سوگواری محرم به اوج رسید/ ندای «یاعباس» بر تارک آسمان دیار شاهوار

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: سال‌های زیادی است که مردم شاهرود در شب پنجم محرم در مراسم دسته یا عباس شرکت می‌کنند دسته‌ای که نامش را از نوحه معروفش به یادگار گرفته است. مراسمی که جایگاه ارزشمندی در بین مردم شاهرود و استان سمنان دارد.

یا عباس به دو دلیل دارای اهمیت است نخست اینکه نخستین مراسم محوری بزرگ استان سمنان در شب پنجم محرم است که عزاداری دهه اول ماه محرم را به اوج می‌رساند و دوم اینکه میزبان تمام هیأت‌های مذهبی شهرستان شاهرود است و یک تن و یک ید واحده را ایجاد می‌کند تا همه با هر تفکر و اندیشه و مرام و مسلکی گرد هم بیایند و فریاد یا عباس سر دهند.

حضور در تکیه بازار

این مراسم تاریخچه‌ای زیبا و قدیمی دارد و همواره از همان ابتدا در حوالی کوچه نخل، مسجد رانندگان، سربالایی آبشار یا همان مزار قدیم شاهرود و تکیه بازار، برگزار می‌شده است. در واقع یا عباس نماد به اوج رسیدن عزاداری ماه محرم در دهه اول است.

مراسم یا عباس به این شکل است که هر هیأت یک طوق دارد سازه‌ای فلزی و تزئین شده که روی چوب سپیدار بلندی نصب می‌شود همان چوب‌هایی که سابقا در سقف خانه‌های قدیمی می‌دیدیم و سپس این طوق ها با حضور پیر غلامان و خادمان و اعضای هیأت به سمت تکیه بازار برده می‌شود.

هیأت‌های مختلف شهر به مرور گرد هم می‌آیند و علامت‌هایشان را با هم وارد تکیه بازار می‌کنند و این به معنای نشان دادن جمع هیأت‌های مذهبی شهر برای به اوج رسیدن عزاداری ماه محرم است. طوق ها می‌آیند به هم دیگر سلام می‌دهند، با هم ادغام و یکی می‌شوند، مردم سینه زنی می‌کنند و سپس بیرون می‌آیند و هر هیأت دوباره برای خودش عزاداری می‌کند تا روز یازدهم که نخل شاهرود برداشته می‌شود.

یا عباس یا عباس

به عبارت دیگر یا عباس فقط یک دسته ساده که مطلع شعر نوحه آن یا عباس باشد نیست، یک مرام است یک منش است یک خط و مشی است که در آن هیأت‌ها گرد هم می‌آیند از سادات اذن عزاداری می‌گیرند بزرگان می‌آیند توصیه‌هایی می‌کنند یکدل و همدل می‌شوند و یک دهه عزاداری شأن را این‌طور به اوج می‌رسانند.

سپس بار دیگر در روز نخل گردهم می‌آیند باز هم یکی می‌شوند و نخل شاهرود را روز یازدهم برمی‌دارند و این‌طور عزاداری دهه اول ماه محرم را به پایان می‌رسانند. عزاداری که ابتدا و انتهایش، یکی شدن است، همدلی است، هم حرفی است و مردمی که فقط ندای قلبشان در این ایام یا حسین (ع) است.

به واسطه شلوغی، زمان برگزاری یا عباس، پلیس خیابان‌های محدوده آبشار و خیابان مزار قدیم شاهرود و چهار راه مدرسه قلعه را بسته است تا شاهد مشکل در تردد مردم نباشیم. هیأت‌ها از خیابان‌های مختلف سینه زنان به سمت تکیه بازار می‌آیند و طوق هایشان هم جلوداری می‌کند.

سینه زنی هیأت‌های عزاداری

دسته‌های از نقاط مختلف حرکت کرده و سینه زنی می‌کنند هیأت‌های مختلف باغ زندان، غربا، مهدیه، بید آباد و … حرکت می‌کنند و به چهار راه مدرسه قلعه می رسند و سپس به سمت تکیه بازار می‌رود و مراسم عزاداری را انجام می‌دهند و سپس در صف‌های بزرگی به صورت خطی، سینه زنی کمر گیری را انجام می‌دهند.

کمر گیری حالتی است که افراد کنار همدیگر می‌ایستند و با دست چپ، دست در کمربندی نفر کنار خود می‌اندازند و با دست رأس به سینه خود می‌زنند و همینطور مردم یکی یکی دست در کمر دیگری دارند تا صفی منظم را شکل دهند و این صف گاهی صدها متر طول دارد و چندین بار در خیابان‌های اطراف و کوچه‌ها پیچ و تاب می‌خورد.

مداح نوحه می‌خوانند که شهید کربلا شد و مردم پاسخ می‌دهند یا عباس یا عباس. سر از تنش جدا شد یا عباس یا عباس و به همین دلیل است که نام این مراسم هم یا عباس است از سوی دیگر این مراسم با شور خاصی برگزار می‌شود و در گذشته یک نوع نماد اطلاع رسانی عمومی نیز برای به اوج رسیدن مراسم دهه اول ماه محرم بوده است. به نوعی که همه مراسم مرتبط با هیأت‌های مذهبی در شاهرود به قبل و بعد از یا عباس تا فاصله نخل برداری تقسیم می‌شدند و این مراسم به نوعی یک ملاک محسوب می‌شد.

حضور مردم

این مراسم امسال هم با شکوه خاصی برگزار شد. مردم از نقاط مختلف خودشان را به چهار راه مدرسه قلعه رساندند تا در مراسم یا عباس شرکت کنند. مراسمی معنوی که نمادی از به اوج رسیدن عزاداری و سوگواری ماه محرم است زن و مرد و کوچک و بزرگ امروز نظاره گر عشق به امام حسین (ع) هستند نظاره گر حضور؛ علی رغم گرما، جمعیت خوبی همه ساله به این مراسم می‌آید.

از طرف دیگر به واسطه جلوه‌های زیبایی که این مراسم ارزشمند دارد، همه ساله عکاسان و فیلم برداران و هنرمندان بسیاری نیز از نقاط مختلف کشورمان خودشان را به شاهرود می‌رسانند تا از این مراسم تصویر برداری کنند شاید بتوان گفت به لحاظ گستردگی حضور هیأت‌ها و همچنین تعداد نفرات، یا عباس شاهرود بزرگترین مراسم عزاداری استان سمنان در کنار نخل شاهرود و سمنان باشد.

مراسمی سرشار از معنویت مراسمی دیرینه که بوی قدمت می‌دهد و نشانگر آن است که این مردم چه عشقی در دل شأن برای امام حسین (ع) دارند. امروز مرد و زن پیر و جوان در تکیه بازار شاهرود گرد آمده تا بگوید که ارادتمند امام حسین (ع) و خاندان اهل بیت (ع) است.