تبیین واجبات با زور و اجبار نمی شود

به گزارش خبرنگار مهر، آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی در خطبه سیاسی نماز جمعه این هفته که با حضور پرشور زائران و مجاوران در حرم مطهر رضوی برگزار شد، با اشاره به نامگذاری هفته قبل به نام هفته امر به معروف و نهی از منکر اظهار کرد: امروز اولین جمعه در ماه محرم امسال است و دلیل اینکه هفته گذشته به نام هفته امر به معروف و نهی از منکر نامگذاری شده است، ریشه در فلسفه قیام عاشورا دارد.

امام جمعه مشهد افزود: وجود اقدس حضرت سیدالشهدا (ع) در اولین محفلی که در خانه ولید ابن عتبه حاکم وقت مدینه برگزار شد، نخستین بار از فلسفه قیام خود سخن گفت و فرمود «اِنّی لَم اخرج اشراً وَلا بَطراً وَلا ظالِماً وَلامُفسِداً وَ اِنَّما خَرجتُ لِطَلَبِ الاِصلاح فی اُمَّةِ جَدّی رَسول الله وَ أریدُ اَن آمَرَ بِالمَعروف وَ اَنهی عَنِ المُنکَر» تا تأکید کرده باشند که ماهیت انقلابش اقامه امر به معروف و نهی از منکر است. به همین دلیل است که می‌گوئیم هرکس حسینی است، باید آمر به معروف و ناهی از منکر باشد و انسانی که در برابر معصیت خدا تکان نمی‌خورد، خشم و غضب الهی در نافرمانی آشکار را می بیند اما اصلاً به روی خودش هم نمی‌آورد، این فرد حسینی نیست؛ حالا هرچه قدر هم می‌خواهد عزاداری کند.

دو شکل امر به معروف و نهی از منکر

وی در تشریح دو شکل امر به معروف و نهی از منکر خاطرنشان کرد: این فریضه الهی دو شکل دارد؛ یکی اینکه شما افراد را راهنمایی کنید تا عامل به معروف باشند و دیگر آن که افراد را از ارتکاب منکرات بازدارید تا نهی از منکر صورت بگیرد. امر در لغت به معنای وادار کردن و نهی به معنای بازداشتن است و به همین دلیل است که می‌گویند در امر نمی‌توان از ابزار قدرت استفاده کرد اما نهی باید با اقتدار باشد.

علم الهدی ادامه داد: شما ببینید به طور مثال اگر جایی روزه خوار را مجازات می‌کنند، فقط به خاطر نفس روزه خواری او نیست. این حکم شرعی است که هرکس وجوب فردی بر پایبندی به آن دارد اما اگر حد بر روزه خوار واجب می‌شود، به خاطر تظاهر و تجاهری است که او در آشکار انجام داده و حرمت جامعه اسلامی را زیر پا گذاشته است.

امام جمعه مشهد با تأکید بر اینکه نمی‌شود با اجبار، واجبات دینی را نهادینه کرد، گفت: با این حال، نهی می‌تواند به اشکال گوناگون اجرا شود؛ از توجیه و تبیین گرفته تا اعمال قدرت و حاکمیت. همه اینها اشکال مختلف نهی از منکر است. در مبنای فقهی هم علمای جریان نسبت به نهی از منکر می‌گویند از نفرت قلبی به گناه شروع می‌شود تا به مرحله اظهار آشکار به شکل ترشرویی با گنهکار و حتی برخورد فیزیکی. هرکس باید در حوزه اقتدار خودش نهی از منکر کند.

وی بیان کرد: بر عموم واجب است به حد بضاعت خود قائل به نهی از منکر لسانی باشند یعنی در همین حد بگویند که برادر من، خواهر من، معصیت نکن و باحجاب باش. این تبیین است اما بدیهی است بضاعت حاکمیت با بضاعت مردم تفاوت دارد. در نظام حاکم دینی که نهی از منکر واجب می‌شود، اقتدار حکومتی هم باید پای کار بیاید.

مسئولیت حاکمیت، اعمال اقتدار است

علم الهدی با بیان اینکه دستگاه‌های مسئول نباید منحصر در تبیین و توجیه بمانند، تصریح کرد: این نمی‌شود که در مقابل همه این بی حجابی‌ها، معضلات و آسیب‌های اجتماعی بگوییم دستگاه‌ها کارشان تبیین و توجیه است. تبیین و توجیه کار من طلبه است. من باید تبیین و توجیه کنم. حاکمیت مکلف به اعمال اقتدار است.

امام جمعه مشهد با اشاره به آیه ۴۱ سوره مبارکه حج تأکید کرد: خداوند عالم در قرآن کریم می‌فرماید «الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ للهِ عاقِبَةُ الْأُمُور» و این کلام به سیاق آیه‌ای آمده که فرمود «إِنَّ اللَّهَ یُدَافِعُ عَنِ الَّذِینَ آمَنُوا» تا مؤمنان کسانی باشند که نماز را برپا می‌دارند، زکات می‌دهند و اقامه کننده فریضه امر به معروف و نهی از منکر هستند.

بی حجابی، یک ناهنجاری اجتماعی

علم الهدی اظهار کرد: نهی از منکر قدرت می‌خواهد. باید با قدرت جلوی حرام را گرفت. منکر یک ناهنجاری اجتماعی است و باید با قدرت جلوی آن را گرفت. یک وقت ما می‌خواهیم بانوان ما به حد شایستگی ذاتی خودشان عامل به حجاب باشند و بدیهی است باید برای این هدف، کار فرهنگی کرد و عامل به تبیین بود اما در نهی از منکر، با بی حجابی سروکار داریم که منکر شرعی است و باید نهی از بی حجابی به عنوان منکر شرعی صورت بگیرد.

امام جمعه مشهد افزود: حکم «مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ» که خداوند عالم می‌فرماید، یعنی برای تحقق این هدف، مکنت و قدرت لازم است. جریان حکومتی که قدرت دارد، برخواسته از دین است و مکنت دارد، باید با قدرت بیاید و جلوی گناه را بگیرد. ای حکم قرآن است. عزیزان مسئول ما هم در این کشور معتقد و عامل به قرآن هستند، مؤمن هستند، مجاهدند و ایثارگر در راه دین هستند. همین‌ها نیز باید اقتدار حکومتی را در همه شئون از حوزه عملیاتی گرفته تا عرصه قضائی به کار بگیرند و با ناهنجاری اجتماعی مقابله کنند.

حد و مرز امر به معروف و نهی از منکر

وی ضمن تبیین حد و مرز اجرای امر به معروف و نهی از منکر خاطرنشان کرد: این یک سوال راهبردی است که بپرسیم حد نهی از منکر کجاست؟ تا جایی که به ما توهین کنند و همین که توهین کردند، دیگر تکلیفی نداریم؟ تا جایی که بد و بیراه بگویند، در فضای مجازی و رسانه‌ها ما را بکوبند و آبروی ما به خطر بیفتد؟ تا جایی که جان ما به خطر بیفتد؟

علم الهدی ادامه داد: برادران و خواهران، گستره امر به معروف و نهی از منکر را وجود اقدس حضرت سیدالشهدا (ع) برای ما مشخص کردند. آقا تا کجا امر به معروف و نهی از منکر کرد؟ تا جایی که دختر سه ساله اش را روی بدن پاره پاره اش کتک زدند و طفل شیرخوارش را در آغوشش با تیر سه شعبه ذبح کردند. شرح مقاتل راوی حد امر به معروف و نهی از منکر است.