کتاب «تاریخچه و تکامل گردشگری» منتشر شد

به گزارش خبرگزاری مهر، این کتاب برگردانی از کتاب The History of Evolution of Tourism (۲۰۲۲) است که توسط حمیدرضا پوربرات ابوزیدآبادی ترجمه شده‌است و پرتو حسنی‌زاده آن را ویراستاری کرده‌است.

علاقه‌مندان این حوزه طی هفت فصل مندرج در این کتاب، ضمن آشنایی با اهمیت واکاوی تاریخچه و چگونگی تکامل این صنعت در مقدمه، از تاریخ کهن گردشگری (از ۹۰۰۰ ق. م. تا ۶۵۰ م.)، گردشگری در دوران پست‌کلاسیک (از ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ م.)، گردشگری در دوران مدرن اولیه (از ۱۵۰۰ تا ۱۷۵۰ م.)، گردشگری در دوران مدرن متأخر (از ۱۷۵۰ تا ۱۹۴۵ م.) و گردشگری در دوران معاصر (از ۱۹۴۵ تا اوایل دههٔ ۲۰۲۰ م.) می‌آموزند و همچنین پیش‌بینی آینده گردشگری و میهمان‌نوازی از نگاه نویسنده را ملاحظه خواهند کرد.

ذکر رویدادهای مهم هر دوره مذکور از ویژگی‌های این کتاب به شمار می‌آید. همچنین ارائه تصاویر و نمودارها به تفهیم موارد نظری مطروح شده در این محتوا کمک شایان کرده‌است.

اندیشه تکاملی در علوم گوناگون از جمله گردشگری در فصل آغازین، نگاه ویژه به تغییر، توسعه و تحول دارد. هم‌چنین نویسنده در این بخش گردشگری را جدا از صنعت به عنوان یک پدیده پویای اجتماعی مورد توجه قرار می‌دهد.

در تاریخ کهن گردشگری مطابق آنچه در فصل دوم آمده‌است، به اهداف نظامی، تجاری و پیشران‌های دیگری چون مراسم مذهبی و آئین‌های نمایشی پرداخته شده‌است. بازدید از اماکن مقدس و معابد خدایان و پیشگویان، حضور در جشنواره‌ها و بازدید از باغ‌ها و باغ وحش‌ها و شرکت یا تماشای بازی‌هایی چون المپیک، مهمترین موارد برشمرده در این بخش هستند.

فصل سوم شامل اهم فعالیت‌های گردشگری در قرون وسطاست. گرچه از این عصر اغلب به عنوان «دوران خشونت» یاد شده اما گردشگری انبوه مذهبی و رواج سوغات به عنوان راهکار ملموس‌سازیِ تجربه و ترویج فرهنگ خوراک جوامع محلی در حاشیه این نوع از گردشگری، در این بخش تشریح شده‌اند.

گردشگری طی نخستین سده‌های پس از سفر کریستف‌کلمب به عنوان دوران مدرن اولیه و در چهارمین فصل مورد بررسی قرار گرفته‌است. اگر شروع کار بازارهای محلی و میهمان‌نوازی راهبان و سایر متولیان مذهبی را در عصر پیشین، آغازگر گردشگری خوراک بدانیم، می‌توان باور داشت که در دوران مدرن اولیه، برخی رستوران‌ها توسعه یافتند. ایجاد «گرند تور»، بنیان‌گذاری موزه‌ها به خصوص طرح موزه‌های باز برای شهرهایی چون فلورانس و برگزاری رویدادهای ملی، مذهبی و موضوعی از جمله مواردی هستند که در این فصل مورد واکاوی قرار گرفته‌اند.

دوران مدرن متأخر مطابق آنچه در فصل پنجم آمده، دورانی است که به دلیل افزایش شبکه ریلی در برخی کشورها چون بریتانیا، سوئیس و هند، امکان تأسیس شرکت‌های تورگردانی و سازمان‌های ملی گردشگری میسر شد. این ویژگی هم‌چنین سفرهای «لوکس» را برای طبقه ثروتمندان محقق کرد. این مفهوم به نوبهٔ خود موجب تبیین ارزش در حوزه‌های مالی، کارکردی، شخصی و اجتماعی شد تا جایی که «هرم لوکس» به عنوان سازوکاری در حوزه میهمان‌نوازی شکل گرفت.

از سویی هر دو جنگ جهانی و رکود شدید اقتصادی ناشی از آنها در این دوران رقم خورد و از سوی دیگر اقداماتی خلاقانه‌ای نظیر ارسال کارت پستال و احساس نیاز به اوقات فراغت شکل گرفت. هم‌چنین سفرهای هوایی و دریایی در این فصل مورد توجه قرار گرفته‌اند. اثر بیماری‌های همه‌گیر بر صنعت گردشگری از دیگر مواردی است که در ادامه بررسی شده‌اند.

گردشگری در دوره معاصر در فصل ششم با اشاره به توسعهٔ صنعت هوایی، اثر «فوردیسم» و اهمیت تضمین «کیفیت» و در نتیجه، استاندارد تشریح شده است.

در ادامه «پایداری» و «سبزگرایی»، علایق خاص گردشگران به موضوعاتی چون فیلم، خوراک و سفرهای مجازی با استفاده از فناوری‌هایی نظیر واقعیت مجازی در دوره همه‌گیری کووید ۱۹ و چگونگی ارائه خدمات میزبان در چنین شرایطی واکاوی شده‌اند. چالش‌های این عصر نیز در ابعاد مختلفی نظیر ورود کنترل‌نشدهٔ گردشگران به برخی مقاصد، اثر حادثه ۱۱ سپتامبر، خسارات زیست‌محیطی، اقدامات ضد فرهنگ و… مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

نویسنده با تأمل بر کلیدواژه‌ها و در انتهای هر فصل، با طرح نمونه‌هایی از مطالعات موردی، خواننده را به چالش می‌کشد تا با مطالعه تجربیات مندرج و بررسی وضع موجود قادر به تفکر سیستمی برای حل چالش‌های پیش رو باشد و به کمک او به سوی پیش‌بینی آینده این صنعت در فصل هفتم گام برمی‌دارد. به بیان دیگر با بازبینی تاریخی تکامل گردشگری علیرغم چالش‌های گذشته، سعی دارد روند مورد انتظار را پیشاپیش روایت کند.

وی با تأکید بر «اقتصاد خیال‌پردازی» به توسعهٔ پایدار این صنعت با هشدار حضور فناوری در قالب‌های هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، واقعیت مجازی و…توجه می‌دهد و بر اهمیت تأمین لذت گردشگر با حفظ کیفیت به شرح برشمرده در کتاب، تأکید می‌کند.
علاقه‌مندان از سراسر ایران برای تهیه‌ٔ این کتاب به قیمت ۵۰۰ هزار تومان می‌توانند به وب سایت www.gilgameshmag.com و شبکه‌های مجازی فصلنامه میراث و گردشگری گیلگمش و انتشارات نوسده مراجعه کنند.