یکی از علل گسترش خرافات، سوء استفاده مالی است

به گزارش خبرنگار مهر، چند روزی است که پیامی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود و خبر از خوش یمنی خرید در روز ۱۳ ماه صفر المظفر می‌داد. نگاهی دقیق و هرچند کوتاه به ادبیات به کار برده شده در این پیام‌ها، به راحتی می‌توانست مخاطبان آن را به این برساند که در این مساله اندک واقعیتی وجود ندارد ولی عدم دقت برخی از کاربران شبکه اجتماعی آن‌ها را به طلافروشی‌ها کشاند.

علما و مراجع تقلید همواره به مردم در خصوص دقت بیشتر در مورد این مسائل تذکر داده اند. چند سال پیش آیت الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید در درس خارج فقه خود در مسجد اعظم قم در این خصوص گفت: «خرافه و آمیختگی آن با مذهب، گناهی نابخشودنی است. بهترین راه مبارزه با خرافات این است که مردم معارف و احکام دین را از فقها، بزرگان دین و سرچشمه‌های علم بگیرند که در این صورت، به خرافات آلوده نمی‌شوند. دروغ حرام است، ولی اگر کسی دروغی به خدا و پیامبر صلی اللّه علیه وآله و اهل بیت علیهم السلام ببندد، حرمتش مضاعف می‌شود و کسی که چنین کند، ایمانش بر باد می‌رود. دروغ، خطرات زیادی دارد که از جمله آن‌ها، گسترش خرافات است؛ برخی مسائل که در اسلام وجود ندارد را به دین نسبت می‌دهند و چهره اسلام را خراب می‌کنند؛ آنان خرافات می‌سازند و بهانه به دشمن می‌دهند، تا دین از بین برود. در بیان معارف نباید، به خواب تمسک کنیم، زیرا هرج و مرج پیش می‌آید و خرافات گسترش می‌یابد. بسیاری از مشکلات خانوادگی، به خرافات برمی گردد و موجب پیچیدگی مشکلات در خانواده می‌شود.جهل سبب می‌شود خرافات به وجود بیاید که باعث خراب شدن احکام و دین می‌شود. یکی از علل گسترش خرافات، سو استفاده مالی برخی افراد حقه باز، از دیگران است. بیگانگان می‌گویند اگر دین را با خرافات مخلوط کنید، مردم اندیشمند، دین را کنار می‌گذارند.»

خرافه، واژه‌ای عربی است و ریشه آن «خرف» به معنای «چیدن میوه» یا «پیری و فرتوتی» است. «خرافه» مصدر این فعل است و بر سخنان بیهوده و پریشان که ناخوشایند باشند، اطلاق می‌شود. عادت مألوفه و شیوه‌های متبعه ای که بر مبنای عقل و خرد و یا شرع و شریعت نیست، بلکه به استناد خوابی که کسی دیده باشد یا عملی که از گذشتگان به یادگار مانده و مانند آن باشد، از این قبیل است.پس به طور کلّی، می‌توانیم خرافات را عبارت از باورهای باطل و بی اساس که فاقد مبنای عقلی و علمی باشند، بدانیم و ذکر این نکته ضروری است که خرافه نسبت به درجه فهم و بصیرت بشر، معنا می‌یابد و می‌تواند وجود داشته باشد. چه بسیاری از مسائل که به نظر ما خرافه می رسند، اما در دوره‌های قبل به دلیل محدود بودن علم بشر، معقول و مقبول بودهاند؛ مثلاً این عقیده که شکستن آئینه شگون ندارد، به نظر ما عقیده‌ای بی اساس، بچه گانه و خرافاتی به نظر می‌آید؛ اما باید اشاره کرد که در روزگار قدیم، مردم، تصور می‌کردند شکل و سایه و عکس انسان، قرین یا جز روح انسان است و با شکسته شدن آئینه، نقش انسان باطل می‌شود و در واقع، روح او صدمه می بیند. اما در این عصر که نور علم، چنین تاریکیهایی را زدوده است، اگر هنوز هم کسانی پیدا شوند که در شکستن آئینه همان باور بدشگونی را داشته باشند، می‌توان آنان را خرافاتی نامید.

انسان با فکر سالم و در پرتو عقل و خرد می‌تواند هرگونه قید و بند آهنین را در هم شکند، ولی فعالیت و تلاش انسان بدون فکر سالم، نقشی بر آب و عاری از فایده می‌شود.یکی از بزرگترین افتخارات پیامبر اعظم (ص) این است که با خرافات و اوهام و افسانه و خیال، مبارزه کرد و عقل و خرد بشر را از غبار و زنگ خرافات شستشو داد. آن حضرت برای این آمده بود که قدرت فکری بشر را تقویت کند و با هر گونه خرافات، به هر رنگ که باشد، سرسختانه مبارزه کند.

مردم در این روزگار که گسترش شبکه‌های اجتماعی و اینترنت باعث شده است، انتشار مطالب بی پشتوانه آسان شود، دقت بیشتری داشته باشند. انتشار گسترده «اخبار جعلی» که باعث فریب کاربران و انحراف جامعه می‌شوند، به یکی از تهدیدات مهم رسانه ‎ای در جوامع امروز تبدیل شده است. توانایی تشخیص اخبار جعلی برای جامعه برای شناخت و مقابله با اخبار جعلی ضروری است. سواد رسانه ‎ای از جمله عوامل مهمی است که در این زمینه می‌تواند نقش داشته باشد. بهترین چیزی که در مواجهه با پیام‌هایی نظیر خرید طلا در روزی خاص در شبکه‌های اجتماعی می‌بینید این است که زیاد خوش بین نباشید و دقت در بررسی آنها و اسناد این سخنان را چاشنی استفاده از شبکه‌های اجتماعی کنید.