به گزارش خبرنگار مهر، محسن شریفیان نوازنده و پژوهشگر موسیقی نواحی ایران در آستانه برگزاری دومین نمایشگاه صنعت موسیقی درباره نقش چنین رویدادهای در حوزه معرفی موسیقی نواحی ایران به عموم مردم، بیان کرد: تا به حال در نمایشگاه‌های متعدد موسیقی و غیرموسیقی بزرگی در دنیا شرکت کرده‌ام و پیش‌زمینه‌ای دارم که قبل از ورود به نمایشگاه نمی‌خواهم پیش‌داوری کنم اما من به این رویداد به عنوان یک روزنه برای بخشی از موسیقی نواحی ایران نگاه می‌کنم چرا که موسیقی نواحی در اغلب اوقات مورد توجه قرار نگرفته است.
شریفیان گفت: اگر نمایشگاه صنعت موسیقی مثل نمایشگاه‌های معتبر و مهم دنیا خوب عمل کند، به نظر من برگزاری آن واجب است چراکه در این رویداد افرادی حضور پیدا می‌کنند که به ساز علاقه دارند و حضورشان منجر به آشنایی با ساز می‌شود و این نمایشگاه می‌تواند به توسعه ساخت و فروش سازها کمک کند و این نکته بسیار مهمی است.
وی تصریح کرد: برگزاری نمایشگاه، اتفاق مثبتی است اما اینکه تا چه اندازه از این رویداد استقبال می‌شود و چقدر بین فعالان حوزه موسیقی و فروشندگان ساز تعامل برقرار می‌شود و این دیالوگ میان‌رشته‌ای چگونه شکل می‌گیرد قابل پیش‌بینی نیست و باید امیدوار باشیم که چنین اتفاقی رخ دهد و من هم برای تحقق این مسئله مهم در نمایشگاه حضوری جدی خواهم داشت.
این موسیقی‌دان در پاسخ به این پرسش که آیا شرایط در حوزه موسیقی رو به بهبودی است یا خیر، گفت: ما همیشه خوش‌بین هستیم و راهی جز امیدواری و خوش‌بینی نداریم. هر روز که از خواب بیدار می‌شویم سعی می‌کنیم به آینده و به زندگی خودمان خوش‌بین باشیم و من فکر می‌کنم بهتر است با همین نگاه و نگرش به آینده امیدوار باشیم و تلاش کنیم.
چند نکته درباره سند موسیقی و انتقادهایی که وجود دارد
شریفیان درباره نقش تصویب سند ملی موسیقی در رسمیت‌بخشی به هنر موسیقی تصریح کرد: من اصلاً در جریان سند موسیقی نیستم و به عنوان کسی که در حوزه موسیقی نواحی ایران فعال هستم باید بگویم قطعاً نظرخواهی و نظرسنجی و تحقیقات لازم (حداقل در مورد موسیقی نواحی) صورت نگرفته تا ما در جریان تصویب این سند باشیم. اگر موسیقی نواحی جزوی از سند موسیقی ایران است باید در تصویب این سند ما را در جریان قرار می‌دادند اما متأسفانه تجربه تاریخی ما در این حوزه نشان داده که معمولاً انجمن‌ها و حتی خانه موسیقی که البته متوجه شده‌ام اخیراً به موسیقی نواحی ایران نگاه جدی‌تری دارد و به نوعی به خودشان رسمیت می‌دهند، توجه چندانی به موسیقی نواحی ندارند و من همیشه به خانه موسیقی این انتقاد را داشتم که آنچه شما به عنوان موسیقی ایران می‌شناسید صرفاً به موسیقی ردیف ایرانی مربوط است و جایی برای موسیقی نواحی قائل نیستید و حتی هیئت مدیره و اعضای خانه موسیقی اکثراً کسانی هستند که یا در حوزه موسیقی ردیف ایرانی یا به ندرت در حوزه موسیقی پاپ کار می‌کنند در حالی که اگر عنوان موسیقی ایران را به کار می‌بریم باید به کل ایران توجه داشته باشیم؛ ایران کشور بزرگی است و هنر موسیقی‌اش در موسیقی ردیف ایرانی خلاصه نمی‌شود، بلکه یک موسیقی مادر و مرجع‌تری دارد که آن هم موسیقی اقوام ایرانی است.
وی افزود: متأسفانه موسیقی اقوام ایرانی هیچ وقت دیده نشده و بنابراین وقتی صحبت از سند ملی موسیقی می‌شود احساس می‌کنم ما جایی در آن نداریم. چراکه اگر جایی برای ما قائل بودند ما هم در جریان تنظیم این سند قرار می‌گرفتیم. کسی که سال‌ها در این حوزه فعالیت کرده، مدرک درجه یک موسیقی دارد، کتاب نوشته و دستاوردهایی در این حوزه کسب کرده اما هیچ خبری از این سند ندارد، می‌تواند برای آن اهمیتی قائل شود؟ نه من و نه دوستان دیگرم در نواحی مختلف تا آنجایی که ارتباط دارم در جریان سند موسیقی نیستند و متأسفانه معمولاً پرداختن به موسیقی نواحی ایران به شکل ویترینی است و من بیش از رویدادها و اتفاقات اینچنین، به رویدادهایی امیدوارم که اهالی موسیقی خودشان رقم می‌زنند و به همین دلیل من برای حضور در نمایشگاه صنعت موسیقی انگیزه بالایی دارم.
ساماندهی واردات و صادرات ساز و فرصت سازی در یک نمایشگاه
این پژوهشگر موسیقی نواحی ایران گفت: من تابه حال تجربه برگزاری نمایشگاه در ایران را نداشتم اما حداقل سه موزه ساز موسیقی را از سازهای جنوب ایران تأمین کرده‌ام و امیدوارم به اندازه‌ای که در توانم هست بتوانم موسیقی نواحی ایران را نمایندگی و معرفی کنم.
شریفیان درباره پتانسیل موجود در هنرمندان ایرانی عرصه موسیقی و تولیدکنندگان سازهای سنتی در جهت صنعتی شدن این هنر تاکید کرد: قطعاً پتانسیل بالایی در بین هنرمندان و تولیدکنندگان ساز وجود دارد. ساخت ساز درازای تاریخ بین اقوام ایرانی قدمت دارد و ما حالا باید به بهینه‌سازی و صادرات این سازها به خارج از کشور و ساماندهی این حوزه فکر کنیم. بازار سازهای سنتی وجود دارد؛ ما در جنوب ایران سازنده‌های بسیار زیادی داریم که نی‌انبان، دمام، سازهای کوبه‌ای مختلف تولید می‌کنند. در واقع این سازها و تولیدکننده‌ها در طول تاریخ وجود داشته‌اند و ما امروز می‌خواهیم این سازها را به جامعه شهری بیاوریم و در نمایشگاهی در برج میلاد به نمایش بگذاریم. ما هم در این نمایشگاه فرصتی داریم تا با این سازها آشنا شویم. فکر می‌کنم یکی از زیبایی‌های هر نمایشگاهی می‌تواند پرداختن به اقوام باشد. امسال تلاشمان بر این است که حضوری پرشور در نمایشگاه داشته باشیم و می‌خواهیم سنت را کنار مدرنیته معرفی کنیم.
شریفیان در پاسخ به پرسشی برای معرفی ساز لیانیک گفت: زمانی که برای اولین بار این ساز را در بوشهر معرفی کردم، تأکید کردم که این ساز آغاز یک نهضت الکترونیک در موسیقی نواحی ایران خواهد بود. ما چه بخواهیم چه نخواهیم در هر حوزه‌ای با الکترونیکی شدن ابزارها روبه‌رو هستیم و چه بهتر که این اتفاق به دست خودِ ما که دلسوز این هنر هستیم انجام شود. بنابراین ما تیمی تشکیل دادیم و شروع به کار کردیم و حالا ورژن دوم این ساز را که خیلی از نقاط ایران اعم از خراسان، کردستان، هرمزگان را پوشش می‌دهد، آماده کرده‌ایم چون ما انواع ساز نی داریم و ساز لیانیک این امکان را فراهم می‌کند که بتوانند با آن تمرین کنند. لیانیک در درجه اول یک کارکرد آموزشی دارد که آموزش نواختن این ساز را راحت‌تر می‌کند چراکه در جامعه شهری ساز زدن در آپارتمان شرایطی دارد و از طرفی برای فرد مبتدی نواختن آن راحت‌تر است. این ساز بسیار مورد استقبال قرار گرفته، ما صفحه‌ای در اینترنت برای معرفی آن ایجاد کرده‌ایم و طی سی روز گذشته حدود یک میلیون و نیم کاربر به این صفحه مراجعه کرده‌اند. این استقبال نشان می‌دهد که ساخت چنین سازی نیاز جامعه امروز است ولی ساخت آن به معنای نادیده گرفتن سازهای سنتی نیست.
قصه تولید «لیانیک» و نمایشگاه صنعت موسیقی
وی افزود: لیانیک اولین ساز ساخته شده از یک ساز سنتی در موسیقی نواحی ایران است و ما به دنبال گسترش این ساز هستیم و اگر بتوانیم پروژه‌هایی تعریف خواهیم کرد که بتوانیم سازهای دیگر را پوشش دهیم. سازهایی مثل سرنا را جزو دستور کارمان برای آینده قرار داده‌ایم. در ساخت لیانیک به تکنیک‌هایی دست پیدا کردیم که ما را در ادامه مسیر پیش انداخته است.
این آهنگساز تأکید کرد: دت‌هایی طولانی است که در کشورمان بازار سازهای سنتی را داریم و امروز باید به ساماندهی این عرصه توجه کنیم. صنعت تولید ساز در طول تاریخ موسیقی وجود داشته و امروز با ساماندهی این تجارت می‌توانیم چرخه فروش را حرفه‌ای‌تر و دسترسی به ساز را راحت‌تر کنیم. برای دستیابی به این مهم به افرادی دلسوزی نیاز داریم که فرصت‌هایی برای عرضه سازهای مختلف موسیقی ایجاد کنند که حتی لازم است این امکان برای عرضه سازهای سنتی ایرانی به خارج از کشور هم فراهم شود.
شریفیان در پایان اظهار کرد: در نهایت باید بگویم که دستیابی به شرایطی بهتر در حوزه صنعت موسیقی وابسته به نوازنده‌ها و سازنده‌های سازها است؛ کسانی که در ایران مشغول کار هستند و خاک صنعت این حوزه را می‌خورند، می‌توانند به این حوزه کمک کنند. ما نباید چشم انتظار اقدامی از سوی دولت باشیم، تا امروز کارهایی که خودمان انجام دادیم بدون هیچ پشتوانه دولتی صورت گرفته چون ما دلسوز موسیقی نواحی ایران هستیم. چند وقت پیش به ایرلند رفته بودم و در صحبت با آنها پرسیدم که آیا شما نمونه الکترونیکی نی‌انبان ایرلندی را دارید که آنها تأکید داشتند چنین سازی نداریم چون دولت از ما برای ساخت آن حمایت نکرده و نمی‌دانیم که شما چطور چنین سازی تولید کرده‌اید. در واقع آنها هم منتظر بودند که دولت برای ساخت چنین سازی حمایت کند ولی ما با وجود محدودیت و سختی‌ها دست به کار شدیم و چنین سازی تولید کردیم. امیدوارم در نمایشگاه صنعت موسیقی بتوانیم در کنار انواع سازهایی که تولید می‌شوند سازهای بومی را هم معرفی کنیم.
دومین نمایشگاه صنعت موسیقی ۲۹ آبان تا ۲ آذر در محل مرکز نمایشگاهی برج میلاد تهران برگزار می‌شود.
نظر شما