خبرگزاری مهر، گروه استانها - مهدی بخشی سورکی: روزنامه اطلاعات در چاپ روز شنبه ۱۷ دی ماه سال ۱۳۵۶ خود، با قلم فردی به نام «احمد رشیدی مطلق» که بعدها گفته شده چنین فردی وجود خارجی نداشته، مقاله‌ای با عنوان «ایران و استعمار سرخ و سیاه» را منتشر کرد که در این مقاله به امام خمینی (ره) اهانت‌هایی شده بود و نویسنده امام عزیز را عامل استعمار انگلیس، مخالف اصلاحات و مرتجع معرفی کرده بود که در آن زمان کمتر کسی تصور می‌کرد همین مقاله سخیف و اهانت آمیز، سبب تسریع در نهضت امام و پیروزی انقلاب اسلامی شود.
پس از آنکه روزنامه اطلاعات آن روز به دست مردم قم به خصوص روحانیون و طلاب رسید، عواطف و احساسات انقلابی متدینین نسبت به آقا روح الله که در آن زمان در تبعید به سر می‌برد برانگیخته شد و خشم عمومی را پدید آورد.
برخی‌ها متن این مقاله را به داریوش همایون وزیر اطلاعات وقت رژیم طاغوت نسبت می‌دادند و بر اساس اسناد و مدارک، شاه نیز در نوشتن این مقاله دست داشته است.
از فردای انتشار مقاله موهن نسبت به امام راحل، حوزه‌های علمیه به نشانه اعتراض درس‌های خود را تعطیل کردند و در این میان بازاریان قم هم مغازه‌های خود را بستند و به جمع معترضین پیوستند.
حرکت طلاب و بازاریان به سمت بیوت مراجع
آنان با حرکت به سمت بیوت مراجع عظام تقلید در قم و سر دادن شعارهایی انزجار خود را نسبت به حرمت‌شکنی مقام مرجعیت اعلام کردند که مراجع شیعه نیز با حضور در جمع معترضان در سخنانی بر ادامه اعتراض‌ها و مبارزه با رژیم طاغوت تاکید کردند.
صبح روز ۱۹ دی ماه سال ۱۳۵۶، تجمعی بزرگی با حضور روحانیون و بازاریان در مسجد اعظم قم صورت گرفت و جمعیت حاضر در ادامه اعتراضات خود به منازل آیات عظام میرزا هاشم آملی علامه طباطبایی، آیت الله وحید خراسانی و آیت الله مکارم شیرازی حرکت کردند و آمادگی خود را دفاع از ساحت مرجعیت و محکوم کردن اقدام رژیم طاغوت اعلام کردند.
اوج اعتراضات مردم قم به بعدازظهر روز ۱۹ دی ماه سال ۱۳۵۶ باز می‌گردد که آیت الله حسین نوری همدانی در میان معترضین سخنرانی کرده و جمعیت حاضر حوالی ساعت ۱۶ و ۳۰ به سمت میدان شهدا حرکت کردند که مأموران رژیم، ساواک و شهربانی مانع از حرکت جمعیت معترض شده و به سمت آنان تیراندازی کردند و در این زمان درگیری‌ها به اوج خود رسید و غروب آن روز شرایط قم به گونه‌ای بود که خیابان‌های اصلی مملو از مأموران رژیم بود و خون‌های بسیاری نیز بر زمین ریخته شده بود و این بین لباس‌های مجروحین از جمله عبا و عمامه‌های روحانیون نیز به چشم می‌خورد.
از تعداد شهدا و مجروحان واقعه ۱۹ دی قم آمار دقیقی در دست نیست چرا که بیمارستان‌ها در آن زمان تحت کنترل رژیم بود و به همین دلیل مجروحان به مراکز درمانی مراجعه نکرده و خانواده برخی از شهدا نیز شهید خود را مخفیانه به خاک سپردند تا مأموران ساواک از آن مطلع نشوند.
حاج علی آقامحمدی شاهد عینی قیام تاریخی ۱۹ دی قم که در بسیج بازاریان برای تعطیلی بازار در این روز و ایجاد هماهنگی با حوزویان برای اعلام انزجار از اقدام روزنامه اطلاعات نقش محوری داشته در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: در صفحه ۷ روزنامه اطلاعات روز شنبه ۱۷ دی ماه ۱۳۵۶ در شماره ۱۵۵۰۶ که عنوان «نظرها و اندیشه ها» را بالای خود داشت، با تیتر «ایران و ارتجاع سرخ و سیاه» به چشمم خورد که مطالبی سراسر دروغ و مزخرف و یاوه‌گویی در مورد امام خمینی (ره) در خود داشت.
آقامحمدی گفت: ۵ ماه قبل از این اتفاق در نجف اشرف با امام راحل دیدار داشتم و اما آن روزها امام خمینی (ره) در نجف در تبعید به سر می‌برد.
وی با بیان اینکه بعد از خواندن این مقاله توهین‌آمیز به سمت میدان آستانه حرکت کردم، گفت: در میدان آستانه طلاب و مردم عادی تجمع کرده بودند و عده‌ای با نفرت و خشم روزنامه اطلاعات را پاره می‌کردند و با این کار خشم خود را علیه اهانت به امام راحل نشان می‌دادند.
شاهد عینی قیام تاریخی ۱۹ دی قم افزود: مأموران رژیم که به میدان آستانه رسیدند تا مردم را متفرق کنند، جمعیت وارد مدرسه خان که در چند قدمی گذرخان و در جوار حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها بود شدند.
وی اضافه کرد: در گوشه و کنار مدرسه خان طلاب و مردم گردهم جمع شده بودند و تحلیل خود را از این اتفاق بیان می‌کردند و برخی می‌گفتند که شاه می‌خواست با این کار از امام انتقام بگیرد؛ چرا که پس از شهادت حاج آقا مصطفی خمینی مراسم‌های گسترده‌ای در کشور و نقاط مختلف جهان برگزار شده بود و امام صاحب نفوذ بیشتری شده بود و در واقع خون جدیدی در پیکر جنبش‌های انقلابی جریان یافته بود.
این مبارز انقلابی ابراز کرد: با وجود اینکه ساعاتی از شب گذشته بود اما همچنان بر تعداد جمعیت مدرسه خان افزوده می‌شد و هر کسی به دنبال چاره‌جویی و تظلم خواهی بود که ناگهان نیروهای گارد شاهنشاهی وارد مدرسه شدند تا جمعیت را متفرق کنند و همه در حال فرار از دست مأموران این حرف را زمزمه می‌کردند که «صبح فردا میدان آستانه».
آقامحمدی با بیان اینکه صبح روز ۱۸ دی ماه سال ۱۳۵۶ در میدان آستانه جمعیت زیادی تجمع کرده بودند افزود: جمعیت با هدایت جمعی از روحانیون برای اینکه از مراجع عظام تقلید کسب تکلیف کنند، تصمیم گرفتند به سمت بیت مراجع و علما حرکت کنند.
این مقاله نه فقط به آقای خمینی، که به همه روحانیت اهانت کرده است
وی ابراز کرد: اولین جایی که رفتیم منزل آیت الله گلپایگانی از مراجع عظام تقلید بود که وی با جمعیت حاضر ابراز همدردی کرد و آبی بر روی آتش دل مردم ریخت و در بخشی از سخنانش گفت «این مقاله نه فقط به آقای خمینی، که به همه روحانیت اهانت کرده است»
شاهد عینی قیام تاریخی ۱۹ دی قم عنوان کرد: جمعیت معترض در ادامه به درب منزل علامه طباطبایی رفتند و علامه هم با صدا و دستان لرزانش با این جمله اعتراضش را نسبت به اقدام حکومت اعلام کرد که «این جملات چیست که به آقای خمینی نسبت داده‌اید؟»
این مبارز انقلابی ادامه داد: وقتی سخنان علامه طباطبایی تمام شد، آیت الله محمد یزدی که همسایه علامه بود از راه رسید و بلندگو را گرفت مقاله روزنامه اطلاعات را مزخرفات نامید و سخنانی علیه رژیم طاغوت و شاه به زبان آورد و بعد از آن جمعیت معترض به سمت خانه آیت الله مرعشی نجفی و آیت الله مکارم شیرازی حرکت کردند.
آقامحمدی با بیان اینکه عصر روز ۱۸ دی ماه به سمت بازار حرکت کردم تا وضعیت بازار را رصد کنم افزود: با جمعی از کسبه بازار صحبت کردم تا روز ۱۹ دی ماه را به نشانه اعتراض تعطیل کنند که این پیشنهاد با استقبال بسیاری از بازاریان مواجه شد.
صبح روز ۱۹ دی ماه سال ۵۶ کسبه، بازار را تعطیل کردند
شاهد عینی قیام تاریخی ۱۹ دی قم اضافه کرد: صبح روز ۱۹ دی ماه سال ۵۶ کسبه، بازار را تعطیل کردند و با حدود ۴۰۰ نفر به سمت مسجد نو حرکت کردیم که در این محل جلسه درس آقای سید حسین موسوی تبریزی داماد آیت الله نوری همدانی در حال برگزاری بود که ایشان با دیدن جمعیت بازاریان گفت: «من هم درس را تعطیل می کنم» و طلاب نیز به جمع معترض اهالی بازار پیوستند و به سمت مسجد اعظم قم حرکت کردند.
وی بیان کرد: بعد از برپایی تجمع اعتراضی در مسجد اعظم، جمعیت قرار گذاشتند که ساعت ۳ بعدازظهر روز ۱۹ دی در جلوی خانه آیت الله نوری همدانی در کوچه بیگدلی صفاییه تجمع کنند.
این مبارز انقلابی افزود: آیت الله نوری همدانی در جمع طلاب و مردم قم حضور یافت و شروع کرد به سخنرانی و این تک بیت را خواند که «مه فشاند نور و سگ عوعو کند، هر کسی بر طینت خود می تند» که جمعیت منظور آیت الله نوری همدانی را فهمیدند که سگ همان شاه است و ماه هم امام خمینی (ره).
آقامحمدی افزود: پس از سخنرانی آیت الله نوری همدانی که حدود یک ساعتی در حقانیت امام راحل و نکوهش حکومت و مقاله ننگین روزنامه اطلاعات شاه به طول انجامید، جمعیت به سمت چهارراه بیمارستان حرکت کردند که در این لحظات ساواکی‌ها از راه رسیدند و با کابل‌های برق به جان مردم افتادند و هر کسی به طرفی فرار می‌کرد.
شاهد عینی قیام تاریخی ۱۹ دی قم گفت: لحظاتی بعد صدا تیراندازی به گوش رسید و شعار «درود بر خمینی» جمعیت نیز در خیابان‌ها طنین‌انداز بود.
وی عنوان کرد: از ابتدای کوچه بیگدلی تا چهارراه بیمارستان زمین پر بود از کفش، عبا، خون، نعلین و عمامه‌های سیاه و سفید و زمین خیابان‌های صفاییه، چهارراه بیمارستان، کوچه بیگدلی و آمار بوی خون می‌داد و خون‌های زیادی بر زمین ریخته شده بود.
این مبارز انقلابی با بیان اینکه شهدا و مجروحین را به بیمارستان گلپایگانی انتقال دادیم افزود: دکتر باهر رئیس بیمارستان به سفارش آیت الله گلپایگانی مراقب بود تا مأموران به پیکرها دست نزنند و بسیاری از مجروحان نیز از ترس ساواک در خانه‌های خود بستری شدند.
آقامحمدی ادامه داد: آمار دقیقی از تعداد مجروح‌ها و شهدای این واقعه در دست نیست و در گزارش ساواک آمده بود که واقعه ۱۹ دی، ۶ شهید و ۱۴ زخمی داشته است.
وی عنوان کرد: وقتی اخبار کشتار قم به سراسر ایران رسید شهرهای، تبریز، اصفهان، یزد، نهاوند، مشهد و دیگر شهرها نیز شلوغ شد و در ادامه برپایی مراسم‌های مختلف به خصوص چهلم شهدای ۱۹ دی قم در دیگر نقاط کشور اجازه داده نداد که قیام مردم قم در ۱۹ دی بی اثر شود و همین چهلم‌های پی در پی کار شاه را یک سره کرد.
نظر شما