دکتر سید مجتبی خیام نکویی در گفتگو با خبرنگار مهر استفاده از فناوری هسته ای در بخش کشاورزی و منابع طبیعی را عامل افزیش میزان تولید، کاهش هزینه ها، افرایش درآمد خالص و بستر مناسبی برای کاهش خسارات ناشی از تغییرات شرایط جوی دانست و گفت: انتقال دانش و فنون پیچیده و قدرتمند تکنولوژی هسته ای با کاربردهای مفید و استفاده صلح جویانه آن خصوصا در علوم کشاورزی در کشور نیاز به فعالیت بیشتری دارد که خوشبختانه زمینه های لازم برای استفاده از این فناوری از نظر نیروی انسانی متخصص، تجهیزات و امکانات مناسبی وجود دارد.
وی با بیان اینکه این فناوری در حوزه های اصلاح ژنتیکی، کنترل آفات و بیماریها، نگهداری مواد غذایی و علوم دامی کاربرد دارد، افزود: تاکنون بیش از 40 طرح تحقیقاتی در زمینه های مختلف انجام شده و بیش از 20 طرح نیز در دست اجرا است.
اجرای طرحهایی در بخش کشاورزی با استفاده از فناوری هسته ای
رئیس پژوهشکده بیوتکنولوژی جهاد کشاورزی به نمونه هایی از این طرحها اشاره کرد و اظهار داشت: ارقام اصلاح شده شامل گندم مقاوم به خوابیدگی در مناطق شور چون گرمسار، ورامین، طبس، یزد، قم و اشتهارد مورد استفاده زارعین قرار گرفته است که حاصل اینگونه تحقیقات است.
وی جو اصلاح شده متحمل به سرما برای کشت در مناطق سرد، پنبه اصلاح شده دارای مقاومت نسبی به بیماری قارچی و رتیسیلیوز و بهبود خواص کیفی، ایجاد تیپ های مختلف زودرس و بی دانه نارنگی را از دستاوردهای نتایج تحقیقات هسته ای در پژوهشکده نام برد.
خیام نکویی به بخشی از طرحهای مطالعاتی اشاره کرد و به مهر گفت: القای موتاسیون توسط اشعه گاما در پرتو دهی پرتقال تامسون ناول به منظور ایجاد ژنوتیپ ها با صفات برتر، مطالعه اثر سطوح مختلف گوگرد و مایع تلقیح باکتری های ریزبیوم و تیوباسیلوس بر عملکرد تثبیت ازت، جذب برخی عناصر غذایی ارقام سویا به روشهای ایزوتوپی، تاثیر شدت های پرتو دهی گاما در زمانهای مختلف پس از برداشت بر انبارهای توده ای پیاز، تهیه و تولید موتانت های مقاوم به آنتی یوتیک باکتریهای آنتا گونیت برای استفاده در مطالعات مزرعه ای، بررسی تاثیر منابع مختلف کود نیتروژنه و تعداد تقسیط بر عملکرد کمی و کیفی کلزا با استفاده از نیتروژن 15 هسته ای و بررسی سازگاری و مقایسه عملکرد لاین های موتانت ها و ارقام پیشرفته سویا و ارزیابی کمی و کیفی موتانت های زود رس از جمله این طرحها است.
وی با تاکید بر اینکه دامنه استفاده از این فناوری به دلیل دقت و سرعت رو به فزون است، ادامه داد: سازمانهای بین المللی مانند خواروبار و کشاورزی جهانی (FAO)، بهداشت جهانی (WHO) و آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) توسعه آن را با هدف افزایش تولید محصولات کشاورزی در کشورها مورد تاکید و حمایت قرار می دهد.
خیام نکویی در ادامه به مهر گفت: استفاده عملی از این فناوری در کشورهای پیشرفته بیش از 40 سال و در کشورهایی نظیر هند و پاکستان بیش از 30 سال سابقه دارد و به علت موفقیتهای چشمگیری که داشته کابردهای آن رو به گسترش است.
پرتو زایی با استفاده از انرژی هسته ای در تغییر ژنوم های گیاهی و جانوری
رئیس پژوهشکده بیوتکنولوژی جهاد کشاورزی پرتو زایی با استفاده از انرژی هسته ای را یکی از تکنیک های موثر در تغییر ژنوم های گیاهی و جانوری خواند و اظهار داشت: با استفاده از این روش در طول چندین دهه، صدها واریته و نژاد مخنلف گیاهی و جانوری در دنیا به ثبت رسیده که تعدادی از آنها در سطح تجاری مورد استفاده قرار گرفته است که با توجه به خصوصیات اقلیمی ایران و کمبود نزولات آسمانی، شوری و سرما لزوم استفاده از گیاهان سازگار با محیط های شور و کم آب و کویری از اهمیت زیادی برخوردار است.
نقش فناوری هسته ای در نگهداری مواد غذایی
وی در خصوص نقش فناوری هسته ای در نگهداری مواد غذایی و جلوگیری از بیماریهای ناشی از مسمومیتهای غذایی گفت: تاکنون روشهای متعددی برای مبارزه با عوامل فساد مواد غذایی و بیماری زا ابداع شده که بیش از 50 سال است که کارایی و ایمن بودن شیوه پرتودهی به اثبات رسیده است به طوری که با پرتودهی گوشت ماکیان و گوشتهای قرمز به منظور کاهش باکتری و برخی از غذاهای دریایی مانند میگوی آب گرم و صدفها برای بهبود ایمنی میکروبی باعث افزایش مدت نگهداری و کاهش باکتری های بیماری زای در حال رشد شده است.
بهره مندی از فناوری هسته ای در مطالعات تاثیر پرتوهای رادیواکتیو بر کنترل و تشخیص آفات
خیام نکویی با بیان اینکه بیماریهایی چون تب برفکی، ذات الریه، طاعون، شبه طاعون، ترپپانوزوما، بروسلوز و نیوکاسل با استفاده از انرژی هسته ای اقدام به تشخیص و درمان می شود، تاکید کرد: مطالعات تاثیر پرتوهای رادیواکتیو بر کنترل و تشخیص آفات و بیماریهای تولید مثل، تغدیه، اصلاح نژاد و رفتارهای گرده افشانی و عسل سازی زنبور عسل و کنترل آفات انباری محصولات زنبور عسل از جمله پروانه موم خوار از طریق پرتودهی و نر عقیمی از فناوری انرژی هسته ای بهره برده است.
وی به جایگاه فناوری هسته ای در بخش منابع طبیعی وکشاورزی اشاره کرد و به مهر گفت: مطالعات روابط خاک، آب و تغذیه گیاه، اندازه گیری نوع خاک در سطح وسیع، تخمین نرخ فرسایش خاک، تعیین منشا رسوبات و منبع آب زمینی، تخمین سن سنگها، پرتوتابی در مدیریت آبیاری و افزایش سطح زیر کشت از موارد کاربرد علوم هسته ای در علوم آب و خاک است.
نظر شما