به گزارش خبرنگار مهر، طالبی در تازه‌ترین ساخته خود هر چند یک شخصیت واقعی را محور کار قرار داده ولی در پرداخت ماجرا به شدت بر مسیر دراماتیزه کردن واقعیت پیش رفته که با نگاه انتقادی اجتماعی وی چندان همخوانی ندارد.
"دیوار" داستان مصائب زندگی یک دختر نوجوان است که مجبور می‌شود به یک شغل مردانه روی بیاورد و درست هنگامی که در آستانه رسیدن به نقطه اوج و قله موفقیت است، خط قرمزهای اجتماعی او را از پیشرفت بازمی‌دارند. در واقع این قواعد بازی در جامعه مردانه است که حضور یک دختر نوجوان / جوان را در موقعیتی مردانه برنمی‌تابد و او را از ادامه مسیر به شکل متعارف و معمول بازمی‌دارد.
طالبی بنا به دغدغه‌ها و سلیقه شخصی خود که متأثر از کارنامه‌اش است، برای ساخت "دیوار" از موقعیت یک شخصیت واقعی وام گرفته است. دختری نوجوان که در شهربازی و اماکن تفریحی به موتورسواری در دیوار مرگ می‌پردازد و سوژه مطبوعات و نشریات زرد برای مصاحبه و گفتگو و ... شده است.
این نقطه آغاز به نظر منطقی‌ترین جرقه برای شروع کار در ذهن فیلمسازی چون طالبی است که سبقه‌اش نشان از نگاه عمیق او به زوایای پنهان زندگی نوجوانان جامعه‌اش دارد. هر چند او در چند فیلم اخیر خود به پسران نوجوان توجه نشان داده ولی به نظر می‌آید این قهرمان نوجوان دختر، قابلیت برجسته شدن در فیلمی از این کارگردان را دارد.
طالبی در عین وامداری به نگاه و دغدغه‌های خاص خود پس از ساخت چند فیلم ناکام در اکران، در جدیدترین فیلمش توجه به مخاطب را باز هم به شیوه خودش مد نظر قرار داده است. طبیعتاً در این میان آنچه می‌تواند هر دو وجه را برای وی در ساخت فیلم تأمین کند، وام گرفتن از واقعیت و اجتماع و دراماتیزه کردن آن بر بستری است که بتواند مخاطب را درگیر کند.
برای رسیدن به این مهم اولین گام چگونگی پرداخت فیلمنامه است تا بتواند با جذابیت بخشیدن به ماجرای این قهرمان بالقوه جذاب، مخاطب را درگیر فراز و نشیب و افت و خیزهای زندگی او کند. همین وجه است که به نظر می‌آید با دراماتیزه شدن یکسویه و پررنگ شرایطی فراهم کرده تا نقد اجتماعی که قرار بوده در زیرلایه فیلم جاری شده و قواعد بازی در یک جامعه مردسالار را مورد سئوال قرار دهد، به گونه‌ای بی‌اثر و خنثی شود.
ستاره (گلشیفته فراهانی) دختری نوجوان است که با مادر و برادرش زندگی می‌کند و مرگ پدر که موتور سوار دیوار مرگ بوده، شکافی در شرایط نه چندان مناسب آنها ایجاد می‌کند. ارائه این تصویر اولیه و ناکامی‌های ستاره در این مقطع برای آنکه بتواند باری از دوش خانواده بردارد، هر چند به واقعیت‌های اجتماع ارجاع می‌دهد ولی پرداخت و لحنی دارد که آن را بیشتر به سوی ملودرام‌های آشنا می‌برد.
به این ترتیب وقتی قرار است مثلاً اقدام ستاره برای انجام هر کاری او را به سمت و سوی کارهای مردانه چون باربری و ... بکشاند، موقعیتی منحصر به فرد در اختیار فیلمساز بوده تا با این تمهید، تم و حرف اصلی فیلم را به تصویر بکشد بدون
آنکه درباره آن حرف بزند یا تأکیدی در کار باشد.
اما در همین مقاطع است که لحن و پرداخت کلی فیلم به شدت به سوی احساسات‌زدگی و اغراق می‌رود و همه مولفه‌های ممکن دست به دست هم می‌دهند تا مرتب به مخاطب یادآور شوند که این تنها یک فیلم است که می‌خواهد او را ه هر ترتیب درگیر داستان خود کرده و تا پایان همراه بکشاند.
این وجه را می‌توان از نوع بازی بازیگران فیلم، کنش و واکنش‌های آنها و شرایطی که برای برجسته شدن این رفتارها چیده شده، نیز برداشت کرد. انتخاب بازیگران فیلم مولفه‌ای دیگر است که پس از پرداخت و چیدمان فیلمنامه شرایطی فراهم کرده تا جذابیت‌های دراماتیزه شدن فیلم بیش از نقد تند اجتماعی کار دیده شده و مورد توجه قرار بگیرند.
گلشیفته فراهانی، محمد کاسبی، آزیتا حاجیان و ... از بازیگرانی هستند که سابقه ذهنی مخاطب از آنها و کارنامه بازیگریشان خود به خود یکسری پیش فرض‌ها را در نوع بازی و انتظار مخاطب از بازیگر و کاراکترهایشان ایجاد می‌کند. همانطور که قابل انتظار است فراهانی در نقش یک دختر نوجوان که به مهارتی مردانه چون موتورسواری علاقه دارد، همان پتانسیل موجود در کاراکترش را به فیلم بیاورد و شادی و غم کاراکتر ستاره را از فیلتر شخصی خود عبور دهد.
این وجه نه به عنوان نقطه قوت یا ضعف بلکه به عنوان یکی از مولفه‌هایی مطرح است که موجب شده فیلم "دیوار" به اندازه استعدادی که قهرمان و موقعیتش در اختیار داشته، نتواند به عنوان فیلمی واجد لایه‌های عمیق و درونی اجتماعی مطرح شود. به این ترتیب اوج و فرود حرکت این قهرمان بیش از هر چیز به ملودرام و نمایشی چیده شده پهلو می‌زند تا وامداری به رئالیسمی که طالبی نشان داده در به تصویر کشیدن آن مهارت فراوان دارد.
در فیلم "دیوار" خط فرعی‌هایی برای ارتباط‌های ستاره طراحی شده تا او از یک وجهی شدن فراتر رفته و دغدغه‌های دخترانه و زنانه او نیز مجالی برای حضور داشته باشند. خط فرعی دوست دختر ستاره که مسیری اجباری را در زندگی پی می‌گیرد و همچنین رابطه عاطفی کمرنگ او با یک خبرنگار مطبوعات از جمله این موارد هستند.
رابطه ستاره با دوستش مستعد پرداختن به لایه‌های از این شخصیت است که در عین علاقه به موتورسواری و کارهای نامتعارف برای دختران، همچنان دغدغه‌هایی از جنس خاص خود دارد. بعلاوه این خط فرعی به جهت پرداختن به سرنوشت دوست او که به یک ازدواج اجباری تن می‌دهد و به تصویری که خانواده و جامعه از یک دختر جوان می خواهد راضی می‌شود، قابلیت پیوند با خط اصلی و مهمتر از آن تم اصلی فیلم را دارد.
اما همین رابطه در اجرا نتوانسته جذابیت و گرمای قابل انتظار را وارد فیلم و این خط فرعی کند. رابطه‌ای که آشنا و موفق‌ترین نمونه‌اش در فیلم "زیر پوست شهر" رخشان بنی‌اعتماد است. رابطه شکل گرفته بین کاراکتر باران کوثری و مهراوه شریفی‌نیا هر چند به عنوان یک خط فرعی در حاشیه خط زندگی طوبی (گلاب آدینه) حرکت می‌کند، اما می‌تواند به تم اصلی فیلم ارجاع داده و در عین حال وامداری به رئالیسم را که مهمترین وجه فیلم است خدشه‌دار نکند.
خط فرعی رابطه عاطفی ستاره با خبرنگار روزنامه هم تنها در حد طرح و زمینه‌چینی باقی مانده و در ادامه مشمول بی‌مهری در پرداخت شده است. البته با توجه به گفته‌های طالبی الکن ماندن این خط فرعی می‌تواند در نتیجه حذف‌های انجام شده باشد ولی نمی‌توان به این نکته توجه نکرد که کنش و واکنش‌های مرتبط با این رابطه برآمده از طراحی ساده‌انگارانه است.
فیلم سینمایی "دیوار" به گفته بسیاری بازگشت طالبی به فیلم "خط پایان" است ولی در ارزیابی اثر متأخر او نباید این نکته را از نظر دور داشت که طالبی پس از "خط پایان" هشت فیلم دیگر ساخته که هر چند در داخل مهجور و ناکام مانده‌اند اما هم وجهه جهانی او را بالا برده و هم انتظاراتی خاص را از این فیلمساز ایجاد کرده است.
"دیوار" می‌تواند فیلمی هوشمندانه و گیشه‌پسند از یک فیلمساز متوسط محسوب شود ولی وقتی قرار باشد این فیلمساز سازنده آثاری چون "چکمه"، "کیسه برنج"، "تیک تاک" و ... باشد، نمی‌توان هوشمندی او را به فال نیک گرفت. بخصوص با توجه به اینکه نگاه خاص طالبی سازنده تصاویری به یادماندنی از زندگی کودکان و نوجوانان با مسائلشان بوده است.
"دیوار" داستان تلاش دختری به نام ستاره است که می‌خواهد حرفه پدرش را که در دیوار مرگ یک شهربازی موتورسواری می‌کرده، پس از مرگ او ادامه دهد. گلشیفته فراهانی، مهرداد صدیقیان، آزیتا حاجیان، محمد کاسبی، معصومه میرحسینی و منوچهر آذری بازیگران فیلم هستند.
طالبی و شیرین بینا فیلمنامه‌نویسان، حسین جعفریان مدیر فیلمبرداری، بهمن اردلان صدابردار، عبدالله اسکندری طراح چهره پردازی، محسن آهنگری طراح صحنه و لباس، محمد علینقی کنی مدیر تولید، میترا محاسنی عکاس و هارون یشایایی تهیه‌کننده "دیوار" هستند.
"دیوار" در بخش مسابقه بیست و ششمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و از چهارشنبه دوم مردادماه در گروه سینمایی "آفریقا" جایگزین "زن‌ها فرشته‌اند" شده است.
نظر شما