جامعه در قرآن

خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه: یکی از مقوله های مهم و اساسی درباره انسان، حیات اجتماعی و نظامهایی است که در این حیات شکل می گیرد .

در تحلیل روابط انسانی به سه رابطه عمده اشاره می شود : رابطه انسان با خود، رابطه انسان با خدا و رابطه انسان با جهان . بخشی از رابطه اخیر ، روابط انسانی و مناسبات اجتماعی او است که دشوارترین رابطه به لحاظ معرفتی و سخت ترین مناسبت به لحاظ علمی است . زیرا انسان وقتی خود را در دریای وسیع و عمیق جامعه می بیند و نیازها و انتظارات جامعه را مشاهده می کند و نیز رسالت خود را نسبت به جامعه بررسی می کند امر صعب بلکه مستصعب و دشوار حیات اجتماعی سالم و پاکیزه را کاملا احساس می کند .

از این رو شناخت صحیح نسبت به حیات اجتماعی و نقش و رسالت انسان در آن ساحت، از جمله ضروری ترین معرفتهای بشری است که تنها در صورت اصلاح این روابط و تصحیح این مناسبات، فرد و جامعه رشد و تکامل می یابد .

بی شک این حیات اجتماعی است که سیطره خود را بر همه روابط انسانی حتی روابط خود با خود و خود با خدای خود سایه افکن می سازد ، به گونه ای که سایر مناسبات انسانی از این رابطه اصلی و اساسی الهام می پذیرد .

در واقع وقتی مناسبات اجتماعی بر اساس اصول و مبانی نادرست شکل گرفت و مدلهای غربی یا التقاطی نفوذ و سلطه خود را بر جامعه و روابط آن گستراند و هنجارهای اصیل و مناسبات صحیح جامعه شکسته شد ، طبعا انسان نیز در روابط خود دچار سردرگرمی و حیرت می شود و چه بسا در رابطه با خدای خود نیز تردید و نگرانی احساس می کند .

آیت الله جوادی آملی براساس اسلوب و روش خود، جامعه نمونه اسلامی را براساس تعالیم قرآنی بررسی کرده و در مقام تفسیر آیه پایانی سوره مبارکه آل عمران، بحث مستوفایی را پیرامون جامعه مطرح کرده است . این بحث زیربنای بررسی وسیع تر و عمیق تری با همین رویکرد قرآنی درباره جامعه قرار گرفته که بر همین اساس کتاب حاضر با گذر از مراحل عمیق تحقیق و تفحص در زمینه جامعه قرآنی، در خدمت فرهنگ اصیل دینی و قرآنی قرار گرفته است .

ساختار جوامع انسانی، اسلام آیین زندگی، جامعه در قرآن، اسلام و جامعه؛ موانع و راهکارها، اسلام در جهان معاصر، عناوین کلی بخشهای مختلف کتاب هستند .

اجتماعی بودن بشر، جامعه از نگاه جامعه شناسان، تحلیل عقلی زندگی اجتماعی، تربیت اجتماعی در نگاه قرآن، تحکیم جامعه از دیدگاه قرآن، قانونگذار در جامعه الهی، اصالت عقل و اصالت حس، ساختار جامعه توحیدی و قرآن و عامل پیدایش طبقات از جمله مباحث طرح شده در این کتاب هستند .

تفسیر زندگی در حدیث بندگی، حیات حقیقی انسان از نگاه قرآن، آرمانگرایی اسلام، اصل عدالت، مراتب حیات در شریعت، حکمت حیات در اسلام، حراست از اموال یتیمان، تشویق به انفاق عمومی، عدم استعانت از کافران، غفلت اجتاعی، سعادت جامعه، رسالت اجتماعی مؤمنان، قرآن و امور نظامی، عدالت گستری، وجود جامعه از منظر هستی شناسی و جامعه شناسی و آزادی فلسفی برخی دیگر از مباحث این کتاب هستند .