نزدیکی مواضع تهران وعشق آباد در خزر/ همکاری ایران و آسیای مرکزی درمبارزه با افراطی‌گری

محمدرضا فرقانی، سفیر ایران در ترکمنستان ضمن حضور در خبرگزاری مهر و بازدید از بخش های مختلف آن در گفتگویی مشروح با خبرنگاران گروه سیاسی و بین الملل، به تشریح آخرین مواضع کشورمان در حوزه آسیای مرکزی، مسائل مربوط به دریای خزر و آخرین تحولات مربوط به روابط اقتصادی تهران - عشق آباد از جمله موضوع صادرات گاز ترکمنستان به کشورمان پرداخت.

وی با اشاره به جدیدترین تحولات حوزه ماموریتی خود ، تمرکز وی‍ژه مسکو بر کشورهای حوزه آسیای مرکزی را مورد اشاره قرار داد و افزود: در نتیجه تحولات جدید در این منطقه ، آمریکا عملا به اخراج از حوزه آسیای مرکزی محکوم شده است؛ آنها از ازبکستان اخراج شده و در حال حاضر عملا امکانات بسیار محدودی در قرقیزستان را در اختیار دارند. شرایط سایر کشورهای این حوزه هم که مشخص است.

سفیر ایران در ترکمنستان ادامه داد: بدون شک با توجه به مسائلی که میان روسیه و آمریکا وجود دارد،‌ مسکو برنامه‌های دقیقی برای پر کردن خلاء حضور آمریکا در منطقه داشته و با سرعت در این مسیر در حرکت است. علاوه بر این کشورهای حوزه آسیای مرکزی ارتباطی وی‍ژه با روسیه داشته و در همین چارچوب نیز مسکو، مجموع فضای این منطقه را به عنوان حیاط خلوت خود مدنظر دارد.

فرقانی همچنین با اشاره به حضور مادی و معنوی صنعت نظامی روسیه در آسیای مرکزی گفت: علاوه بر پایگاه‌های نظامی فعال روس‌ها در این کشورها، بسیاری از تجهیزات و حتی تاکتیک‌های نظامی کشورهای آسیای مرکزی و ساختار دکترین نظامی آنها‌ کاملا روسی است. به هر صورت از نظر ما تلاش کشورهای مختلف فرا منطقه ای برای تکمیل نفوذ و تحقق کامل حضور در کشورهای این حوزه،‌ مثبت نبوده و مورد حمایت ما نیز قرار ندارد.

وی با تقبیح حضور قدرت‌های فرامنطقه‌ای در معادلات داخلی مناطق مختلف جهان، اظهار داشت: ما همانگونه که بارها نیز اعلام کرده ایم با هر گونه حضور سخت افزاری کشورها و قدرت‌های فرامنطقه‌ای در حوزه خاورمیانه و آسیای مرکزی به شدت مخالفیم و در همین چارچوب نیز معتقدیم کشورهای مختلف می‌توانند به خوبی مشکلات خود را با اتکا به راهکارهای مسالمت آمیز مرتفع سازند.

سفیر ایران در ترکمنستان بخشی از تحلیل‌های مرتبط با تقویت فضای افراط گرایی در برخی از کشورهای حوزه آسیای مرکزی را تائید کرد و یادآور شد:  در ترکمنستان و قزاقستان ردپایی از افراط گرایی قابل رصد است ، ضمن آنکه به نظر می‌رسد تلاش برخی کشورهای عضو ناتو برای برقراری رابطه با گروه‌های تروریستی همچون طالبان با اهداف مختلف، چنین شرایطی را وخیم تر می‌سازد.

فرقانی ادامه داد: در رایزنی‌هایی که ما با کشورهای این حوزه داشته ایم،‌ مقامات آنها نیز از احتمال گسترش نفوذ طالبانیسم در کشورشان ابراز نگرانی کرده و بر لزوم شکل گیری تلاش‌های درون منطقه‌ای برای مقابله با پیشرفت چنین روندی تاکید دارند، طبعا ما نیز از نزدیک و با حساسیت تحولات مربوط به این حوزه را پیگیری و دنبال می‌کنیم.

سفیر ایران در ترکمنستان درباره تهدیدات امنیتی ناشی از فعالیت جریان های سلفی و افراطی در منطقه آسیای مرکزی، گفت: گسترش سلفی گری در آسیای میانه قطعا یک تهدید امنیتی برای ایران است و ما با دولت های کشورهای آسیای میانه در تماس هستیم تا جلوی گسترش آن را بگیریم.

وی افزود: سلفی گری و افراطی گری چیزی نیست که فقط به ضرر ایران باشد بلکه به ضرر تمام کشورهای منطقه است.وی همچنین از اعلام حمایت رسمی ترکمنستان برای عضویت ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد با ارسال یادداشتی به کشورمان خبر داد.

فرقانی در بخش دیگری از سخنان خود درباره تفاوت رویکرد سیاست خارجی ایران به حوزه آسیای مرکزی در دوران حاکمیت دولت نهم نسبت به دوره های قبل گفت: بدون شک با توجه به نگاه ویژه و دستور العمل دستگاه دیپلماسی دولت نهم به احیا و تقویت مناسبات با کشورهای همسایه و حوزه‌های مغفول، طی سال‌های اخیر از سوی تهران توجه بیشتری متوجه کشورهای این حوزه شده و سفر چندین باره دکتر احمدی نژاد به کشورهای این منطقه و همچنین حضور مقامات آن‌ها در ایران را باید گواهی بر این مدعا توصیف کرد.

سفیر کشورمان در عشق آباد همچنین به ذکر آمار تبادل هیئت‌های ایران و ترکمنستان پرداخت و اظهار داشت: در حالی که در سال 85، 16 هیئت از جمهوری اسلامی ایران به کشور ترکمنستان سفر کرده اند، ما در سال 86، سفر 41 هیئت از کشورمان به آن کشور را داشته ایم و در حال حاضر و تا 5 ماه نخست سال جاری نیز بیش از 25 هیئت ایرانی به ترکمنستان سفر کرده اند.

فرقانی درباره روابط تجاری - اقتصادی ایران و ترکمنستان نیز افزود: ما در چارچوب روابط خوب اقتصادی که با این کشور داریم، حوزه حمل و نقل را جزء حوزه‌های شاخص روابط دو کشور قرار داده ایم چرا که ترکمنستان برای ایران دروازه آسیای مرکزی است و خط ریلی سرخس نیز تنها شاهراه عبور کشورهای این حوزه به مناطق دیگر منطقه است، در واقع ایران دروازه آسیای میانه است .

 .

وی ادامه داد: در حال حاضر سالانه رقمی بالغ بر حدود 42 هزار کامیون ایرانی به ترکمنستان وارد می‌شوند اما از جمله نقاط قابل توجه در حوزه مناسبات تجاری و اقتصادی دو کشور، بخش مربوط به روابط ریلی دو کشور است که به پیشنهاد دولت ترکمنستان و با موافقت جمهوری اسلامی ایران، پروژه احداث خط لوله جدیدی در دست مطالعه دو طرف قرار گرفته که از گرگان به ترکمنستان، سپس به قزاقستان و نهایتا به خط ریل سراسری روسیه متصل خواهد شد.

فرقانی درباره موضع ترکمنستان در قبال رژیم حقوقی دریای خزر گفت: ترکمنستان نزدیک ترین موضع را در این خصوص با ایران دارد ما در مورد دریای خزر مشکل اساسی و جدی با ترکمن ها نداریم. نحوه و نوع تعامل دولت ترکمنستان با موضوع دریای خزر کاملا منطقی و مسالمت آمیز است.

وی تصریح کرد: به دلیل تطابق مواضع ایران و ترکمنستان، نیازی به مذاکره مستقیم در موضوع دریای خزر نداریم.

سفیر ایران در ترکمنستان با اشاره به اینکه موضوع دریای خزر به طور مداوم از سوی ایران پیگیری می شود، اخبار منتشر شده مبنی بر اینکه، در حال حاضر پرونده دریای خزر در وزارت امور خارجه، متولی خاصی ندارد، گفت: بر خلاف آنچه گفته می شود، به رغم تغییرات مدیریتی در دستگاه دیپلمایس کشور، دکتر مهدی صفری همچنان مسئولیت پیگیری تحولات حوزه دریای خزر را نیز بر عهده دارد؛ به هر حال ما در موضوع پیگیری مسائل مربوط به رژیم حقوقی دریای خزر هیچگونه مشکل و مانعی نداریم و این کار انجام می شود.

فرقانی با اشاره به مرز 1200 کیلومتری ایران با ترکمنستان گفت: این مرز امن ترین مرز ایران با کشورهای همسایه است ضمن اینکه ما طولانی ترین مرزها را هم با ترکمنستان داریم. ما هیچ وقت هیچ مشکل امنیتی در مرزهای این کشور نداشته ایم.

وی با اشاره به حل مشکلات کنسولی اتباع ایرانی در این کشور گفت: یک کمیسیون مشترک مرزی برای حل مشکلات کنسولی تشکیل شده است.

سفیر کشورمان در ترکمنستان همچنین با اشاره به حجم روابط اقتصادی ایران و ترکمنستان گفت: ما روابط اقتصادی خوبی با این کشور داریم و حجم مبادلات ما با ترکمنستان 8/1 میلیارد دلار است که از این مقدار 4/1 میلیارد دلار صرف خرید گاز و نفت از ترکمنستان می شود و ما هم 400 میلیون دلار به آنها صادرات داریم.

فرقانی با اشاره به اینکه ایران روزی 2 میلیون لیتر از ترکمنستان بنزین وارد می کند گفت: صادرات ما به ترکمنستان ماشین آلات، لوازم یدکی، خشکبار، میوه و خاکه های معدنی است.

سفیر ایران در ترکمنستان در خصوص دستاوردهای دوران ماموریت خود در این کشور، گفت: جالب است بدانید که بنده و وردی محمداف، رئیس جمهور ترکمنستان در حدود 5/1 سال گذشته به صورت همزمان کار خود را آغاز کردیم و در این مدت روابط دو کشور شاهد رشدی بی سابقه نسبت به گذشته بوده است.

فرقانی همچنین اظهار داشت: جناب وردی محمداف تا کنون در دوران ریاست جمهوری خود دو بار به جمهوری اسلامی ایران سفر کرده اند و دکتر احمدی نژاد نیز در جریان سفر خود به عشق آباد ضمن انجام مذاکراتی سودمند با همتای ترکمنستانی خود، اسنادی ارزشمند و تاریخی را با طرف ترکمنی امضا کردند. در خصوص برخی مشکلات موجود در خصوص صدور روادید دو کشور باید یادآور شوم که بسیاری از این مشکلات حل شده و طی ماه های اخیر رفت و آمد اتباع دو کشور افزایشی چشمگیر داشته و به طور متوسط سفارت ما در عشق آباد در روز بیش از 100 ویزا صادر می کند.

وی با اشاره به برخی فعالیت های فرهنگی ایران در کشور ترکمنستان، روابط فرهنگی دو کشور را نیز رو به رشد توصیف کرد و افزود: ایران و ترکمنستان با توجه به قرابت های بی شمار فرهنگی، ظرفیت های بسیاری برای تعمیق بیش از پیش مناسبات خود در حوزه فرهنگ دارند که در همین چارچوب کشور ما برنامه ای ویژه برای مرمت و بازسازی آثار به جامانده متعلف به اندیشمندان، مفاخر، عرفا و بزرگان ایرانی در ترکمنستان را در دستور کار خود قرار داده است.