دکتر سید سعید رضا عاملی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان این مطلب افزود: واقعیت این است که فضای مجازی دسترسی به اطلاعات را تسریع کرده و فاصله ای که بین دنیای در حال توسعه و دنیای پیشرفته از لحاظ دسترسی به اطلاعات وجود داشت به صورت جدی کاهش پیدا کرده است. این دسترسی به اطلاعات یا تک واحد شدن اطلاعات جهان موجب شده تا خطرات بازتولید اطلاعات یا بازخوانی اطلاعات نیز به صورت جدی ایجاد شود به خصوص در کشور ما که کپی رایت را هنوز به رسمیت نمی شناسیم و برخی تصورشان این است که حق مولف نباید رعایت شود.
این دانشیار دانشگاه تهران افرادی که دست به تقلب علمی می زنند را به چند گروه تقسیم کرد و گفت: یک گروه از آنها اساسا قواعد تولید علم را نمی دانند که وقتی مطلبی نقل قول مستقیم می شود باید در گیومه قرار گیرد و حتی اگر کلید واژه ای از یک نویسنده را در یک متن استفاده می کنند نه تنها باید نام نویسنده و سال انتشار بلکه صفحه و سطری که استفاده می کنند را ذکر کنند. بنابراین برخی تقلبات علمی ناشی از یک نوع بیسوادی در تولید متن علمی است.
وی افزود: گروهی نیز هستند که از قواعد تولید علم آگاهند اما متوجه نیستند که استفاده از متون دیگران به راحتی در فضای مجازی امکان پذیر است اما جهل از اینکه دیگران می دانند، این جرأت را به متقلب علمی می دهد تا نسبت به سوأ استفاده از مطالب دیگران بی پروا عمل کند.
عضو هیئت رئیسه دانشگاه با بیان اینکه نیازمند قواعد و قوانینی هستیم تا این قوانین به صورت اخلاق آکادمیک درآیند به مهر گفت: کدهای اخلاقی آکادمیها اساسا اخلاقی نیستند بلکه اجباری و الزامی هستند. به این معنا که اگر کسی قوانین را رعایت نکرد از یک صلاحیت یا موقعیت دانشگاهی محروم می شود. باید قوانینی وجود داشته باشد که اگر استادی دچار تقلب علمی شد با تنزل علمی مواجه شود.
دزدی اندیشه از دزدی کالا و منابع مادی خیلی بدتر است
دکتر سید سعید رضا عاملی با تأکید بر اینکه برای مقابله با تقلبهای علمی نیازمند قوانین و مقرراتی هستیم، اظهار داشت: به نظر بنده در حال حاضر قوانین و مقررات لازم در این زمینه وجود ندارد. دزدی اندیشه از دزدی کالا و منابع مادی خیلی بدتر است و باید خیلی جدی گرفته شود و مهم ترین مسئله این است که قوانین و مقرراتی برای تولید علم وجود داشته باشد.
دزدی علمی یک دانشجو از مقاله سید سعید رضا عاملی
دانشیار گروه ارتباطات دانشگاه تهران که عضو هیئت داوری یکی از فستیوالهای کشور بوده است، گفت: متنی از یک دانشجوی کارشناسی ارشد که در این فستیوال شرکت کرده بود را ملاحظه کردم. مشاهده کردم که یکی از مقالات خودم را از اول تا آخر کپی کرده و به نام خودش برای داوری فرستاده است. نظرم این بود که نه تنها این دانشجوی متخلف را باید از این فستیوال محروم کرد بلکه وزارت علوم باید قوانینی داشته باشد که وی را از ادامه تحصیل محروم کند.
وی بحث رسیدگی به تقلبهای را بخثی ساختاری دانست و تاکید کرد: از همه مهمتر این است که آکادمی ها نیازمند آئین نامه اخلاقی هستند. آئین نامه اخلاقی در حرفه های مختلف دنیا وجود دارد. برای اولین بار مبحث اخلاق حرفه ای در علم پزشکی و بعد در مهندسی و سپس در رسانه و ژورنالیسم بوجود آمد اما به نظر می رسد که نفس آکادمی ها نیز نیازمند یک آئین نامه اخلاقی است که باید کاملا الزام آور باشد و نظامهای آموزشی بر اساس آن عمل کنند.
معاون طرح و برنامه دانشگاه تهران افزود: دانشگاه تهران برای تدوین آئین نامه اخلاق حرفه ای آکادمی ها تلاش می کند و به طور کلی زمینه این ایده در دانشگاه تهران وجود دارد که بتواند آئین نامه را تدوین کند. روزنه هایی وجود دارد که آئین نامه اخلاق حرفه ای دانشگاه در حوزه طرح و برنامه دانشگاه تهران مورد توجه قرار گیرد.
دکتر سید سعید رضا عاملی نهایی شدن منشور اخلاق حرفه ای دانشگاه را بیشتر در صلاحیت شورای برنامه ریزی دانشگاه دانست و گفت: شورای برنامه ریزی از برجستگان علمی دانشگاه تشکیل شده و اگر این منشور در شورای برنامه ریزی، هیئت رئیسه و هیئت امنای دانشگاه تصویب شود عمل به آن برای همه اعضای دانشگاه لازم می شود.
نظر شما