پارک ملی بوجاق ؛ نمایشگاه بزرگ پرندگان نادر جهان

به گزارش خبرنگار مهر در رشت، روند مهاجرت پرندگان به این زیستگاه طى سالهاى اخیر افزایش یافته به گونه اى که این منطقه در زمستان سال گذشته شاهد فرود کم سابقه صدها هزار قطعه پرنده مهاجر از گونه هاى مختلف قو، درنا، غاز، گیلار، چنگر، فلامینگو، پرستوى دریایى و انواع پرندگان آبزى و کنارآبزى بود.

امسال تاکنون 60 گونه از پرندگان مهاجر وارد منطقه پارک ملی بوجاق شده اند و روز به روز بر ظرفیت این جشنواره پرنده نگری افزوده می شود.

پرندگان شاخص این منطقه حفاظتی شامل خانواده مرغابیها، اردکسانان، فلامینگو، آنقوت، حواصیل، آنگوت، پلیکان، چنگر، سنقر، خوتکا و... است.

تالاب بوجاق علاوه بر میزبانى گونه هاى مختلف پرنده، زیستگاه بیش از ۵۰ گونه ماهى و آبزیان بومى و مهاجر است و از معدود زیستگاه هاى "فک خزرى" تنها پستاندار دریاى خزر است.

پارک ملى خشکى - دریایى "بوجاق" پس از تالاب بین المللى انزلى و امیرکلایه لاهیجان یکى دیگر از عرصه هاى مهم تالابى و طبیعى استان گیلان است.

این محیط طبیعى که در بخش بندر کیاشهر، در 2۰ کیلومترى آستانه اشرفیه در شرق استان گیلان واقع شده است، از نظر کارشناسان و دست اندرکاران علوم طبیعى به دلیل برخوردارى از جاذبه هاى گردشگرى و زیست محیطى از عرصه هاى طبیعى منحصر به فرد کشور محسوب مى شود.

پارک ملی بوجاق با سه هزار و ۲۵۰ هکتار وسعت، تنها پارک ملى خشکى - دریایى ثبت شده در کشور است که از جنوب به بخشهاى بندر کیاشهر و زیباکنار، از غرب به رودخانه اوشمک، از شرق به ایستگاه رادیویى امیرکیاسر و از شمال به عمق شش مترى دریاى خزر در منطقه کیاشهر محدود شده است.

این پارک که یکى از زیبایى هاى طبیعى گیلان و کشور محسوب مى شود از مجموع وسعت سه هزار و ۲۵۰ هکتارى آن، ۱۶۰ هکتار داراى پوشش تالابى، یک هزار و ۶۰۰ هکتار محوطه دریایى و بقیه محیط خشکى است.

پارک ملى "بوجاق" که به عنوان "پارک ملى خشکى دریایى" به ثبت رسید در گذشته تنها به منطقه اى شکار ممنوع محدود مى شد و اکنون به عنوان یکى از مناطق مهم علمى، تحقیقاتى و تفریحى کشور و استان گیلان مطرح است که در صورت سرمایه گذارى هاى صحیح و ایجاد زیرساختهاى مناسب، زمینه بهره ورى از قابلیتهاى فراوان این عرصه طبیعى فراهم خواهد شد.

پارک خشکى - دریایى بوجاق، دلتاى رودخانه سفیدرود را در قلب خود جاى داده است و این رودخانه پرجوش و خروش، خستگى صدها کیلومتر مسیر از کردستان تا دریاى خزر را در این منطقه از تن مى زداید و در گستره تالاب بوجاق آرام مى گیرد تا به این محیط طبیعى حیات و جاذبه بیشترى اهداء کند.

پارک ملى بوجاق، با وجود این همه قابلیت و جاذبه، کمتر مورد توجه گردشگران بوده است و جز چند آلونک و یک پل چوبى ارتباطى از هیچ امکان دیگرى برخوردار نیست.

این پارک ملی به لحاظ خشکی و دریایی بودن در نوع خود بی نظیر و منحصر به فرد است و به دلیل ویژگی خشکی و دریایی پرندگان گوناگونی را به سمت خود می کشد.

عبور رودخانه سفیدرود از این پارک و قرار گرفتن در حاشیه دریایی خزر، وجود آبندانهای مختلف در حوزه پارک ملی بوجاق، هوایی معتدل و برنامه های حفاظتی محیط زیست پارک ملی خشکی دریایی کیاشهر به محل مناسبی برای زمستان گذارانی پرندگان مهاجر تبدیل کرده است.

این پارک به دلیل اکوسیستم وسیع، پرنده های آبزی، کنارآبزی و خشک زی را در خود جای داده که این امر موجب حضور گردشگران علاقمند به طبیعت در پارک بوجاق و باعث رونق اکوتوریسم گردشگری طبیعی در این منطقه شده است.

پارک ملی بوجاق، سایت مهم پرنده‌ نگری کشور معرفی شده و طبق سرشماری های انجام شده تاکنون بیش از 239 گونه پرنده در این منطقه شناسایی شده است.

دو گونه از پرندگان با نامهای "طرقه کوهی" با نام علمی Monticola Saxatitilis و "چکچک ابلق" با نام علمی Oenanthe Pleachanka که تیره توکائیان‌ هستند و اغالب در زیستگاه های مناطق سنگلاخی، تپه ماهوری صخره‌ای با بوته‌های پراکنده  زیست می‌کنند برای نخستین بار در پارک ملی بوجاق شناسایی شده اند.

همچنین پرنده نادر "شناگر بلوطی" در پارک ملی خشکی - دریایی بوجاق بندر کیاشهر شناسایی شده که در مجموعه تاریخ پرنده‌شناسی مدون تنها دو بار در کشور گزارش شده است که یک بار آن توسط کارشناسان در جنوب و بار دیگر در شمال کشور بوده ‌است.

ورود پرندگان نادر از این دست نشان ‌دهنده اهمیت بالای اکولوژیک پارک ملی خشکی -  دریایی بوجاق است که هرساله به تعداد پرندگان مهاجر و ترکیب گونه‌ای در آن افزوده می‌شود.

یکی از عوامل مهم در تعیین سطح حفاظت در مناطق چهارگانه محیط زیست وجود گونه‌های کمیاب و تعداد آنها است که هم‌اکنون در پارک ملی بوجاق ۱۴ گونه از این نوع ثبت شده است.

غاز پازرد، غاز پیشانی ‌سفید کوچک، فالاروپ و عروس غاز از نمونه‌های دیگر پرندگان کمیاب در این منطقه است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان در این باره گفت: در حال حاضرحدود 134 گونه پرنده مهاجر در پارک ملی بوجاق وجود دارد که باید ترکیب این گونه ها حفظ شود.

زلفی نژاد همچنین با تاکید بر ضرورت حفظ گونه های نادر و ارزشمند پرندگان این پارک ملی بیان داشت: از ابتدای سال جاری تاکنون سه مرحله‌ از طرح جمع‌آوری کومه‌های غیرمجاز از سوی محیط زیست در پارک ملی بوجاق به اجرا گذاشته شده ‌است.

وی گفت: تاکنون بیش از ۲۰‬ کومه در ماه های اخیر که به صورت غیرمجاز برای صید و شکار در این منطقه ایجاد شده بود جمع آوری شده است.

زلفی نژاد عنوان کرد: طرح جمع آوری این کومه‌ها که به صورت غیرمجاز از سوی برخی از صیادان و شکارچیان در محل پارک بوجاق برپا شده با همکاری نیروی انتظامی و مقامات قضایی به اجرا درآمده است.

وی یادآور شد: هنوز تعدادی‌ از این کومه‌های غیرمجاز در این پارک وجود دارند که پس‌ از بررسی و اخطار نسبت به جمع آوری آنها این امر با هماهنگی مقامات قضایی پیگیری خواهد شد.

مدیرکل محیط زیست گیلان ادامه داد: جمع آوری و تخریب این کومه‌ها با هدف جلوگیری از صید و شکار غیرمجاز همچنین ایجاد فضایی امن برای پرندگان مهاجر انجام می‌شود.

در کل ایران حدود 520 گونه پرنده وجود دارد که بیش از 250 گونه یعنی بیش از نصف کل پرندگان ایران در استان گیلان زیست می کنند و این موضوع برای دوستدارات طبیعت و اکوتوریسم شرایط ویژه ای را فراهم می کند.