مسئولیت سنگین مجامع‌اسلامی با صدور "بیانیه" سبک می‌شود!

از زمان جنگ سرد سازمانهای مختلف بین المللی برای جلوگیری از جنگهای خشونت آمیز به مناسبهای مختلف وارد عرصه شده اند اما این میانجی‌گری ها و مداخله ها اغلب نتایج ناامید کننده ای دارد. یکی از علل این امر را می توان به فقدان همکاری میان گروه های بین المللی نسبت داد.

بسیاری از این سازمانها که می خواهند برای صلح نقش مداخله جویانه ای داشته باشند اغلب نسبت به کارهایی که پیش از آنها انجام شده بی اطلاع هستند و نمی دانند که اقدامات آنها تا چه حد باید تلاشهای دیگران را مورد حمایت قرار دهد. اما جدا این موارد اگر هرکدام از این سازمانها تنها به منشور، قانون و اساسنامه خود عمل می کردند می توانستند اقدامات انضمامی تری  برای صلح جهانی در پیش گیرند. از این رو می توان نقش چندین سازمان بین المللی و عملکرد آنها در جنگ اخیر غزه را مورد بررسی قرار داد.

سازمان کنفرانس اسلامی دومین سازمان بزرگ میان دولتی پس از سازمان ملل متحد است که 57 عضو آن در چهار قاره جهان پراکنده اند. این سازمان صدای جمعی جهان اسلام است و اطمینان حاصل می کند که از منافع جهان اسلام در رابطه با ترویح صلح بین المللی و هماهنگی میان مردم دنیا حمایت می شود.

سازمان کنفرانس اسلامی در توصیف نقش و وظایف خود آورده است که این سازمان دارای روابط مشورتی و همکاری با سازمان ملل و سایر سازمانهای بین دولتی به منظور حفاظت از منافع حیاتی مسلمانان و فعالیت برای حل و فصل جنگها و مناقشاتی است که کشورهای عضو درگیر آن هستند.

شورای امنیت (UNSC) یکی از ارگانهای سازمان ملل متحد است که وظیفه حفاظت از امنیت و صلح بین‌المللی را به عهده دارد. بر اساس منشور سازمان ملل متحد، حیطه قدرت شورای امنیت شامل اعزام نیروهای حافظ صلح، تصویب تحریمهای بین‌المللی، و اعطای اجازه استفاده از نیروی نظامی بر علیه کشورهای متخاصم است. تصمیم‌های این شورا به صورت قطعنامه‌های شورای امنیت اعلام می‌شوند.

بر اساس بخش ششم منشور" بحث و گفتگوهای موقعیت اقیانوس آرام" ممکن است شورای امنیت " هر بحث و گفتگویی یا هر وضعیتی را که باعث افت جهانی یا افزایش تنش شود، تجزیه و تحلیل کند. این شورا می تواند در صورتی که موقعیت صلح جهانی را به مخاطره بیندازد " اعمال و اقدامات مناسب یا متدهای قضاوت خاصی" را توصیه کند.

طبق بخش هفت شورا قدرت بسیار و گسترده ای برای ارزیابی تصمیم های گرفته شده در وضعیتهای "تهدید صلح جهانی ، تخطی از رویه های صلح ، یا اعمال خشونت و زور" در سطح جهانی دارد. در چنین وضعیتهایی ، کار شورا محدود به توصیه و نصیحت نمی شود و می تواند اقدامات جدی مانند ، استفاده از نیروهای مسلح نظامی "برای نگهداری یا بازگرداندن صلح و امنیت جهانی " داشته باشد.

نقش سازمان ملل متحد در تأمین امنیت کلی جهانی براساس منشور سازمان ملل متحد تعریف می شود که به شورای امنیت قدرت اقدام در این موارد را می‌دهد. تحقیق و بررسی هر وضعیت تهدید کننده صلح بین المللی، توصیه و اقداماتی برای حل و فصل مسالمت آمیز مشاجرات و اختلافها، فراخوانی اعضای دیگر برای شرکت ملتهای عضو دیگر در اقدامات اقتصادی مانند محاصره و تحریم دریایی، هوایی ، پستی و ارتباطات رادیویی ، یا اقدامات جدی دیپلماتیک و در صورت لزوم ، اجرا و الزام تصمیمات خود با نیروهای نظامی از دیگر مسئولیتهای این سازمان است.

یکی از وظایف این شورا ارائه راه هایی  برای مذاکره و تفاهم از طریق سرویس های خود به عنوان مرکزی برای بحث و گفتگو، مذاکره و توافق، مانند گروهها و نهادهای جویای حقیقت تحت سرپرستی سازمان ملل متحد ، میانجی ها و حافظان صلح و آتش بس است.

همچنین قطعنامه شورای امنیت در سال 1674 که توسط این شورا در 28 آوریل 2006 تصویب شده بندهای 138 و 139 سند نهایی اجلاس جهانی سال 2005 در رابطه با مسئولیت حفاظت جمعیت از نسل کشی، جرایم جنگی، پاکسازی قومی و جرایمی علیه بشریت را مورد تصدیق قرار داده است. این قطعنامه شورا را متعهد کرده برای حمایت از جان غیر نظامیان در درگیرهای مسلحانه وارد عمل شود.

سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (UNESCO) که به‌طور خلاصه یونسکو نامیده می‌شود، یکی از سازمان‌های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد است که در ۱۹۴۵ با هدف  کمک به صلح و امنیت در جهان از راه همکاری بین‌المللی در زمینه‌های آموزشی و علمی و فرهنگی به منظور افزایش احترام به عدالت و قانون‌مداری و حقوق بشر، بر پایه منشور سازمان ملل متحد است.

اتحادیه عرب نیز با مسائل و برنامه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی سروکار دارد که در راستای ترویج منافع کشورهای عضو پیش می رود. این اتحادیه سکویی برای همکاری کشورهای عضو در رابطه با مواضع سیاسی خود ، تعمیق درباره موضوعات مشترک ، حل برخی اختلافهای آنها و محدود کردن جنگ و منازعه در داخل این کشور و میان آنها است.
تنها واکنش اتحادیه عرب به جنگ در غزه تعیین تاریخ 29 دسامبر برای گفتگو درباره این حملات و تعویق آن به تاریخ دوم ژانویه بود.

مسئولیت سنگینی که با صدور قطعنامه سبک می شود

اما این سازمانها و نهادهای بین المللی که عمده ترین هدف و رسالت خود را نهادینه کردن صلح در سطح جهان قرار داده اند در شرایط حساس کشتار مردم بی دفاع غزه چه کردند ؟

در میان تمام فجایع انسانی که در طی بیش از 20 روز گذشته در غزه رخ داده بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل به کرات این اقدامات را محکوم کرده و حملات صهیونیستها را اقدامی بی‌منطق و خشونت‌آمیز نامید که موجب کشته‌شدن غیرنظامیان می‌شود.

ریچارد فالک، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در سرزمینهای فلسطینی، دولت اسرائیل را به نقض فاحش حقوق بشر و کاربرد تسلیحات پیشرفته برای ارتکاب یک رشته خشونت تکان‌دهنده علیه مردم بی‌دفاع در غزه متهم کرد.

درحالی که شورای امنیت سازمان ملل در ۲۸ دسامبر تنها خواستار توقف فوری تمام خشونت‌ها شد و قطعنامه ای بسیار دیرهنگام صادر کرد که بدون ضمامت اجرایی، انسجام عملیاتی و ضعیف بود و مورد انتقاد بسیاری از رهبران جهانی قرار گرفت.

سازمان یونسکو برخلاف وظیفه قانونی خود تاکنون واکنشی درخور در برابر جنایات رژیم صهیونیستی نشان نداده است. سخنگوی دفتر مدیرکل یونسکو پیشتر اظهار داشته بود که این سازمان هنوز در این زمینه موضعی نگرفته و در حال رایزنی با دبیر کل سازمان ملل است.

اتحادیه بین‌المللی علمای مسلمان در بیانیه‌ای به مناسبت حملات اسرائیل به غزه ، سکوت دولتهای اسلامی را مغایر موازین شرع دانسته و از مسلمانان و دولتهای  اسلامی خواست دفاع از مردم غزه را وظیفه شرعی دانسته و از همه توان خود برای کمک به مردم آن بهره برند.

در میان تمام وظایف تعیین شده برای این سازمانهای بین المللی که فعالیت آن میان دولتی تعیین شده مشخص نیست چه عاملی باعث تلف کردن این همه فرصت و طولانی شدن جنگ علیه مردم بی دفاع غزه شده است.

بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران این سکوت طولانی و موضع گیری عده ای دیگر که برخی تنها در قالب الفاظی در راستای محکوم کردن منعکس شده را به تأیید و تصدیق حملات رژیم صهیونیستی تعبیر کرده اند.