۲۴ بهمن ۱۳۸۷، ۱۰:۴۴

خللهای نظریه تفسیر دیویدسون

خللهای نظریه تفسیر دیویدسون

خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه: فعالیت­های تفسیری که دیویدسون از آن­ها بحث می­کنند در سطح گستره­ای از تفکر که نظریۀ وی در باب آن صامت است شناورند. دیویدسون گسترۀ پ‍ژوهش خود را محدود می­کند اما ما نیازی به این­که از او در این موضوع پیروی کنیم نداریم. اگر مایلیم به فهمی از کل ذهن دست یابیم بهتر است از دیویدسون پیروی نکنیم.

حالات گزاره­ای من به تفسیر شما از من متکی است؛ به حالات گزاره ای شما به فردی که شما را تفسیر می کند متکی و وابسته است و حالات گزاره ای آن فرد هم به کس دیگری که وی را تفسیر کند، تا آخر. چگونه چنین فرآیندی به مبنایی ختم می­شود؟

دو جواب به این پرسش شایسته تکرارند. اول این­که ایدۀ دیویدسون این است که فعالیت به کارگیری نظریۀ ت و اطلاق حالات گزاره­ای مستلزم مجموعه­ای از اطلاق کننده­ها هستند. به جمع دو نفره که از من و شما تشکیل شده توجه کنید. این ایده این نیست که من حالات گزاره­ای دارم که به توسل شما به نظریۀ ت برای تبیین آن­چه انجام می­دهم و این­که شما حالات گزاره ای­تان را از منبع سومی در اختیار دارید نظر و التفات دارد. فراتر از این ما یکدیگر را تفسیر می­کنیم. ما به اعمالی مبادرت می­کنیم که زمانی که به یک سطح مناسبی از پیچیدگی می­رسند کاربرد نظریه­های ت را شکل می­دهند.

با این همه این­که عامل­ها حالات گزاره­ای را در اختیار دارند به تفسیرشان وابسته است و معنای وابستگی در این ماجرا معنای علی به شمار نمی­رود. ارتباط میان به کارگری نظریۀ ت برای من و در اختیار داشتن حالات گزاره­ای یک ارتباط علی نیست. این ارتباط بیش از به کار بردن یک نظام هماهنگ­کننده برای سطح زمین که مستلزم آن است که باعث شد زمین وی‍ژگی­های جدیدی در اختیار داشته باشد علی به حساب نمی­آید.

اگر آن­گونه که دیویدسون انجام می­دهد تأکید بر این­که در اختیار داشتن حالات گزاره­ای به جایگاه شما در جمع مفسران متکی است به یک مثال عطف­توجه نشان دهید. تصور کنید جهانی است که در آن هیچ عامل آگاهی در آن موجود نیست. در آن جهان آیا هر چیزی یک متر طول دارد؟ خب شما تمایل دارید بگویید که به یک معنا بلی و به معنای دیگر نه. جهانی که عاملان آگاه در آن وجود ندارند می­تواند شامل اشیایی باشد که اگر کنار جهان ما قرار داشته باشد کاملاً مرتب است. با این همه یک متر طول داشتن به یک مبدل اندازه­گیری متکی است و این خود به عامل­های آگاه بستگی دارد. فرض کنید نظام مترها و سانتی­مترهایی که ما هم­اکنون به کار می­بریم هرگز کشف نشده بودند. آیا آشکار است اشیایی که ما هم­اکنون یک متر می­نامیم همان یک متر هستند؟ و آیا آشکار است که در جهانی که عامل­های مشابه شما وجود ندارند و بنابراین از روابط دوگانه خبری نیست می­توان صحبت از در اختیار داشتن حالات گزاره­ای به نوعی که هم­اکنون دارید کرد.

پاسخ دوم به دل­نگرانی تسلسل ما را فراتر از دیویدسون می­برد. آشکار است که بیشتر تفکر وجود دارد تا این­که حالات گزاره­ای - در معنای دقیق دیویدسون - موجود باشند اما هم­چنین این نکته درست است که انواع قابلیتی که نیاز است تا باورها، خواست­ها و دلایلی برای عمل داشته باشیم شامل گروهی از قابلیت­های ذهنی غیرگزاره­ای  مهم هستند. با این همه بخشی از تفکرها مؤلفۀ زبانی دارد و بخشی از آن فاقد این مؤلفه است. نجاری که دری می­سازد از تصور مکانی برای مشاهده این­که چگونه اجزا گرد هم آیند استفاده می­کند. این تصور آشکارا غیرگزاره­ای و غیرزبانی است. این از جهت کیفی شبیه طیفی از تجربیات بصری و حسی آشنا برای نجار است.

پیشنهاد این است که تفکر "غیر گزاره­ای" از این نوع به صورت عام عملی آگاهانه را قوت می­بخشد و به صورت خاص­تر انواع فعالیت زبانی را از نوعی که دیویدسون بر آن تأکید می­کند تقویت می­کند. هنگامی­که بنا داریم تا دربارۀ چنین موضوعاتی بنویسیم یا بحث کنیم آسان است که چنین نکاتی را نادیده بگیریم. شما زبان را به کار می­برید تا به من بگویید در حال تفکر به چه هستید و تفکرات را شرح دهید، چه چیز دیگر جز زبان را به کار می­برید؟ با این همه نیازی نیست نتیجه بگیریم که تفکر واقعی شما یا من در اساس زبانی یا گزاره­ای هستند.

حتی زمانی که تفکرات ما آشکارا زبانی هستند- هنگامی­که ما برای خودمان سخن می­گوییم - این هم در اساس و به احتمال زیاد شکلی از تصور تصور گزاره­ای است.

محور بحث این­جا صرفاً اذعان به این نکته است که فعالیت­های تفسیری که دیویدسون از آن­ها بحث می­کنند در سطح گستره­ای از تفکر که نظریۀ وی در باب آن صامت است شناورند. اگر این سکوت را به­عنوان یک رویه تفسیر کنیم در اشتباه هستیم. دیویدسون گسترۀ پ‍ژوهش خود را  محدود می­کند اما ما نیازی به این­که از او در این موضوع پیروی کنیم نداریم. اگر مایلیم به فهمی از کل ذهن دست یابیم بهتر است از دیویدسون پیروی نکنیم.

کد خبر 833214

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha