این مترجم ادبیات کودکان و نوجوانان در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن مقایسه ترجمه آثار ادبی بزرگسال با ترجمه آثار ادبی کودک و نوجوان گفت: اصول، مبانی و قواعد ترجمه از جمله لزوم تسلط بر فرهنگ و زبان کشور مقصد، آشنایی با تحولات ادبی جهان و زندگی و آثار نویسندگان و همچنین تسلط بر فرهنگ و زبان مبدا و مقصد در ادبیات بزرگسال و کودک مشترک است.
وی افزود: البته تفاوتهایی نیز وجود دارد که ترجمه در حوزه کودک را با حوزه بزرگسال متمایز می‌کند. برخلاف تصور بسیاری ترجمه برای کودکان نه تنها ساده‌تر نیست بلکه ظرایف و پیچیده‌گیهای زیادی دارد و آشنایی مترجم با گفتمان آفریننده اثر و همچنین تحولات ذهنی و زبانی مخاطبش را می‌طلبد.
اقبال‌زاده خاطرنشان کرد: مترجم ادبیات کودک و نوجوان بدون آشنایی با مباحث دقیق روایت‌شناسی و نوع جهان و گفتمان مخاطب، ترجمه خوبی به دست نمی‌دهد و ترجمه‌اش مکانیکی و واژه به واژه می‌شود.
این مترجم در ادامه با بیان اینکه ترجمه داد و ستد بین دو فرهنگ و ادبیات متفاوت است خاطرنشان کرد: اگر مترجم حوزه ادبیات کودک در ترجمه یک اثر همه فضا را تغیر دهد نتیجه کارش ترجمه نیست بلکه بازنویسی است تنها چیزی که مترجم در صورت تعارض فضاها و موضوعات در فرهنگ مقصد و مبدا باید رعایت کند این است که این تعارضها را در پانویسی توضیح دهد.
وی ادامه داد: کودکان همه از نظرعاطفی و ذهنی مشابه‌اند. من اخیرا در مقاله ای با عنوان "صدای مترجم در ادبیات کودک، تلاقی روایت شناسی و مطالعات" اشاره کردم که مترجم ضرورتی به تغییر فضا ندارد و تنها باید لحن اثر مطابق با فرهنگ بومی تغییر دهد.
اقبال‌زاده در ادامه با بیان اینکه ترجمه ادبیات کودک و نوجوان در ایران روند روبه رشدی داشته است تصریح کرد: با تاسیس خانه ترجمه توسط مرحوم نادر ابراهیمی نهضت نوینی در ترجمه آغاز شد و به اعتقاد من این اتفاق نقطه عطفی در ترجمه آثار کودک و نوجوان بود.
وی افزود: ترجمه آثار کودک و نوجوان در 15 سال اخیر رشد کمی و کیفی خوبی داشته است در این سالها هم تعداد عناوین ترجمه افزایش یافته و هم نقد ترجمه به طور نسبی در ادبیات کودک و نوجوان مطرح شده است که متاسفانه این تحول به دلیل فقدان مجلات تخصصی ترجمه هنوز به ثمر نرسیده است.
این مترجم با اشاره به مشکلات ترجمه ادبی در حوزه کودک و نوجوان تصریح کرد: با همه پیشرفتها در این حوزه باید اذعان کنیم که هنوز در وضعیت مطلوب و دلخواه نیسیتم و برخی از مشکلات همچون نبود مجلات تخصصی ترجمه، تخریب زبان و فرهنگ مقصد و تخریب زبان و فرهنگ مبدا توسط مترجمان همچنان همچنان به قوت خود باقی است. از سوی دیگر ناشران ویراستار خوبی در خدمت ندارند و همین موجب می‌شود برخی از آثار با اشتباهات فاحش منتشر شود.
اقبال‌زاده با بیان اینکه مترجم ادبی باید دانش گسترده‌ای در زمینه زبان مقصد و مبدا، ادبیات، تاریخ و فرهنگ داشته باشد یادآور شد: هنوز در کشور ما تعداد مترجمانی که دانش گسترده ادبی، زبانی، تاریخی و فرهنگی دارند زیاد نیست.
نظر شما