شاهنامه فردوسی نامه فرهنگ و منش ایرانی است

به گزارش خبرنگار مهر در مشهد، حکیم ابوالقاسم فردوسی در سال 329 هجری در طبران طوس به دنیا آمد، پدرش از دهقانان طوس بود و از نظر مادی دارای ثروت و موقعیت قابل توجهی بود.

وی در جوانی با درآمدی که از املاک پدرش داشته به کسی محتاج نبود اما اندک اندک آن اموال را از دست داده و به تهیدستی گرفتار شده است.

فردوسی در سال 370 یا 371 به نظم در آوردن شاهنامه را آغاز کرد و نزدیک به 30 سال از بهترین ایام زندگی خود را وقف شاهنامه کار کرد.

سلطان محمود که به مدایح و اشعار ستایش آمیز شاعران بیش از تاریخ و داستانهای پهلوانی علاقه داشت، قدر سخن فردوسی را ندانست و او را چنانکه شایسته اش بود تشویق نکرد.

فردوسی از این بی اعتنایی سلطان محمود بر آشفت و چندین بیت در هجو سلطان محمود گفت و سپس از ترس مجازات او غزنین را ترک کرد و چندی در شهرهایی چون هرات، ری و طبرستان متواری بود و از شهری به شهر دیگر می رفت تا آنکه سرانجام در زادگاه خود، طوس درگذشت.

شاهنامه نه فقط بزرگترین و پرمایه ترین مجموعه شعر است که از عهد سامانی و غزنوی به یادگار مانده است بلکه مهمترین سند عظمت زبان فارسی و بارزترین مظهر شکوه و رونق فرهنگ و تمدن ایران قدیم و خزانه لغت  و گنجینه ادبـیات فارسی است.

شاهنامه روایت نبرد خوبی و بدی است و پهلوانان، جنگجویان این نبرد دائمی در هستی اند.
بسی  رنج بردم در این سال سی                          عجم زنده کردم بدین پارسی
نمیرم از این پس که من زنده ام                            که تخم سخن را پراکنده ام

چهره ماندگار فرهنگ و ادب پارسی در خصوص پیشینه شهر در خراسان به مهر گفت: خراسان خاستگاه ادب حماسی است شعر خراسان، شعر حماسه است و همه ایرانیان وامدار خراسان هستند.

دکتر سیدجلال الدین کزازی به مناسب 25 اردیبهشت بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی در خصوص شاهنامه فردوسی گفت: شاهنامه فردوسی از بیتهایی سرشار است که پیکره سترگ و توانمند شعر خراسان را نشان می‌ دهد.

وی افزود: در نگاهی گسترده دادشناسی یا قانون ‌مداری یکی از زمینه‌هایی است که در شاهنامه بازتاب دارد چون شاهنامه، نامه فرهنگ و منش ایرانی است و به این شیوه نیز می ‌توان شاهنامه را برای پژوهش برگزید.

استاد سابق دانشگاه علامه طباطبایی گفت: آنچه فردوسی در شاهنامه انجام داده است بخش شعری و واژه آن است.

دانشیار دانشگاه فردوسی نیز در خصوص شاعر حماسه خراسانی گفت: شاهنامه یکی از شاهکارهای ادبیات حماسی جهان به شمار می‌رود.

دکتر مهدخت پورخالقی چترودی در خصوص حماسه جهانی فردوسی در حوزه‌ پژوهشهای عرب افزود: شاهنامه یکی از شاهکارهای ادبیات حماسی جهان به شمار می‌رود که به دلیل جایگاه والای خود مورد توجه بسیاری از پژوهندگان و نویسندگان کشورهای عربی قرار گرفته و از جایگاه بلندی در ادبیات عرب برخوردار است.

وی افزود: در این میان نباید تلاشهای "عبد الوهّاب عزّام" را در انتشار تصحیح شاهنامه ترجمه‌ بنداری از یاد برد‌ و ادبای ایرانی نیز از طریق پژوهشهای خود درباره‌ شاهنامه به زبان عربی‌، در این امر مهم نقش داشته اند.

دانشیار دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد گفت: جایگاه شاهنامه در ادبیات عرب را از حجم فراوان کتابها و مقالاتی که در مورد شاهنامه به زبان عربی نوشته شده است، می‌توان دریافت.

دکتر پورخالقی یادآور شد: از جمله عواملی که باعث شد ادبای عرب از شاهنامه‌ فردوسی تاثیر پذیرند‌، یادواره‌ هزاره‌ فردوسی است.

وی افزود: اولین کتاب در زمینه شاهنامه شناسی و شاهنامه پژوهی ترجمه البنداری است.

پور خالقی ادامه داد: ظاهرا شاهنامه‌ شفاهی دیگری به نثر‌، قبل از ترجمه بنداری وجود داشته که موالی ایرانی در عصر عباسی آن را به وجود آورده‌اند، این شاهنامه برای بالیدن به نژاد ایرانی، افتخارات و قهرمانی آنها و برانگیختن غرور ملی و حافظه‌ جمعی در میان ملت فارس از طریق روایت وقایع تاریخی و افسانه ‌ای، به ویژه میان موالی به کار می‌ رفت‌.

این نویسنده و پژوهشگر افزود: دکتر عبدالوهّاب عزّام مصحح شاهنامه البنداری نخستین کسی است که زمینه‌ی پژوهش درباره‌ شاهنامه را پس از قرنها فراموشی، فراهم کرد و پس از آن پژوهشهای اعراب درباره‌ شاهنامه از سرگرفته شد.

وی خاطرنشان کرد: تاثیر شاهنامه در نثر و شعر عرب آشکار است و این امر را می توان در قصایدی که به زبان عربی درباره‌ فردوسی سروده شده و یا در داستانهایی که به تقلید از داستانهای شاهنامه نوشته شده است، به وضوح دریافت.

پور خالقی ادامه داد: خلیل مطران از جمله شاعرانی که از داستانهای شاهنامه تاثیر پذیرفته ‌است و در نثر عربی نیز داستانی به نام زال وجود دارد که تا حدود زیادی شبیه به داستان زال در شاهنامه است.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر فعالیت و نشاط در این زمینه از سوی علاقمندان به ادب به ویژه توسط دانشجویان خارجی که در ایران تحصیل می ‌کنند، از سر گرفته شده است‌.

شهر طوس به خود می بالد که مردی را در سینه خود جای داده که زحمت زنده نگه داشتن زبان و ادب پارسی را طی سی سال به جان خریده است و اکنون هر سال خیل عظیمی از مشتاقان شعر پارسی از داخل و خارج کشور به آرامگاه وی می آیند و یاد این شاعر گرانقدر را گرامی می دارند.