صادرات گاز به پاکستان؛ اقتصادی یا غیر اقتصادی

به گزارش خبرنگار مهر، قرارداد صادرات گاز ایران به پاکستان هفته گذشته در تهران در حضور روسای جمهوری دو کشور به امضا رسیده است.

بر اساس توافقهای صورت گرفته، قرار است یک سال قبل از شروع تحویل گاز قیمت مورد بازنگری قرار بگیرد، ضمن اینکه پس از شروع صادرات گاز پاکستان مقرر شده است هر سه سال یکبار قیمت فروش مورد بازنگری قرار بگیرد.

پیش بینیهای صورت گرفته حاکی از آن است که از سال 2014 میلادی فروش گاز به پاکستان آغاز خواهد شد. باتوجه به اهمیت موضوع، خبرگزاری مهر این موضوع را مورد بررسی قرار داد.

نرسی قربان کارشناس مسایل انرژی در گفتگو با مهر در رابطه با اینکه آیا خروج هند از مذاکرات صلح و امضای قرارداد دو جانبه فروش گاز به پاکستان از توجیه اقتصادی برخوردار است، گفت: توجیه اقتصادی هر طرح صادرات گاز به قیمت فروش گاز بستگی دارد که در حال حاضر اطلاعاتی در مورد قیمت روش گاز ایران به پاکستان وجود ندارد.

وی با تاکید بر اینکه بدون شک خروج هند از این طرح قسمت عمده از منافع حاصل از آن را کاهش خواهد داد، تصریح کرد: این در حالی است که با وجود خروج هند از این طرح اما هزینه های انتقال گاز ثابت باقی می ماند.

این کارشناس مسائل انرژی افزود: از سوی دیگر، به احتمال فراوان با خروج هند و کاهش حجم گاز تحویلی به پاکستان، بازگشت سرمایه در این طرح برابر مدت پیش بینی شده نخواهد بود و افزایش پیدا خواهد کرد.

وی با بیان اینکه در مورد صرفه اقتصادی پروژه صدور گاز به پاکستان، در حال حاضر نمی توان اظهار نظر کاملی انجام داد، تبیین کرد: بدون شک عدم حضور هند اقتصاد این طرح گازی را در بلند مدت تحت تاثیر قرار خواهد داد.

قربان با تاکید بر اینکه بر اساس سند چشم انداز 20 ساله، خام فروشی نفت و گاز مورد تایید نیست، گفت: در رابطه با صدور گاز به پاکستان، باید دید طرف مقابل چه قیمت چشمگیری را پیشنهاد کرده که شرکت ملی نفت حاضر به صدور گاز به این کشور شده است.

این کارشناس مسائل انرژی یادآور شد: اگر در سال 2014 تولید گاز ایران به مراتب بیشتر از نیاز گاز برای مصارف مختلف داخلی همچون تزریق به مخازن نفت و یا صنایع کشور باشد، صادرات گاز توجیه پذیر است.

قربان افزود: اگر در آن سال نیاز به قطع تزریق گاز به چاه های نفتی و صنایع در زمستان باشیم، منطق اقتصادی ندارد که گاز را صادر کنیم.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر تراز صادرات و واردات گاز ایران نزدیک به صفر است، بیان کرد: در صورتی که صادرات گاز به مفهوم واقعی برای کشور سود خواهد داشت که از تراز تولید و مصرف گاز در فصل سرد سال منفی نباشد و مجبور نباشیم گاز صنایع که ضامن تولید و اشتغال است را قطع کنیم .

به گفته نرسی قربان اگر صادرات گاز به پاکستان منجر به کاهش تزریق به میادین نفت (کاهش ضریب بازیافت مخازن) را به همراه دارد شود، به صرفه نخواهد بود، مگر درامد فروش گاز آنقدر بالا باشد که همه این مسائل را تحت شعاع قرار دهد.

وی با اشاره به امضای قرارداد کرسنت در 8 سال قبل، اظهار کرد: همانطور که این قرارداد تاکنون بنا به مسائل مختلفی اجرایی نشده، ممکن است قرارداد فروش گاز به پاکستان هم در سالهای آینده هیچگاه عملیاتی نشود که البته این موضوع یک پیش بینی است.

ایران گزینه آخر پاکستان برای تامین گاز

احمد حاتمی یزد کارشناس انرژی هم در گفتگو با مهر در رابطه صرفه اقتصادی فروش گاز به پاکستان، گفت: با وجود خروج هند از مذاکرات خط لوله صلح اما این پروژه بازهم از توجیه اقتصادی برخوردار است، اما بدون شک خروج هند درآمدهای این طرح را کاسته و این درحالی است که هزینه های ثابت ساخت خط لوله و انتقال گاز متناسب با درآمدهای آن کاهش پیدا نکرده است.

این کارشناس انرژی با تاکید بر اینکه مذاکرات ایران، هند و پاکستان برای فروش گاز نزدیک به 2 دهه است که در حال انجام است، تصریح کرد: چنانچه هند هم در این طرح فروش گاز حاضر بود، درآمدها و سودآوری کل پروژه به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می کرد.

وی تاکید کرد: پاکستان در حالی این قرارداد فروش گاز را امضا می کند که واقعا برای تامین انرژی خود چاره دیگری نداشته است .

وی افزود: در شرایط فعلی هر شرکت و یا کشور دیگری که با ایران برای خرید گاز قرارداد و یا تفاهم نامه امضا می کند، احتمالا راه دیگری برای تامین کسری انرژی کشور خود ندارد.

به گفته حاتمی یزد ایران یکی از آخرین گزینه ها برای مصرف کنندگان بزرگ گاز در سطح دنیا برای تامین گاز به شمار می رود.

غنیمی فرد: گاز کافی برای صدور به پاکستان داریم

اما در این رابطه چندی پیش حجت الله غنیمی فرد نماینده ویژه وزیر نفت در مذاکرات خط لوله صلح در گفتگو با مهر درباره برخی اظهارات مطرح شده مبنی بر اینکه گاز کافی برای فروش به پاکستان وجود ندارد، اظهار کرده است: در این رابطه پیشتر مکاتباتی با مدیریت برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت انجام گرفته است که آنها اعلام کرده اند که با توجه به زمان شروع صادرات گاز به پاکستان، طرحهای توسعه ای فازهای پارس جنوبی نیز تا آن زمان به پایان خواهد رسید.

وی افزوده است: با توجه به اینکه زمان انتقال فیزیکی گاز به پاکستان حدود 4 تا 5 سال آینده است. از این رو، پیش بینی می شود با توسعه فازهای پارس جنوبی هیچگونه نگرانی برای تامین گاز پاکستان و حتی هند در آینده وجود نخواهد داشت.

نماینده ویژه وزیر نفت در مذاکرات خط لوله صلح در ادامه در رابطه با این موضوع که آیا خروج هند از مذاکرات توجیه اقتصادی این طرح فروش گاز را تحت تاثیر قرار خواهد داد، بیان کرده است: فارغ از گازی که قرار است به پاکستان صادر شود، هم اکنون توسعه شبکه سراسری گاز به مناطق شرق کشور جز برنامه های الویت دار وزارت نفت است.

غنیمی فرد با بیان اینکه قرار است با ساخت خطوط جدید، شبکه گاز به استان سیستان و بلوچستان و سپس خراسان جنوبی توسعه پیدا کند، تصریح کرده است: از این رو، ساخت خطوط لوله گاز تنها برای انتقال گاز به کشور هند و پاکستان نبوده و از این رو خروج هند تاثیری در توجیه اقتصادی این طرح ندارد.

به گفته این مقام مسئول، از سوی دیگر در صورتی که در زمان شروع صادرات گاز به پاکستان، کشور هند هم علاقمند به حضور در این پروژه باشد، با توجه به توسعه شبکه گاز در شرق کشور، امکان انتقال گاز بیشتر نیز به این کشور وجود دارد.

به گزارش مهر، در این خصوص سید محمد هادی نژاد حسینیان معاون سابق امور بین الملل وزارت نفت هم با بیان اینکه هم اکنون ابهاماتی درباره فرمول فروش گاز به پاکستان وجود دارد، گفته بود: برای بررسی دقیق قرارداد فروش گاز به پاکستان و اطمینان بیشتر نمایندگان مجلس، باید این قرارداد در پارلمان به تصویب برسد.

به گفته وی از ابتدای فعالیتهای دولت نهم تاکنون تعجیل زیادی برای نهایی کردن قرارداد فروش گاز به هند و پاکستان انجام گرفته است، در حالی که به نظر می رسد در کنار این اقدامات، نسبت به شرایط قرارداد و مخصوصا قیمت گاز توجهی نشده است.