دکتر سید یحیی یثربی که با خبرنگار مهر گفتگو میکرد در پاسخ به این سؤال که آیا به رویکردی به نام فلسفه تطبیقی معتقد هستید؟ و این فلسفه به چه نیازی پاسخ میدهد؟ گفت: در واقع فلسفه تطبیقی عنوانی است که اخیراً پیدا شده است. به نظر من این عنوان معنای جدی ندارد و از آنجا سرچشمه دارد که فلسفه را در ردیف موضوعات سنتی و آداب و رسوم فرهنگی میگذارند.
وی افزود: مثلاً فرهنگ تطبیقی میتوانیم داشته باشیم. به طور مثال ایرانیان در عروسی آداب و رسومی دارند و یونانیان آداب و رسومی دیگر دارند و میتوانیم این آداب را مقایسه کنیم. اما در حوزه علوم و معرفت واقعی این تطبیق معنا ندارد. ما فیزیک یا شیمی یا ستارهشناسی تطبیقی نمیتوانیم داشته باشیم و نداریم . بنابراین عدهای فکر میکنند فلسفه یا مابعدالطبیعه تفکری است در ردیف اسطوره و افسانه که هر قومی برای خود میتواند فلسفه خاصی داشته باشد.
این استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: فلسفه مانند فیزیک بهاصطلاح حکمای خودمان از علوم حقیقی است یعنی از واقعیتهای خارجی بحث می کند و ما نمیتوانیم نسبت به واقعیتهای خارجی دیدگاههای بومی و قومی داشته باشیم.
وی افزود: چنانچه گفتم فلسفه نیز مانند فیزیک است چنانچه فیزیک تطبیقی درست نیست و نداریم فلسفه تطبیقی نیز نداریم. اما این فلسفه تطبیقی در جامعه ما از این جهت مطرح شده است که ما میخواهیم فلسفه اسلامی را با فلسفه غرب مقایسه کنیم و برتری فلسفه خودمان را به دانشجویان ثابت کنیم.
این نویسنده و پژوهشگر اظهار داشت: به نظر من این کار درست نیست زیرا چنانچه گفتهام فلسفه مانند فیزیک عهدهدار بررسی واقعیتهای جهان است و ما باید مسئلههامان را به صورت جهانی همه با هم مورد بررسی قرار دهیم، عیناً مانند پزشکی.
این استاد فلسفه و عرفان اسلامی تصریح کرد: همین سخن را ارسطو و کندی نیز گفتهاند که تلاش فلسفی باید جهانی باشد و هر نسلی هم به نوبه خود در این راه تلاش کند.
یثربی در پاسخ به این سؤال که فلسفه تطبیقی تا چه اندازه محصول مسائل و مشکلاتی است که فلسفه غرب با آن روبرو شده است؟ گفت: فلسفه تطبیقی که ما تدریس میکنیم اصلاً قرار نیست مشکل غرب را حل کند نه تنها مشکل غرب را حل نمیکند بلکه مشکل خودمان را هم حل نمیکند و به نظرم این کار بیحاصلی است که ما آن را انجام میدهیم.
وی افزود: این عنوان را هانری کوربن باب و مطرح کرد و او یک مستشرق بود و بعید میدانم که معنی درستی از فلسفه را تصور میکرد.
یثربی در پاسخ به این سؤال که عدهای معتقد هستند فلسفه تطبیقی ابداع فرهنگهای جنوب است تا کمبودهای فلسفی فرهنگ خود را بپوشانند آیا این نظر را قبول دارید؟ گفت: بعضیها این عنوان را به این خاطر دوست دارند که فکر میکنند که مثلاً ما دیدگاه ملاصدرا را با کانت مقایسه کنیم و برتری ملاصدرا را برای دانشجویان ثابت کنیم.
این محقق و پژوهشگر افزود: اما در حقیقت این روش، روش درستی نیست زیرا کانت مشکلاتی را میخواست طرح کند. ما اگر برای آن مشکلات راهحلی داریم آن راهحل را به جهان ارایه دهیم. اما ما این کار را نمیکنیم و تاکنون نیز در این باره که از این راه بتوانیم کاری بکنیم چیزی دیده نشده است.
یثربی خاطرنشان کرد: اینگونه تلاش برای بزرگ جلوه دادن قومیت یا ملیت صورت میگیرد و این کار، کار درستی نیست.
نظر شما