دکتر محمد بقایی (ماکان) که به مناسبت یکصدو سی و سومین سالروز تولد علامه اقبال لاهوری با خبرنگار مهر گفتگو می کرد در پاسخ به این سؤال که چرا در میان این همه فیلسوف و متفکر شما به سراغ اقبال رفته اید ؟ گفت : به این علت که مشابهت زیادی میان شیوه تفکر اقبال و نگاه او به جهان با ذهنیات خود یافته ام و از آنجا که در پیش از سال 57 عهده دار برنامه ای رادیویی تحت عنوان "فرهنگ و جامعه " بوده ام که گاه از مرحوم محیط طباطبایی نیز بهره می جسته ام به تشویق ایشان با علامه اقبال لاهوری آشنا شدم .
وی افزود : این آشنایی به مجموعه مطالبی در برنامه مذکور منتهی شد که به تدریج عاملی برای مطالعه بیشتر در آثار و افکار اقبال شد که اکنون حاصل آن پس از 30 سال شامل 26 جلد کتاب درباره او شده است که مجموعاً بالغ بر ده هزار صفحه است و از همین رو از سوی ریاست جمهوری پاکستان عالیترین نشان فرهنگی این کشور برای این تلاش به مؤلف اهداء شد.
بقایی در مورد تغییر نگاه وی به اقبال طی سالهای آشنایی، گفت: هرچه در آثار اقبال بیشتر تعمق کنیم به این نتیجه می رسیم که دنیای شرق یعنی جهان اسلام و مسلمانان کنونی برای فهم درست اندیشه های دینی و رفع اختلافات موجود که در قالب فرقه گرایی ، قشری گری و تعصبات دینی ، بروزمی کند نیاز به اندیشه های امثال اقبال دارد تا ابرهای کدورت از فضای دنیای اسلام برطرف شود.
این محقق و پژوهشگر در پاسخ به این سؤال که در میان ویژگیهای مثبت اقبال، ضعف وی در چیست؟، گفت: چهره هایی مانند اقبال را باید از مجموع اندیشه های آنان بررسی کرد . به نظر نمی رسد هیچ یک از متفکران ، عارفان و خردورزان تاریخ بشری عاری از ضعف بوده باشند منتها این ضعفها شدت و ضعف دارد بدین معنا که در برخی فراوان و در گروهی اندک است به عقیده من اقبال را از این منظر می توان در شمار چهره هایی آورد که نقاط قوتشان آنقدر فراوان است که برخی از ضعفهای آنان کمتر به چشم می‌آید.
محمد اقبال لاهوری، یا علامه اقبال( ۹ نوامبر 1877)، شاعر، فیلسوف، سیاست‌مدار و متفکر مسلمان هندی بود، که اشعار زیادی نیز به زبان فارسی و اردو سروده است. اقبال نخستین کسی بود که ایده یک کشور مستقل را برای مسلمانان هند مطرح کرد که در نهایت منجر به ایجاد کشور پاکستان شد. اقبال در این کشور به طور رسمی «شاعر ملی» خوانده می‌شود.
نظر شما