بند موشکی قطعنامه ۲۲۳۱ برای ایران الزام آور نیست

خبرگزاری مهر- گروه بین الملل: «پیتر جنکینز» عضو ارشد مرکز سیاست امنیتی ژنو و سفیر سابق انگلیس در سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی، در مطلبی که در «لوبلاگ» منتشر شد، دولت‌های غربی به ویژه لندن را از بابت اتخاذ سیاست‌های دوگانه در قبال برنامه موشکی ایران، به دو رویی متهم کرد.

وی با اشاره به ادعای «جرمی هانت» وزیر خارجه انگلیس مبنی بر اینکه آزمایش موشکی اخیر ایران «از توجیه آن در قالب دفاع ملی فراتر می‌رود»؛ گفت: این ادعا القا ‌کننده این موضوع است که هنجاری بین المللی برای ارزیابی اینکه آیا سامانه‌های تسلیحاتی به عنوان ابزار دفاعی استفاده می‌شوند، وجود دارد حال آنکه این امر صحت ندارد.

این دیپلمات سابق در ادامه، این ادعای لندن را دورویی تلقی می‌کند چراکه رژیم صهیونیستی موشک‌هایی دارد که بُرد آنها به مراتب بیشتر از موشک‌های ایران است. پس با این حساب، طبق چه استدلالی ایران حق موازنه قوا را ندارد! علاوه بر این، سهم عربستان سعودی که به لطف غرب از همه انواع تسلیحات پیشرفته برخوردار است در ثبات زدایی از خاورمیانه چیست؟عربستان همچنین موشکهایی میان بردی دارد که جای سوال است چرا انگلیس نگران آنها نیست. اسراییل هم دارای تسلیحات شیمیایی و هسته ای است و جای تعجب است انگلیس نگران آنها نیست.

در همین راستا خبرنگار مهر گفتگویی با وی انجام داده است که در ادامه می آید. «پیترجنکینز» دانش آموخته دانشگاههای کمبریج و هاروارد است و دو بار در وین حضور داشته است و مأموریتهای دیپلماتیک در آمریکا، فرانسه، برزیل و اتریش داشته است. جنکینز سفیر سابق انگلیس در سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده است.

*کشورهای غربی ادعا می کنند که فعالیت های مربوط به برنامه موشکی ایران تهدیدی برای نظام بین المللی است.  آیا نوعی «هنجار بین المللی توافق شده» وجود دارد که بتوان ارزیابی کرد آیا یک سیستم تسلیحاتی می تواند به عنوان یک ابزار «دفاعی» موثر توجیه شود یا خیر؟

هیچ توافقی بین المللی وجود ندارد که مالکیت یا خرید موشک های کوتاه برد، موشک هایی با برد متوسط ​​یا موشک های بین قاره ای را ممنوع کند. فهرستی از کشورهای دارای  موشک در سایت انجمن کنترل تسلیحات نشان می دهد که بیش از ۳۰ کشور(دولت) دارای یک یا چند نوع از این موشک ها هستند.

قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۴ باعث ایجاد تعهدات قانونی برای همه کشورها در رابطه با ابزار پرتاب سلاح های خاص (مثل موشک ها) می شود، اما این تعهدات شامل ممنوعیت تولید و مالکیت آنها نیست.

*سراسر ایران توسط پایگاه های ایالات متحده امریکا در منطقه، موشکهای عربستان سعودی  و تسلیحات هسته ای و شیمیایی اسراییل تهدید می شود. در این منطقه، آیا منطقی است ایران برنامه موشکی خود را نادیده بگیرد؟

من واقعا نمی توانم بگویم چه سیاستی برای ایران منطقی یا چه سیاستی غیر منطقی است. اما اگر من یک شهروند ایرانی بودم خواهان این بودم که دولتم تسلیحات بازدارنده در اختیار داشته باشد تا از حمله دولت های متخاصم  به ایران جلوگیری کند.

به عنوان یک شهروند بریتانیایی، من می خواهم که دولت بریتانیا قادر به جلوگیری از حملات خصمانه علیه کشورم باشد. اگر دولت ایران معتقد است که به موشک ها به عنوان بخشی از توان بازدارنده ایران نیاز دارند، به نظر من  این اعتقاد سزاوار درک است تا محکومیت.

نظر من کاملا متفاوت خواهد بود اگر دولت ایران خواهان دستیابی به سلاح هسته ای باشد زیرا ایران از لحاظ قانونی متعهد است از انجام این کار خودداری کند و در حال حاضر تمام کشورهای دیگر این قرارداد به آن احترام می گذارند.

*ایالات متحده امریکا ادعا می کند که برنامه موشکی ایران خلاف قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است. آیا شما با این نظر موافقید؟

پاسخ به این سوال به معنی که شما از کلمه contrary  برداشت می کنید، بستگی دارد. قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد از ایران می خواهد («Call upon»)  از توسعه نوع خاصی از موشک ها اجتناب کند.

«Call upon» یک قاعده از لحاظ قانونی الزام آور نیست. بنابراین ایالات متحده امریکا حق ندارد ادعا کند که ایران قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض می کند (همانطور که خودش این قطعنامه را نقض می کند)، یا مفاد آن را رعایت نمی کند. اما ادعا می شود عملکرد ایران با قطعنامه ۲۲۳۱  ناسازگار است یا ایران خواسته های شورای امنیت سازمان ملل را نادیده می گیرد.

*در دوره صدام، عراق شهر های ایران را با موشکهای خود بمباران کرد. ایران برای حفاظت از خود در برابر این حملات موشکی نداشت. فرض کنید ایران برنامه موشکی خود را نادیده بگیرد سپس کدام کشورها از ایران در مقابل تهدیدی مانند عراق در دوره صدام - در منطقه ای که حاکمانی مانند صدام وجود دارد -  محافظت می کنند؟

پاسخ به این سؤال نیز مانند پاسخ به سوال دوم برای یک غیر ایرانی دشوار است. ممکن است دولت ایران با یک یا چند دولت خارجی به این درک مخفی رسیده باشد که این دولت ها هر کشوری که به ایران حمله  کند را به پرداخت هزینه بسیار سنگینی تهدید می کنند و این تهدید برای جلوگیری از مهاجم احتمالی به اندازه کافی معتبر خواهد بود. 

اما در این مرحله هیچ دلیلی وجود ندارد که فرض کنیم چنین درکی وجود دارد و این نشان می دهد که عاقلانه است ایران منابع خود را ارزیابی کند؛ اگر بر این باور است که به توانایی بازدارندگی نیاز دارد.