گیلان پیشتاز اجرای نظام ارجاع الکترونیک/تحولی بزرگ در حوزه بهداشت

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- مریم ساحلی: استان گیلان یکی از سه استان پیشتاز در اجرای نظام ارجاع الکترونیک سلامت در کشور است.

نظام ارجاع در حوزه خدمات پزشکی، روشی مبتنی بر مراجعه بیماران برای دریافت خدمات درمانی و بهداشتی براساس سلسله مراتبی خاص است که موجب ارائه متناسب و منظم خدمات، کنترل هزینه‌ها و دسترسی آسان‌تر به خدمات تخصصی به هنگام نیاز می‌شود. این روزها بسیاری از مردم با مفهوم و نقش پزشک خانواده در حفظ سلامت آشنا هستند. در نظام ارجاع ارائه خدمات از پیشگیری تا درمان با محوریت پزشک خانواده و پرونده الکترونیک مددجو انجام می شود. در این نظام، ارجاع بیمار به سطوح پیشرفته و تخصصی درمان به صورت اتوماتیک تعریف شده است. بی تردید  بهره‌مند شدن از مشاوره و تشخیص پزشک خانواده می‌تواند راهنمای موثری برای دریافت خدمات مناسب از سطوح مختلف بهداشتی و درمانی باشد و بدین ترتیب روند درمان سرعت می‌گیرد و از هزینه های غیر ضروری کاسته و با صرف زمان کمتر نتیجه مطلوب‌تر حاصل می شود.

تحولات بهداشت و درمان در ۴۰ سال اخیر

نظام ارجاع الکترونیک طرحی راهبردی است که در کیفیت ارائه خدمات درمانی و بهداشتی به مردم بسیار تاثیرگذار است. گسترش ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به ویژه در روستاها و شهرهای کوچک یکی از خواسته‌های مردم از نظام جمهوری اسلامی ایران و تأکید امام راحل و رهبری بوده و هست. بهره‌مندی همه مردم از خدمات مناسب در حوزه حفظ و ارتقای سلامت از جمله حقوقی است که دولت در مسیر احقاق آن باید گام بردارد.

وضعیت بهداشت و درمان در روستاها با تاسیس خانه‌های بهداشت متحول شدیک شهروند رشتی در این باره درگفتگو باخبرنگار مهر به تحولات شکل گرفته در حوزه بهداشت و درمان پس از پیروزی انقلاب اشاره و می‌گوید: وضعیت بهداشت و درمان در روستاها با تاسیس خانه های بهداشت متحول شد.  

وی با بیان اینکه بهورزان مستقر در خانه‌های بهداشت به روستاییان کمک‌های بسیاری به ویژه در سال‌هایی که امکان دسترسی مردم به شهرها کمتر بود ارائه داده‌اند، ادامه می‌دهد: خانه‌های بهداشت  خدمات بسیار ارزشمندی در زمینه واکسیناسیون و آموزش‌های لازم در حوزه‌های مختلف همانند مراقبت از نوزادان، تغذیه، پشت سرگذاشتن دوران بارداری و سایر موارد ارائه کردند.  

این شهروند رشتی با اشاره به اینکه در طول سال‌های پس از انقلاب بر تعداد درمانگاه‌ها و بیمارستان‌های استان گیلان نیز اضافه شده است، می افزاید: خاطره حضور پزشکان هندی و پاکستانی در اذهان بسیاری از هم سن و سال‌های من هنوز پررنگ است اما امروزه متخصصان زبده بسیاری از فرزندان همین کشور مشغول فعالیت هستند.

وی در ادامه با تأکید براینکه هنوز تا رسیدن به جایگاه مطلوب باید تلاش کنیم، بیان‌ می کند: متاسفانه هنوز در زمینه هزینه‌های درمان و کیفیت ارائه خدمات نیازمند تلاش بیشتری از سوی مسئولان نظام مقدس اسلامی به ویژه حوزه بهداشت و درمان هستیم.  

ارتقای شاخص‌های بهداشت و درمان بعداز انقلاب در گیلان

در این باره گفتگویی با رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام دادیم که وی درباره ارتقای خدمات بهداشت و درمان در سال‌های پس از انقلاب اسلامی در استان گیلان می‌گوید: به برکت پیروزی انقلاب اسلامی، زیرساخت‌های حوزه بهداشت و درمان گسترش یافته و با تربیت نیروی انسانی ماهر در حوزه‌های مختلف تخصصی و فوق تخصصی، ظرفیت پذیرش و درمان بیماران سایر کشورهای منطقه هم در  کشور مهیا شده است.  

شاهرخ یوسف زاده با اشاره به اهمیت ایجاد نظام شبکه بهداشت و درمان، می افزاید: گیلان یکی از استان‌های پیشرو در گسترش خانه‌های بهداشت در کشور بوده است. این تلاش‌ها از سال ۶۳  آغاز و در سال ۶۹ گیلان به عنوان استان پیشرو در این عرصه معرفی شد.

وی همچنین به تأسیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان نیز اشاره و تصریح‌ می‌کند: همزمان با تاسیس وزارت بهداشت در سال ۱۳۶۴، دانشگاه علوم پزشکی گیلان نیز فعالیت خود را با شرایطی محدود آغاز کرد. اما در حال حاضر دانشگاه علوم پزشکی گیلان که با یک اتاق، در سال ۶۴ فعالیت خود را شروع کرده بود به دانشگاهی شامل ۸ دانشکده تبدیل شده که بیش از ۵۷۰۰ دانشجو در رشته‌های مختلف در آن مشغول به تحصیل هستند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان به برخی آمارهای موجود و مقایسه حوزه بهداشت و درمان قبل و بعداز انقلاب اسلامی در این استان اشاره و به خبرنگار مهر توضیح می دهد: قبل از سال ۵۷ میزان مرگ و میر کودکان زیر یک‌سال ۱۰۴ کودک بود که این تعداد امسال به ۸.۸ کاهش یافته و یا همین آمار در کودکان زیریک ماه قبل از انقلاب ۴۵ کودک بود که امسال به ۳.۵ کاهش یافته است.  

قبل از ۶۰ خانه بهداشت در استان گیلان وجود داشت که امسال این خانه‌های به ۹۶۹ خانه رسیده و یا در زمینه مرکز بهداشت نیز تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی گیلان فاقد مرکز بهداشت و که بعداز پیروزی انقلاب اسلامی ساخت این مراکز اغاز و تعداد آنها در سال ۹۷ به ۱۹۴ رسیده استوی در ادامه با زیرساخت‌های بهداشت و درمان که در این سال‌ها ساخته و بهره‌برداری شده است نیز اشاره و می افزاید: شمار خانه های بهداشت به ۹۶۹ خانه رسیده و یا در زمینه مرکز بهداشت نیز تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی گیلان فاقد مرکز بهداشت بود که بعداز پیروزی انقلاب اسلامی ساخت این مراکز اغاز و تعداد آنها در سال ۹۷ به ۱۹۴ باب رسیده است.

یوسف‌زاده با بیان اینکه افزایش امید به زندگی یکی دیگر از دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه بهداشت و درمان است، ادامه می‌دهد: قبل از انقلاب سن امید به زندگی در استان گیلان ۵۷ سال بوده که این شاخص امسال به ۷۷ سال رسیده است.

وی با اشاره به اینکه تعداد بیمارستان‌های استان گیلان قبل از پیروزی انقلاب تنها ۲ بیمارستان بوده که امسال تعداد آن به ۹ رسیده است، بیان‌ می‌کند: در حال حاضر نیز استان گیلان دارای ۳هزار و ۹۶۹ تخت بیمارستانی است که  قبل انقلاب تعداد آنها هزار و ۵۴۰ تخت بود.

یوسف‌زاده بابیان اینکه امروز دانشگاه علوم پزشکی گیلان درحال تربیت رزیدنت در ۱۷ رشته تخصصی پزشکی و ۳رشته فوق تخصصی است، می‌گوید: در آینده نزدیک 6 رشته فوق تخصصی برای تربیت پزشکان فوق تخصص اضافه می شود.

وی در ادامه با تأکید براهمیت موضوعاتی همانند اجرای طرح تحول نظام سلامت و آمایش دانشگاه‌ها، توسعه و کشت گیاهان دارویی، ادامه می‌دهد: با شکل‌گیری همکاری‌های بین بخشی و با توجه به ویژگی‌های اقلیمی این استان و وجود دانشکده داروسازی در گیلان و همچنین فعال شدن ۴۵ شرکت دانش بنیان و هسته فناور در حوزه سلامت گیلان در طول دو سال گذشته دستاوردهای دیگری در حوزه بهداشت و درمان به دست آمده است.

اجرای طرح نظام ارجاع الکترونیک در گیلان

دانشگاه علوم پزشکی گیلان از تیر تا آبان ماه امسال در بستر سامانه نظام ارجاع الکترونیک موفق به ارائه خدمات سلامت به بیش از ۳۰۰۰ بیمار شد اجرای طرح نظام ارجاع الکترونیک در گیلان از تیرماه امسال آغاز شد. نگاهی به اخبار منتشر شده در این زمینه گویای روند موفقیت‌آمیز اجرای این طرح در استان گیلان بوده است. به‌عنوان مثال دانشگاه علوم پزشکی گیلان از تیر تا آبان ماه امسال در بستر سامانه نظام ارجاع الکترونیک موفق به ارائه خدمات سلامت به بیش از ۳۰۰۰ بیمار شد.

همچنین معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی گیلان در این باره از استقرار بالاترین سطح نظام ارجاع الکترونیک کشور در این استان خبر داد.

کلینیک تخصصی و فوق تخصصی بعثت رشت، به عنوان یک واحد دولتی، تحت نظارت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گیلان و عمدتا با استفاده از نیروهای متخصص و فوق تخصص عضو هیأت علمی تمام وقت دانشگاه فعالیت می‌کند و رسالت اصلی آن، ارائه خدمات تشخیصی و درمانی در رشته‌های تخصصی و فوق تخصصی پزشکی است. این کلینیک با بیش از ۸۰ پزشک، در ۲۹ رشته تخصصی و فوق تخصصی مختلف، پاسخگوی نیازهای تشخیصی و درمانی مراجعین بوده و تمامی خدمات تشخیصی و درمانی، با تعرفه دولتی به بیماران ارائه می شود.

استقرار طرح نظام ارجرای الکترونیک تا سطح ۳ در گیلان

لازم به ذکر است کلینیک بعثت با ارائه خدماتی نظیر تست ورزش، اکوکاردیوگرافی، هولترریتم و فشار خون، نوار قلب، نوار مغز، نوار عصب و عضله و اسپیرومتری، با آزمایشگاهی مجهز به ارائه خدمات پاراکلینیکی نیز به مراجعان می پردازد و بخش شیمی درمانی آن هم با ۱۸ تخت فعال در حال خدمات رسانی به بیماران است.  

در این باره رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان با بیان اینکه یکی از طرح‌های موفق اجرا شده در حوزه بهداشتی و درمان این استان طرح نظام ارجاع الکترونیک است، می گوید: نتایج نهایی ارزیابی نظام ارجاع الکترونیک مایه افتخار گیلان است.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر مهمترین برنامه وزارت بهداشت نظام ارجاع است، ادامه می‌دهد: گیلان با استقرار این برنامه تا سطح ۳، بالاترین سطح اجرا در کشور را به خود اختصاص داده است و ارزیابی‌های صورت گرفته نشان دهنده ثبت ۱۷۱۲ مورد ثبت ارجاع، ۶۰۰ مورد ثبت بازخوراند در مدت زمان گذشت سه ماه از زمان استقرار نظام ارجاع است.  

یوسف زاده همچنین می افزاید: گیلان در تابستان امسال توانست با تکیه بر نرم‌افزار وزارت بهداشت «سامانه سیب» و بدون نیاز به زیرساخت‌های جدید، نظام ارجاع را در بالاترین سطح یعنی سطح سه در استان مستقر کند و در این عرصه گیلان تنها استان کشور است که موفق به استقرار این نظام در این سطح  شده است.

سطح بندی برای شناسایی و درمان بیماری 

از محاسن ارزشمند نظام ارجاع، هدایت مردم برای دریافت خدمات ساده و پیشرفته مطابق نیازشان درمسیر صحیح است. در این باره یک کارشناس مامایی به خبرنگار مهر می‌گوید: بسیاری از مردم در مقطعی از زمان با این پرسش مواجه شده‌اند که برای درمان یک بیماری باید به چه نوع از تخصص در عرصه گسترده پزشکی مراجعه کنند.

سارا سبزواری با بیان اینکه با گسترش طب و تربیت روز افزون متخصصان در شاخه‌های مختلف نیاز مردم برای مراجعه صحیح به متخصص مربوطه افزایش می یابد، ادامه‌ می‌دهد: البته نباید از یاد برد که در بعضی از موارد که گمان می‌رود باید به پزشک متخصص مراجعه شود، درمان بیماری توسط یک پزشک عمومی به خوبی و با هزینه کمتر کاملا قابل انجام است.

سبزواری با اشاره به سطوحی که در نظام ارجاع برای پاسخگویی به نیازهای مردم باید مراجعه شود، یادآور می‌شود: مراکز بهداشتی درسطح اول مراجعه در نظر گرفته شده و پس از آن مراکز درمانی و کلینیک‌های تخصصی و سپس مراکز درمانی و کلینیک‌های فوق تخصصی است.

وی می افزاید: در سطح اول، خدماتی نظیر دریافت مشاوره در حوزه سلامت، پیشگیری از بیماری ها، ارتقای سلامت و درمان‌های ساده توسط پزشک خانواده و تیم سلامت به مددجویان ارائه می شود و در سطوح بعدی بیماران برای دریافت خدمات تخصصی و فوق تخصصی براساس نیاز هدایت می شوند.

سلامت جامعه در گرو تلاشهای روز افزون

گسترش امکانات بهداشتی و درمانی در طول ۴ دهه اخیر بر کسی پوشیده نیست. اما نباید از یاد برد که توزیع عادلانه امکانات در سراسر کشور، نظارت دقیق بر چگونگی ارائه خدمات، فراهم آوردن تمهیدات لازم برای کاهش هزینه‌های درمان به ویژه برای اقشاری که در سطوح اقتصادی ضعیف‌تر قرار دارند، از جمله مواردی است که در حفظ و ارتقای سطح سلامت جامعه بسیار تاثیرگذار است و  نیازمند تلاش‌های روز افزون است.