تداوم تولید نفت خام از نخستین میدان نفتی ایران

تاکنون 317 حلقه چاه در این میدان حفاری شده که از این تعداد 285 حلقه چاه در مخزن آسماری تکمیل شده است. حداکثر تولید نفت از مخزن آسماری مسجدسلیمان در سال 1933 میلادی (1312 شمسی) به میزان 112 هزار بشکه در روز ثبت شده است. پس از گذشت 103 سال از کشف این میدان، میزان دبی نفت به تدریج کاهش یافته و دبی نفت تولیدی از چاه های یال جنوبی تاقدیس مسجدسلیمان هم اکنون به دو هزار و 500 بشکه در روز رسیده است. از آنجا که تا کنون حدود یک میلیارد و 146 میلیون بشکه نفت از این مخزن تولید شده می توان نتیجه گرفت معادل 98.8 درصد مخزن تخلیه شده است.

با هدف افزایش تولید نفت از میدان مسجدسلیمان قراردادی به روش بیع متقابل بین شرکت ملی نفت ایران و یک شرکت چینی منعقد و بر اساس آن تعداد 17 حلقه چاه جدید در یال شمالی میدان حفاری و عملیات نصب تلمبه های درون چاهی در 15 حلقه چاه جدید مسجدسلیمان و نصب تاسیسات فرآورش نفت تولیدی و نمکزدایی انجام شد. خوشبختانه با راه اندازی این چاه ها و تاسیسات، دبی تولید 24 هزار و 500 بشکه نفت در روز نفت محقق شده، که با احتساب دو هزار و 500 بشکه نفت از هشت حلقه چاه در یال جنوبی مجموع تولید از مخزن آسماری مسجدسلیمان به 27 هزار بشکه در روز رسیده است.

هزینه های قرارداد به روش بیع متقابل با شرکت چینی در حدود 150 میلیون دلار بوده که انتظار می رود عملیات راهبری این تاسیسات بعد از رفع نواقص موجود در مهرماه سال جاری از سوی شرکت ملی نفت ایران به شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب واگذار خواهد شد.

میدان مسجدسلیمان علاوه بر مخزن آسماری، دارای مقادیر قابل توجهی گاز ترش همراه با میزان نسبتا زیادی (H2S) است که از مخزن سرگلو از سری ژوراسیک استحصال می شود و میزان گاز دریافتی از این مخزن حدود چهار میلیون متر مکعب در روز است. این حجم گاز پس از فرآورش در واحد نم زدایی از طریق خط لوله 20 اینچ به ماهشهر منتقل و به عنوان خوراک پتروشیمی رازی برای تولید محصولاتی چون کودهای شیمیایی، آمونیاک و اسید سولفوریک مصرف می شود.

بر اساس اطلاعات مخزنی موجود به نظر می رسد که حدود 50 سال آینده عملیات استخراج نفت در کشورهای جهان به پایان می رسد و منحصرا دو کشور ایران و عربستان نفت خواهند داشت و پس از خاتمه یافتن نفت سرگذشت قریب به اتفاق مخازن نفتی مشابه میدان مسجدسلیمان است و ضرورت دارد به منظور ایجاد خودکفایی و استفاده از فناوریهای روز دنیا در جهت ساخت تلمبه های درون چاهی و بومی سازی آن اقدام لازم صورت گیرد. خوشبختانه شرکت ملی نفت ایران در سالهای اخیر اقدامات موثر و خوبی در زمینه تامین کالا و بومی سازی آن انجام داده است.

شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در نظر دارد با توجه به برنامه مصوب سال 1390 از تعداد 42 دستگاه تلمبه درون چاهی به منظور افزایش تولید استفاده کند؛ ضمن این که تعداد دکل های حفاری را از 39 به 50 دستگاه تا پایان سال افزایش خواهد داد.

بر این اساس در سال جهاد اقتصادی با افزایش 11 دکل حفاری به ناوگان فعلی میزان فعالیتهای عملیاتی به منظور افزایش تولید بالاتر، رشدی چشمگیر خواهد داشت و  در نظر است که در سال 1391 تعداد دکلهای حفاری به 60 دستگاه افزایش یابد.

شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب بزرگترین شرکت تولیدی نفت و گاز کشور به شمار می رود و روزانه با تولید حدود سه میلیون بشکه نفت و 110 میلیون متر مکعب گاز، تامین حدود 80 درصد تولید نفت و 16 درصد تولید گاز کشور جمهوری اسلامی ایران را بر عهده دارد و عملکرد و برآیند تولید نیز خوشبختانه در نیمه نخست سال 1390 به میزان 99.9 درصد تحقق یافته است.

 

.......................................

هرمز قلاوند
مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب