طرح تحول علوم انسانی نباید موجب بی‌اعتمادی و اعتراض در قشردانشگاهی شود

وی افزود: در آن دوره صحنه دانشگاههای سراسر کشور عرصه تعارضات و عرض اندام اندیشه های معارض با تفکر اسلامی بود و نه تنها معارض بلکه اندیشه هایی آمده بودند که لطمه های بنیادین به پیکره اسلام و انقلاب نوپای اسلامی وارد کنند.

 

استاد فلسفه داتشگاه تهران با اشاره به فضای دانشگاهها پیش از اعلام انقلاب فرهنگی یادآور شد: گروهها و گروهکهای مختلف در این زمینه فعال بودند به گونه ای که وقتی وارد دانشگاهی مثل دانشگاه تهران می شدیم هر چند متری گروهکی برای خود بساط پهن کرده و برای خود نشریه داشت و  تبلیغات می کرد و دیگر دانشگاه که باید محل تحصیل علم و پیشرفت باشد، به عرصه نزاع سیاسی و عقیدتی مبدل شده بود.

 

وی تأ کید کرد: انقلاب فرهنگی از این منظر که دانشگاه برای ایجاد فضای تحصیل علم پاکسازی شود، خوب بود اما تا این حد که بتوانیم انقلاب فرهنگی به آن اطلاق کنیم؛ خیر. هنوز در انقلاب اساتید و شخصیتهایی به وفور پرورش پیدا نکرده بودند که در عرصه فرهنگ و تحول در علوم دانشگاهی بتوانند نقش قابل توجهی را ایفا کنند.

 

دکتر طالب زاده افزود: در آن دوره دانشجویان علاقمند کم کم وارد رشته های علوم انسانی می شدند و بسیاری از دانشجویان مستعد، رشته های فنی را ترک می کردند و به جهت دغدغه مسائل فرهنگی به علوم انسانی روی می آوردند. کم کم اساتیدی پرورش یافتند که در عین داشتن جنبه دانشگاهی، یک دیدگاه اسلامی در علوم انسانی هم پدید آمد و می توان گفت انقلاب فرهنگی به اهداف واقعی خود نزدیک تر شد تا اینکه این معنا در بیان مقام معظم رهبری ظاهر شد که تا علوم انسانی کارآمد برای جامعه اسلامی نباشد ما به هدف انقلاب فرهنگی نرسیده ایم و از آن پس بود که صاحبنظران به این موضوع  بیشتر متمرکز شدند.

 

مهمترین برنامه شورای تحول علوم انسانی در سال جاری

 

دبیر شورای تحول علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: در دو سه سال اخیر مسئله تحول در علوم انسانی از ناحیه مقام معظم رهبری به صورت جدی تر و روشن تر مطرح شده و از سوی دیگر یک آمادگی و استقبال از جانب محیطهای علمی رخ داده و این دو با یکدیگر هماهنگ شده اند.

 

وی افزود: محیطهای علمی و دانشگاهی به وضوح تقاضای تحول دارند و حس می کنند که روال معمول نمی تواند آن انتظاراتی را که از فرهنگ دینی می رود در میان نسل جوان و دانشجویان دانشگاهها بر آورده کند. این بود که شورای عالی انقلاب فرهنگی شورای دیگری در متن خود با عنوان" شورای تحول علوم انسانی" تشکیل داد. این شورا در طول دو سال فعالیت خود در یک مسیر معتدل قدم گذاشته و کوشیده بدون هیچ گونه افراط و تفریطی و با توجه به واقعیت تحصیلات دانشگاهی مقدماتی را تمهید کند که تغییرات مفید و ملموس در سطح علوم انسانی رخ دهد.

 

طالب زاده به مهمترین برنامه شورای تحول علوم انسانی در سال جاری اشاره کرد و گفت: در درجه اول یک هماهنگی و اتفاق نظر میان شورا و وزارت علوم باید صوررت گیرد و این هماهنگی در شرف اجرا است؛ از آنجایی که وزارت علوم مجری امر تحول علوم انسانی است،  تا هم فکری میان شورا و وزارتخانه برقرار نشود هرچقدر شورا تصمیمات خوبی بگیرد به مرحه عمل نمی رسد.

 

دبیر شورای تحول علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: در گام بعدی اجرای طرح تحول در کوتاه مدت است به این معنا که بخشهایی از امر تحول که می شود در یک فرصت نسبتا کوتاهی آن را عملی کرد در دستورکار امسال قرار گرفته است و شاید در آغاز سال تحصیلی آینده شاهد تغییرات چشم گیری از این جنبه باشیم. برنامه بعدی تمهید تغییرات میان مدت و بلند مدت است. طبعا تغییراتی که در کوتاه مدت اجرا می شود بیشتر جنبه سلبی و تسکینی دارد و برنامه هایی که در میان مدت و بلند مدت تنظیم می شود جنبه درمانی و ایجابی خواهد داشت.

 

این استاد دانشگاه تهران یادآور شد: ما در درجه اول باید نقایصی که نظام علوم انسانی از آن رنج می برد را از بین ببریم و در گام بعدی این تحول به مسائل اجتماعی و در درجه سوم به متون و معارف و دیدگاههای دینی نزدیک شود که این سه مرحله در پیش رو است.

 

سطحی نگری بزرگترین آفت طرح تحول/ کسانی که در حوزه علوم انسانی تخصص ندارند نباید به این طرح وارد شوند

 

وی خطا و آزمون انقلاب فرهنگی را الگویی برای بهتر اجرا شدن طرح تحول علوم انسانی دانست و گفت: یک اتفاقی که در زمان اجرای انقلاب فرهنگی رخ داد این بود که دانشگاهها و رشته ها تعطیل شد و بعد از مدتی اولیای امر دریافتند که تعطیلی دانشگاهها بیش از آنکه نفعی داشته باشد بر پیکره نظام خسارت می زند و این تجربه بزرگی برای ما بود که اگر در نظام دانشگاهی بخواهد تغییری داده شود باید این تغییر در مسیر حرکت اتفاق بیفتد.

 

وی تأکید کرد: باید تغییرات به نحوی باشد که اولا معتدل و به دور از تندروی باشد و ثانیا موجب ابهام و بی اعتمادی و اعتراض در قشر دانشگاهی نشود و به گونه ای باشد که همه دست اندرکاران علم و تعلیم و تربیت در دانشگاهها در این کار سهیم شوند و خود را صاحب این مسیر تحول بدانند نه اینکه به گونه ای باشد که حس کنند چیزی بر آنها تحمیل می شود.

 

دکتر طالب زاده افزود: سعی شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم این است که یک تشریک مساعی حداکثری از اساتید دانشگاهها در این مسئله پیدا شود و این کار تدریجا انجام گیرد و در یک برنامه چندین ساله کم کم به مقصد نزدیک شویم چراکه این مسئله علم است و در علوم نمی توان تصمیمات ناگهانی گرفت.

وی  بزرگترین آفت طرح تحول در علوم انسانی را سطحی نگری خواند و گفت: باید مسئله تحول علوم انسانی با تعمق صورت بگیرد و اکتفا کردن به تغییرات مقطعی و صوری آفتی مضاعف است. همچنین آنهایی که در حوزه علوم انسانی تخصص ندارند نباید از سر دلسوزی و احساس تکلیف وارد این امور شوند. نباید تصور شود طرح تحول از طریق غیر اهلش رخ می دهد و اگر چنین مسئله ای اتفاق بیفتد آفت است.

 

دبیر شورای تحول علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه تأکید کرد: از دیگر آفتهای طرح تحول کوچک دیدن مسئله تحول علوم انسانی است؛ اینکه برای طرحهای مختلفی که جنبه علمی- فناوری دارد بودجه های کلان مطرح شود اما وقتی نوبت علوم انسانی و فرهنگ می رسد آن را کوچک ببینند آفت است. باید علوم انسانی در چشم همگان بزرگ دیده شود و متوجه شوند ریشه همه تغییرات از فرهنگ و علوم انسانی میسر است و هرچقدر این ریشه تقویت شود و گسترش پیدا کند ثمرات آن برای نظام بهتر خواهد بود.