به گزارش خبرنگار اعزامی مهر به بندرعباس، در ادامه سومین جلسه تخصصی همایش بین المللی خلیج فارس که صبح امروز با عنوان "انقلاب های عربی و محور مقاومت؛ فرصت های همگرایی اسلامی" برگزار شد "یحیی تانکو بابا" پژوهشگر نیجریه ای به موضوع برنامه هسته ای ایران و دینامیک ژئوپلیتیک در منطقه خلیج فارس پرداخت و گفت: برنامه هسته ای ایران سبب پیشرفت ایران در زمینه فناوری و اقتصادی شده است. از این رو این برنامه طی دهه اخیر اهمیت ویژه ای یافته و به موضوعی مهم در تحولات خاورمیانه تبدیل شده است.
این پژوهشگر در ادامه با اشاره به نگرانی قدرتهای غربی و منطقه ای از پیروزی انقلاب اسلامی اظهار داشت: بهار عربی سبب تغییر رژیم در کشورهای منطقه شده و دیکتاتورهایی را که زمانی طولانی حاکم بودند، سرنگون کرد. این رژیم ها، دوست اصلی اسرائیل در منطقه به شمار می رفتند و مورد حمایت غرب بودند. این در حالی است که روابط ایران با این کشورها متاثر از روابط آنها با اسرائیل است. این موضوع حساسیت غرب را برانگیخته است. مصر یکی از این کشورها است که پس از جنگ با اسرائیل و با تلاش های آمریکا، با این رژیم صلح کرد.
وی افزود: برنامه هسته ای ایران مهمترین موضوع در توازن قوا در منطقه به شمار می آید. این برنامه پیش از انقلاب آغاز شده و در آن زمان فرانسه و آمریکا از حامیان اصلی آن بودند. اما پس از انقلاب از این حمایت دست برداشته و صدام را به جنگ با ایران ترغیب کردند. پس از پایان جنگ و ایجاد ثبات در ایران، این کشور برنامه هسته ای خود را از سر گرفت که این اقدام زمینه تنش ها و اختلافات جدید با غرب شد.
تانکو بابا با بیان اینکه غرب مدعی نظامی بودن برنامه هسته ای ایران است یادآور شد: ایران در رقابت با اسرائیل قرار دارد و از این رو غرب و متحدان منطقه ای اش نگران پیشرفت ایران در زمینه هسته ای هستند. نگرانی اصلی آنها این است که ایران از این توان خود علیه اسرائیل استفاده کند.
وی گفت: با آغاز بهار عربی، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا شاهد تغییرات بزرگی بود، همپیمانان منطقه ای اسرائیل و غرب سقوط کردند و توازن قدرت به نفع ایران تغییر کرد. این در حالی است که روابط ایران با عربستان، قطر، بحرین و دیگر کشورهای عربی متاثر از اختلاف افکنی قدرت های خارجی است. ریشه این اختلافات نه در تفاوت های مذهبی و فرقه ای بلکه در مداخلات غرب و اختلاف افکنی آنها در راستای منحرف کردن اذهان کشورهای اسلامی از مسئله فلسطین است.
این پژوهشگر نیجریه ای در پایان وقوع بیداری اسلامی را موجب تغییرات ژئوپلیتیک در منطقه خلیج فارس دانسته و از ایران به عنوان کشوری قدرتمند یاد کرد که با پیشرفت های خود می تواند نقش مهمی در آینده تحولات منطقه ایفا کند.
آخرین سخنران این بخش از جلسه "محمد سلطانی نژاد" کارشناس مسائل خاورمیانه بود. به گفته وی، منطقه خلیج فارس پیش از تحولات بیداری اسلامی شاهد سه قطب ایران، عربستان و بازیگران منطقه ای به رهبری آمریکا بود و در این میان عربستان نقش حامی نظام پادشاهی محافظه کار را داشت. بر این اساس علت تهدیدهای خارجی به دلیل نبود موازنه بین دولت و ملت و تهدیدهای داخلی نیز ناشی از تنش های قومی و قبیله ای در میان مردم بود.
سلطانی نژاد با بیان این که ساختار امنیتی و نظم حاکم بر منطقه ناشی از محدود کردن یک قدرت توسط قدرتی دیگر همچنان پابرجاست گفت: عربستان در شورای همکاری خلیج فارس نقش رهبری را دارد و قطر هم به دنبال چنین نقش آفرینی بوده و با منابع مالی و رسانه های خود می کوشد به تحولات منطقه جهت بدهد. قطر بر خلاف گذشته به دنبال سیاست های برون نگر بوده و می کوشد قدرت خود را در کنار عربستان تقویت کند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود افزود: ایران از این تحولات به عنوان بیداری اسلامی یاد می کند و مخالف مداخله قدرت های خارجی در مسائل کشورها است. این تحولات باعث تشدید رقابت ایران و عربستان شده است. از جمله موارد رقابت بین دو کشور انقلاب مصر است. ایران در حال بازسازی روابط خود با این کشور است. از سوی دیگر وابستگی شدید اقتصاد مصر به خارج را شاهد هستیم، با این حال انتظار می رود روابط ایران و مصر در آینده به زیان عربستان رقم بخورد.
این پژوهشگر به تحولات سوریه اشاره کرد و اظهار داشت: عربستان به دنبال حمایت از نیروهای سلفی در سوریه و تضعیف نفوذ ایران در این کشور است. در این میان اختلاف نظر هایی نیز بین عربستان و قطر وجود دارد. قطر از نیروهای اخوانی حمایت می کند در حالی که عربستان حامی سلفی ها است. در تحولات اخیر منطقه، نفوذ عربستان کاهش یافته است. مصر که پیشتر همپیمان اصلی آمریکا بود دوران گذار را سپری می کند و اعتماد ملت های منطقه به آمریکا از بین رفته است.
وی افزود: همچنین جبهه شورای همکاری خلیج فارس که به دنبال مهار ایران بود تضعیف شده و رویکرد امنیت برون نگر در این شورا جای خود را به رویکرد امنیت درون نگر داده است. این شورا به دنبال حمایت مالی و نظامی از اعضای کوچک خود است. در عین حال تقویت نظام پادشاهی به عنوان یکی از راههای مقابله با تحولات بیداری اسلامی در دستور کار این شورا قرار گرفته است.
نظر شما