به گزارش خبرنگار مهر، با فرا رسیدن ماه اسفند، همه چشم می بندند به بهاری که پشت زمستان اردو زده و با نسیم بارانی اش نوید روزهای سبز و پر از شادی را می دهد اما در این هیاهو و شادی فرا رسیدن بهار، ترس کهنه ای، آدمی را بیقرار می کند.
"چهارشنبه سوری" یکی از جشنهای ایرانی که درعصر و شامگاه آخرین سه شنبه سال می باید شادی و نشاط به همراه داشته باشد، توسط سودجویان، به مجموعه ای از نگرانی، اضطراب، دلهره و ترس تبدیل می شود.
این ترس و دلهره در چند سال اخیر دو چندان شده و همه قصد دارند آخرین چهارشنبه سال را که می توانستیم با آداب و آیین این روز کهن خلوت کنیم و در کنار خنچه های خانه داماد و رسم فال کوزه آب، شادباشهای مادرهایمان، خاطره هایی را صدا بزنیم و آتشی در حیاطمان روشن کنیم تا بهار را به خانه مان فرا بخوانیم، با آرامش و بدون شنیدن اخبار دردناک این روز سپری کنند.
چهارشنبه آخر سال پر از دود و باروت شده است
سالیانی است که چهارشنبه آخر سال پر از دود و باروت شده و فریادهای دلخراش، دستهای زخمی، تاریکی چشمهای قشنگ، سفره های هفت سین مردم ایران را به هم می ریزد و لباسهای بهاری و شاد را به لباسهای مشکی و عزا تبدیل می کند.
مردم ایران زمین مانند سایر ملل کهن، دارای آداب و رسوم و سنتهای خاص خود هستند که یکی از این سنتها مراسم چهارشنبه آخر سال است.
انفجار باروت در هیچ جای آیینهای ایرانی نشانی ندارد، آتشی که خرمن مردم را بسوزاند حرمتی بر خود نیافته، اما این سالها بوی تلخ باروت ساقه شادیهایمان را می خشکاند.
از زمان دقیق شکل گیری، تغییر و تحولات این مراسم اطلاع دقیقی در دست نیست؛ ایرانیان باستان اعتقاد داشتند که نباید چرک و آلودگی سال کهنه را تحویل نوروز دهند و چون رفع همه آلودگیها با شستشو برای آنها ممکن نبود، علاوه بر آب به آتش نیز روی می آوردند و چون آتش را نیز مظهر و عامل پاکی می دانستند، با آتش زدن هیزم به از بین بردن لوازم غیرقابل استفاده و ضدعفونی کردن محل زندگی خود می پرداختند و با دود حاصل از شعله ها حشرات محل زندگی خویش را از بین می بردند.
اما متأسفانه امروزه این مراسم با آرایه های خرافی و تحریف، دستخوش تغییر شده و خسارات جانی و مالی روزهای پایانی سال و نگرانی خانواده ها و شهروندان را فراهم کرده است.
پیشینیه تاریخی مراسم چهارشنبه آخر سال در ایران انکارناپذیر است
هیچ کس نمی تواند پیشینیه تاریخی مراسم چهارشنبه آخر سال را در ایران انکار کند اما این را به جرأت می توان گفت که بین آنچه در گذشته اتفاق می افتاد و آنچه امروزه رخ می دهد، هیچ گونه سنخیتی وجود ندارد و تحریفات شدیدی در این مراسم زیبا رخ داده است.
در آداب و رسوم کهن چهارشنبه آخرسال هیچ کس موجب آزار دیگری نمی شد، زبان هیچ کودکی از ترس بند نمی آمد، جان هیچ بیماری به خطر نمی افتاد، هیچ چشمی بی فروغ و هیچ عضوی قطع نمی شد و هیچ پدر و مادری، داغ فرزند دلبندش را نمی دید.
در چهارشنبه سوری قدیم شادی می کردند؛ اما اکنون لذت شادی و هیجان این شب، با ترس، دلهره، اندوه و حسرت در آمیخته است.
اینکه در یک شب تعداد زیادی از کودکان و نوجوانان دچار آسیبهای جدی شده و راهی بیمارستان می شوند، اینکه آثار زشت نارنجکهای دستی بر در و دیوار شهرها می نشیند، اینکه برخی شادی کنند و برخی وحشت، صحیح نیست.
تحریفات چهارشنبه سوری با عزت و سربلندی ملت ایران در تضاد است
این گونه مسائل نه در دین اسلام جایگاهی دارد و نه شایسته فرهنگ کهن ایرانی ماست و در یک جمله می توان گفت که این موضوع با عزت و سربلندی ملت ایران در تضاد است.
برخی مسئولان در مقابل استفاده از ترقه ها و وسایل آتشبازی به اصطلاح بی خطر و مجاز از خود ملایمت و نرمی نشان می دهند، این دلیل بر مجاز بودن این وسایل و این رفتارها در معنای حقیقی نیست، واقعیت این است که این رفتارها و استفاده شایع از این وسایل، "بد" ی هستند که در مقابل "بدتر" ترجیح داده شده اند.
هرگز شادی و تخلیه هیجان در نسل جوان جامعه را نباید نکوهش کرد اما زمانی که پای آزار رسانیدن به دیگران و تخریب اموال عمومی و برهم زدن نظم و امنیت به میان می آید، مسئله فرق می کند و انتظار آحاد مردم این است که با چنین رفتارهایی برخورد قاطعانه شود.
واقعیت این است که در بسیاری از کشورهای دنیا برنامه های متنوعی برای شادی و تخلیه هیجان افراد، طراحی و اجرا می شود که متأسفانه برنامه های تفریحی و فرهنگی در ایران با ضعف شدیدی مواجه است و مردم ایران برای تخلیه هیجانات و به نوعی عقده های خود و همچنین داشتن روزی شاد مراسم چهارشنبه سوری را برپا می کنند که عده ای سودجو و البته برخی از روی ناآگاهی از این روز برای بهره برداریهای شخصی استفاده کرده و باعث رعب و وحشت در جامعه می شوند.
اصلاح رفتارهای ناپسند و ناشایست نیاز به فرهنگسازی دارد
اصلاح چنین رفتارهای ناپسند و ناشایستی نیاز به فرهنگسازی دارد که لازمه فرهنگسازی، ایجاد فضاهای فرهنگی و تفریحی مناسب است که بتوانند نظر جوانان و نوجوانان امروزی را به خود جلب کند تا چنین حوادث دردناک و تلخ جلوگیری کنیم.
جانشین فرماندهی انتظامی ویژه شرق استان تهران در خصوص فرهنگسازی برای جلوگیری از چنین اتفاقات ناخوشایندی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: والدین اولین کسانی هستند که در حفظ سلامتی فرزندان خود مسئول هستند و باید با فرهنگسازی، خانواده ها را با خطرات روز آشنا کنیم.
سرهنگ جمال نیکجو افزود: برخی سودجویان با بی توجهی و بی احترامی به قانون و با ایجاد شادیهای كاذب چهارشنبه آخر سال را تبدیل به چهارشنبه سوزی می کنند كه اثرات و عواقب بعدی آن جبران ناپذیر خواهد بود.
وی عنوان داشت: اگر مردم و خانواده ها می خواهند از خطرات احتمالی آتش بازی با سلامتی گذر كنند با طرح دوستی با فرزندان خود و به همراه آنان و در محله خود با نظارت و كنترل فرزندان اقدام به برگزاری مراسم چهارشنبه آخر سال کنند و پلیس را همراه خود بدانند.
بیشترین آسیب را خانواده هایی می بینند که بر فرزندان خود کنترلی ندارند
سرهنگ نیکجو ادامه داد: با بررسی سوابق موجود گذشته به این واقعیت می رسیم که خانواده هایی كه فرزندان خود را در خیابانها رها می کنند و هیچ گونه كنترلی بر رفتار آنان ندارند، متحمل بیشترین آسیب شده اند.
وی تصریح کرد: اولویت کار پلیس، انتظام بخشی شادمانی و تأمین نظم و امنیت مراسم مردمی در چهارشنبه آخر سال است و استفاده از ترقه های دست ساز رفتار پرخطر محسوب خواهد شد.
جانشین فرماندهی انتظامی شرق استان تهران بر جمع آوری ترقه های دست ساز و غیر مجاز در روزهای پایانی سال تأکید کرد و افزود: با اماکن توزیع کننده ترقه های غیرمجاز و پرخطر به شدت برخورد خواهیم کرد.
وی اظهار داشت: اقشار مختلف مردم به خصوص جوانان و نوجوانان باید مواظب باشند که سرخی آتش، سبزی بهار زندگیشان را به زردی خزان تبدیل نکند و از خانواده ها درخواست می کنم مراقب رفتار فرزندان خود باشند.
نقش اساسی در حفظ امنیت در چهارشنبه آخر سال را خود مردم بازی می کنند
رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی شهرستانهای استان تهران و امام جمعه موقت ورامین نیز در خصوص چهارشنبه سوری در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: نقش اساسی در حفظ امنیت در چهارشنبه آخر سال را خود مردم بازی می کنند، این سنت نه ریشه اخلاقی و نه منطقی دارد.
حجت الاسلام سید محسن محمودی افزود: این سنت توجیه شرعی ندارد و خرافات است و در چند سال اخیر تبدیل به یک موضوع آزاردهنده شده است و باید خود مردم نیروی انتظامی را در برقراری امنیت یاری دهند.
وی بیان داشت: باید با این خرافات و بدعتها که امنیت خانواده ها را به خطر می اندازد برخورد شود؛ چهارشنبه سوری یک خرافه، خودآزاری و مردم آزاری و ایجاد مزاحمت است.
رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی شهرستانهای استان تهران ادامه داد: نیروی انتظامی و قوه قضاییه باید به عنوان یک منکر با این مسئله برخورد و طوری رفتار کنند که حالت پیشگیری داشته باشد.
وی تصریح کرد: سلب امنیت و آرامش مردم به بهانه لذت و سرور نه تنها روا نیست، بلکه مصداق ظلم و تضییع حق الناس است.
مردم حق دارند آرامش داشته باشند
حجت الاسلام محمودی اضافه کرد: مردم حق دارند آرامش داشته باشند و در سلامت به سر برند، نادیده گرفتن این حق و تعدی به حقوق آنها یعنی ظلم به آنها و ظلم به دیگران هم گناهی نیست که تنها با استغفار زبانی و ندامت درونی فیصله یابد.
وی عنوان داشت: در آیات قرآن آمده است که تفریح و شادی در اسلام حرام نیست به شرط اینکه حرامی در آن نباشد و الا حرام است؛ باید با ایجاد فضاهای فرهنگی مناسب شرایط مطلوبی را برای اوقات فراغت جوانان فراهم کرد تا بتوانیم ایز این خرافات و تحریفات جلوگیری کنیم.
باید بر روی این گونه تحریفات فکری اساسی و کاربردی کرد
امام جمعه موقت ورامین افزود: تا چه وقت باید شاهد باشیم که افرادی در این روز نابینا می شوند یا دستشان قطع می شود و این اتفاق در سال بعد نیز تکرار می شود؟ باید بر روی این گونه تحریفات، فکری اساسی و کاربردی کرد تا چنین موارد ناخوشایندی ریشه کن شود.
وی یادآور شد: در سالهای گذشته با توجه به فرهنگساریهای انجام شده، شاهد کاهش خسارات جانی و مالی در این روز هستیم اما این رویه غلط و امر خرافات خطرناک هنوز هم در کشور باقی مانده است.
حجت الاسلام محمودی ادامه داد: به نظر می رسد بی توجهی به عواقب کار و تنها به فکر شور و لذت آنی بودن به اضافه اینکه همه مدعی اند کارشان بی خطر است و تدابیر لازم را اندیشیده اند، سبب می شود که این قصه پرغصه هر ساله تکرار شود.
وی عنوان داشت: حفظ فرهنگ دینی جامعه یک مسئله اساسی است، برنامه اسلام بر محور عقلانیت است و اگر چهارشنبه سوری را رسم غلطی می داند چون آن را برای انسان مضر می بیند.
گزارش: فاطمه قره چایی
نظر شما