به گزارش خبرنگار مهر،سبزوار با داشتن اکوتوریسم منحصر به فرد در کشور گردشگران طبیعی را به خود فرا می خواند و گذر بیست میلیون مسافر از شهرستانی که فاصله میان کوه و کویر و دشت و غار را کوتاه کرده می تواند بسیار مفرح و شادی بخش باشد.
سبزوار وسیع ترین شهرستان در خراسان رضوی متنوع ترین پدیده های طبیعی را در خود جای داده است و با داشتن جاذبه های طبیعی در عصر صنعت واسترس و قرار گرفتن در مسیر تهران و مشهد با قابلیت جا به جایی بیش از 20 میلیون مسافر می تواند گردشگران طبیعت را به خود جذب کند و صنعت اکو توریسم را معنا دهد.
محدوده های حفاظت شده غنی از جمله "پناهگاه حیات وحش شیر احمد" و" منطقه شکار ممنوع پروند "با گونه های کمیاب جانوری و گیاهی توانایی های اکوتوریستی سبزوار را تشکیل می دهند، که در صورت شناسایی آنها به دوستداران طبیعت موجب توسعه اقتصادی، بهبود شرایط زندگی و کاهش نرخ مهاجرت از سطح شهرستان سبزوار خواهد شد.
اکوتوریسم سبزوار
اکوتوریسم بیان علاقه مندی انسان به طبیعت و جاذبه های ذاتی آن می باشد که در سالهای اخیر با صنعتی شدن جوامع، پیشرفت صنعت حمل ونقل و نیازمندی به گذران اوقات فراغت جهت کاهش فشارهای روانی با استقبال چشمگیری روبرو شده است.
فاصله اندک کوه و کویر با مجموعه ای از جاذبه های طبیعی و منحصر به فرد از جمله دو رشته کوه عمده سبزوار، جغتای به طول110 کیلومتر و کوه میش به طول ۹۰کیلومتر با قله ها و صخره های بکر و بازگشایی نشده که سرچشمه بسیاری از رودهای فصلی منطقه را تشکیل می دهد.
امامزاده شملق در ارتفاعات نظر گاه
در برخی مناطق دامنه نوردی تفریحی با اهداف زیارتی در هم آمیخته و علاقه مندان زیادی را به خود جذب نموده است که از جمله می توان به ارتفاعات نظرگاه اشاره کرد.
ارتفاعات نظر گاه بارگاه امامزاده سلطان سید قریش را در خود جای داده است و این بارگاه مقدس به این کوه پر صلابت اهمیت در خور توجهی اهدا ء گرده است به همین دلیل از اقصی نقاط کشور هیئت های مختلف کوهنوردی با هدف زیارت به این ارتفاعات صعود می کنند.
کویر در سبزوار
عرصه های بیابانی و ماسه زارهای وسیع که بخش اعظم آن شامل تپه های ماسه ای پشته عباس است که در انتها به کویر مزینان و از جنوب به کوه پروند و از غرب به تپه های ماسه ای دشت استپی خارتوران می رسد.
شتر نوردی در تپه های ماسه ای پشته عباس
تپه های ماسه ای ده نبی نمونه دیگری است که تا شرق روستای حارث آباد ادامه یافته و سپس به تپه های ماسه ای شامکان متصل می شود که خود پتانسیل ارزشمندی جهت برپایی تورهای شن نوردی و مسابقات شتر سواری محسوب می شود، در دشت استپی خارتوران پرورش شتر در مناطق عشایری شند و گراب می تواند زمینه ساز مسابقات شتر سواری باشد.
"سالن بهشت" همسایه روستای بلاش آباد
یکی از مناطق بسیار دیدنی در نزدیکی شهرستان سبزوار سالن بهشت در مجاورت روستای بلاش آباد است و این دره ییلاقی و مشجر در 25 کیلومتری از شهر سبزوار در انتهای جاده کوهستانی شمال روستای بلاش آباد و در دامنه جنوبی کوه کمردنگ واقع شده که به دلیل طول زیاد و پوشش گیاهی انبوه به" سالن بهشت" معروف شده است.
دسترسی به سالن بهشت، از طریق جاده خاکی واقع در شمال روستای بلاش آباد و به فاصله ۵۰۰ متر امکان پذیر است.
ییلاق "رود گل" با چشمه های معدنی
در فاصله ۸کیلومتری از شهر سبزوار و در سمت شرق جاده اصلی به سمت شهرستان اسفراین راه فرعی آسفالته ای به روستا های قز و افچنگ منتهی می گردد.
در ادامه این مسیر و در مجاورت روستای قز منطقه ییلاقی و زیبای "رود گل "در پای کوههای" سی آب "قرار دارد که در روزهای تعطیل پذیرای حدود ۳۰۰۰ گردشگر برای گذران اوقات فراغت و کوه پیمایی تفریحی است.
این منطقه دارای چند چشمه آب معدنی با خواص درمانی است که اهالی منطقه از آن استفاده می کنند.
سرچشمه رودخانه دلبراز دامنه های "میمستان" و "النگ بید"
رودخانه دلبر به طول ۳۵کیلومتر با آبدهی متوسط ۹ماه در سال در دهستان کراب بخش مرکزی شهرستان سبزوار قرار دارد و ازدامنه های غربی "کوه میمستان" و دامنه شرقی "کوه النگ بید "سرچشمه می گیرد.
استقرار پوشش گیاهی چنار و سپیدار در طول مسیر رودخانه تا منطقه" دونخ "که توسط دو شاخه جداگانه از کوه میمستان تغذیه می شود، فضای سبز و ییلاقی منحصر به فردی را بوجود آورده که در افزایش تعداد گردشگران مؤثر بوده است.
ظرفیت پذیرش روزانه 9000 نفر به همراه امکان دسترسی از دو مسیر جداگانه در کنار قابلیتهای طبیعی موجب استقبال روزافزون مردم برای بازدید از این منطقه تفرجگاهی شده است.
به منظور ایجاد امکانات رفاهی و توسعه هر چه بیشتر این منطقه ییلاقی بخشداری مرکزی شهرستان سبزوار طرح گردشگری رودخانه دلبر را در حاشیه این رودخانه را به اجرا در آورده است.
"کوه سیاه" در ییلاق افچنگ
منطقه ییلاقی بابا افچنگ در کنار جاده آسفالته سبزوار به روستای افچنگ قرار دارد، قرارگرفتن این منطقه کوهستانی و خوش آب و هوا در کنار این جاده آسفالته، ارتفاعات "کوه سیاه" و فاصله نزدیک با "رود گل "، موجب استقبال گسترده مردم برای گذران اوقات فراغت و فعالیتهای کوهنوردی شده است، به همین دلیل درروزهای تعطیل فضای کافی برای پارک وسایل نقلیه وجود ندارد.
روستا گردی در سبزوار
روستا گردی در سبزوار از کانون های فعالیت های اکوتوریستی است و قابلیت جذب گردشگران علاقه مند به طبیعت بکر در روستا های دارای جاذبه های طبیعیوجود دارد و روستائیان از دانش تجربی و عملی زیادی در خصوص محیط طبیعی اطراف خود برخوردارند که از اجداد خودآموخته اند و می توانند راهنمایان خوبی در معرفی طبیعت به گردشگران طبیعی باشند.
روستای طبس با قدمتی هزار ساله
روستای طبس در ۲۰ کیلومتری شمال سبزوار و در ارتفاع ۱۴۸۰ متری از سطح دریا واقع شده و قدمتش به هزار سال قبل می‌رسد ولی آنچه که به صورت مستند موجود است به زمان سلطان سید مسعود خان یعنی ۳۵۰ سال پیش برمی گردد که در منطقه فعلی اسکان یافته است.
زمانی که سبزوار بزرگ به چهار ربع تقسیم شده بود، ربع طبس یکی از چهار ربع آن محسوب می شود و اولین مدرسه روستا در سال ۱۳۱۸ تاسیس شد.
روستای طبس به دلیل واقع شدن درمنطقه پای کوهی، خوش آب وهوا و سرسبز با استعدادهای فراوان در زمینه گردشگری است.
وجود ۱۷ دهنه چشمه سار، ۱۵ رشته قنات، و رودخانه ای به طول ۴ کیلومتر و ۴ حلقه چاه عمیق باعث شده‌است تا قریب به ۳۰۰ هکتار زمین درقسمت دشت و جلگه به صورت دیم و آبی زیر کشت قرار بگیرد، این روستا در میزان محصولات باغات درختی درسطح شهرستان رتبه اول را داراست.
تعزیه خوانی با متون قدیمی جاذبه گدشگری روستای طبس
از جاذبه‌های گردشگری روستای طبس مراسم تعزیه خوانی آقا ابا عبدالله الحسین است که هر ساله و از سالیان بسیار دور با حضور اهالی ساکن در روستا و سایر شهرستان‌ها و همچنین اهالی روستاهای مجاور و شهرستان خوشاب با نظم و شکوه خاصی برپا می‌شود
.
روستای طبس با توجه به متون برجای مانده از قدیم و تعزیه خوانان توانمند دارای اعتبار خاصی در سطح سبزوار می باشد.
روستای ییلاقی و زیبای درفک
روستای درفک در شهرستان خوشاب قرار دارد و برای رسیدن به این روستا باید به ترتیب از روستاهای سنگ سفید، طبس و دیواندر عبور کرد.
آب و هوای روستای درفک معتدل کوهستانی خوش آب وهوا و ییلاقی است و امامزاده جعفر ابن موسی (ع) در این روستا قرار دارد و زائرسرایی به منظور رفاه حال زائران و مسافران در شمال این بنا احداث شده است.
محصول روستای "بیزه " فلفل قرمز
روستای بیزه از پرجمعیت ترین روستاهای داورزن است که به دلیل قرار گرفتن در منطقه کوهپایه ای دارای تابستان های معتدل و خنک می باشد و کوه کر با ارتفاع ۲۹۲۴ متر در شمال این روستا واقع شده است.
در اطراف این روستا دره های ییلاقی و زیبایی مانند دره شرقی کویدر در فاصله یک کیلومتری دره بچه رود درشمال غرب و دره شاریاغ در یک کیلومتری شمال غرب قرار دارد.
یکی از محصولات آبی منحصر به فرد این روستا" فلفل قرمز" می باشد که پس از برداشت توسط کارگاهای محلی سابیده و بسته بندی می شود و پس از تامین مصرف داخلی کشور به خارج نیز صادر می گردد و از شاخصه های این محصول می توان به مرغوبیت و کشت کاملا بیولوژیک و سالم آن اشاره کرد.
محصول فلفل - روستای بیزه را در سطح کشور و به خصوص در استان خراسان رضوی شاخص کرده و نیزدرخت سرو کهنسالی که دراین روستا وجود دارد از جاذبه های توریستی آن می باشد.
تفرجگاه پای کوهی روستای "گاچ " و دره زیبا و مشجر رودخانه ی"ششتمد" نیز از جمله مناطق بکر و دیدنی در شهرستان سبزوار است.
غار اژدر بید در دامنه شرقی کوه کمردنگ
این غار در ابتدای مسیر دسترسی به آبشار بید در ارتفاع 1680 متری بر دامنه شرقی کوه کمردنگ واقع شده است و در منطقه به غار " اژدر" معروف است.
این غار از نظر جغرافیایی در جنوب غربی روستای بید شهرستان جوین و به فاصله 3 کیلومتری از آن قرار دارد و از دو مسیر قابل دسترسی است.
مسیر اول در ابتدای ورودی روستا با تمایل به سمت جنوب شرقی از داخل رودخانه بید و از طریق جاده ناهموار و سنگریزه دار می گذرد.
مسیر دوم در جاده اصلی به فاصله هفت کیلومتر مانده به روستای بید و از طریق کلاته مرغزار قابل وصول است و برای کسانی که از سبزوار، عازم منطقه هستند راه دوم سهل الوصول تر است .
غار گسلی "پادر" در رشته کوه میش
این غار در رشته کوه میش و در دامنه جنوبی کوه سفید در شمال شرقی روستای "پادر "واقع شده و مجرای ورودی غار رو به جنوب شرق بوده و از سطح دریا 1700 متر ارتفاع دارد و فاصله سبزوار تا این روستا 41 کیلومتر می باشد.
غار به صورت یک شکاف گسلی با شیب ملایمی به سمت عمق کوهستان امتداد می یابد که توسط یک راهروی فرعی به سمت شرق کشیده شده است.
به دلیل ریزش سنگها از سقف غار مجرای فرعی آن مسدود شده و عمق نامعلومی دارد ولی می توان با برداشت موانع سنگی به تالار اصلی غاردست پیدا کرد.
پس از ورود به داخل غارحفره وسیع تری نمایان می شود و درفصل بهار به دلیل ذوب برف ازدامنه فوقانی و جریان یافتن آن از روزنه های موجود در سقف، ورود به داخل غار مشکل بوده و برای رسیدن به قسمت انتهای غار باید به صورت خزیده از میان شکافی که در سمت چپ راهروی اصلی قرار دارد گذشت.
در جلو دهلیز انتهایی غار، حفره ای دیده می شود که در فصل بهار پرآب شده و به دلیل پایین بودن دما و تبخیر می تواند مدتها آب را در خود ذخیره کند.
راه دسترسی به این غار از طریق روستای پادر با یک ساعت و نیم ساعت راه پیمایی در مسیر سنگلاخی رودخانه درجهت غرب و به طول دو کیلومتر امکان پذیراست.
غار آهکی پروند
این غار آهکی در ارتفاع 1400 متری دامنه غربی کوه پروند و در 7 کیلومتری جنوب غربی روستای پروند و 67 کیلومتری جنوب غربی سبزوار واقع شده است.
مدخل ورودی غار فاقد راهروی افقی و به شکل چاه به سمت عمق کوهستان امتداد می یابد. در فاصله 80 متری از دهانه غار به یک تالار مدور بر می خوریم که آثار انحلال آهک به صورت آستالاگمیت و استالاکتیت به چشم می خورد.
با توجه به این که گروه غار نوردی در سال 1383 با ابزار و تجهیزات کامل موفق به شناسایی تمام بخشهای آن نشده است عمق واقعی غار نامعلوم می باشد.
ارس ۴۰۰ ساله تنومند نزدیک غار پروند
در مجاورت این غار درخت ارس 400 ساله قطوری دیده می شود که از دل سنگلاخ های خشک کوه پروند سر بر آورده است و با باز کردن دستان خود نمی توانید قطر آن را مشخص کنید.
غار اژدهای رود سراب
این غار از نوع گسلی بوده و کف آن ازخاک رسوبی پوشیده شده و با توجه به قرارگرفتن غار در دامنه کم شیب کوه، دسترسی به آن بسیار آسان و علاقه مندان به راحتی قادر به بازدید از این محل هستند.
این غار در ارتفاع 1600 متری در دامنه جنوب غربی کوه سفید دهستان طبس و در فاصله 2 کیلومتری جنوب روستای رودسراب واقع شده است.
ورودی اولیه این غارچهار متر و20 سانتی متر درچهار متر و 30 سانتی متر است که بلافاصله به مدخل اصلی به ابعاد یک متر ونیم در یک متر و 30 سانتی مترمی رسی.
طول راهروی اصلی 15 متر است که در انتها به یک دهلیز فرعی به ارتفاع نیم و عرض هفت دهم متر با تمایل به سمت جنوب شرقی منتهی می شود.
به دلیل قرار گرفتن نامتوازن یک برجستگی سنگی در اطراف دهانة این مدخل ورود به آن بسیار مشکل است.
غار دیو عنابستان
این غار در ارتفاع 1500متری دامنه جنوبی کوه زوله در فاصله دو کیلومتری جنوب غربی روستای عنابستان و40 کیلومتری شمال شرقی شهرستان سبزوار در بخش خوشاب واقع شده است.
مدخل ورودی غار، دهانه ای به ابعادیک متر و 20 سانتی متر در یک ونیم متر است که به سمت جنوب شرقی تمایل دارد.
غار زوله عنابستان
این غار از نوع آهکی بوده و آثار انحلال در همه بخشها به خصوص در دهانه ورودی غار به چشم می خورد و دهانه اصلی به دلیل ورود جریان آب ناشی از ذوب برف در قله کوه زوله به داخل مجرایی که در حکم یک آبراهه عمل می کرده ایجاد شده است و رسیدن به غار مستلزم یک ساعت دامنه نوردی از نوع سخت در ضلع جنوبی کوه زوله می باشد.
ابتدای غار یک راهرو به ارتفاع 2 متر و طول 17 متر دیده می شود که در انتها به یک دهلیز باریک به ابعاد 50 در 40 سانتیمتر ختم می شود.
با ورود به این بخش از غار به صورت سینه خیز راهروی دیگری نمایان می گردد که در جهت غرب به شرق انشعاب داشته وسپس به یک تالار نسبتا بزرگ به ارتفاع چهار متر می رسد.
مجموعه غارهای جاورتن
سه دهانه غار با مدخل های جدا ازهم و با منشأ چین خوردگی و آهکی در ارتفاع 1300 متری دامنه های شرقی کوه "کمرخونی" در دو کیلومتری غرب روستای جاورتن دردهستان دستوران شهرستان جغتای و در فاصله 95 کیلومتری شمال غربی سبزوار واقع شده است
درضلع مخالف کوه کمرخونی، کوه بدرالدین قرار دارد که یک غار آهکی با یک راهرو طویل در عمق آن به چشم می خورد.
فرآیند انحلال به صورت آستالاگمیت و استالاکتیت مناظر بدیعی را درانتهای آن ایجاد کرده و به دلیل رطوبت زیاد، برروی دیواره داخلی این غارجلبک روییده است.
عمق این غار نامعلوم و در انتها به چند دهلیز کوچک منتهی می گردد و غارهای سه گانه از نوع چین خوردگی و آهکی بوده و ارتفاع بزرگترین آنها در مدخل ورودی دو متر و عمیق ترین بخش این غارها به 15 متر می رسد.
"ارس" کهنسال ۵۰۰ ساله در نزدیکی غارهای جاورتن
در نزدیکی این غارها و در دامنه غربی ارتفاعات جاورتن درخت ارس کهنسالی دیده می شود که زیبایی خاصی را به منطقه بخشیده است.
غار" لور" مشرف به دره زیبای " بفره"
فاصله غار لور از سبزوار 57 کیلومتر است که 48 کیلومتر آن در مسیر جاده سبزوار به شاهرود آسفالت و 9 کیلومتر باقی مانده در مسیر فرعی به روستای کلاته سادات تا مدخل غار خاکی است.
غار لور درشمال روستای کلاته سادات دردهستان باشتین از توابع شهرستان داورزن بر دامنه شرقی کوه 2235 متری لور قرارگرفته است.
دهانه ورودی غار که در ارتفاع 2000 متری از سطح دریا قرار دارد و مشرف به دره زیبای "بفره" بوده که به صورت یک شکاف گسلی است.
این شکاف مدور با ابعاد 80 سانتیمتر در یک متر و به صورت افقی با تمایل اندکی به سمت عمق کوه دیده می شود.
با ورود به داخل این شکاف گسلی به یک چاه با شیب بسیار تند 75 درجه بر می خوریم که به طرف عمق کوه امتداد یافته و بدون ابزار و تجهیزات کافی، ورود به داخل غار غیر ممکن و خطرناک است.
چند دهلیز فرعی در اطراف راهروی اصلی غار به چشم می خورند که به دلیل شیب تند راهرو، امکان توقف و شناسایی آنها بدون تجهیزات کامل امکان پذیر نیست.
غار لور از دو مسیر، قابل دسترسی است که بهترین راه وصول از طریق روستای کلاته سادات به سمت کوه لور است.
مسیر دوم از راه خاکستری شملق با کمی تمایل به سمت غرب و به سوی دامنه شرقی کوه لور است.
غار "نور آباد" در مجاورت آبشار نورآباد و غار سیاه کوه نیز از جمله دیگر غارهای شهرستان سبزوار است.
پناهگاه حیات وحش شیر احمد با گونه های نادر گیاهی و جانوری
پناهگاه حیات وحش به محدوده ای از منابع طبیعی اعم از جنگل، مرتع ، کوهستان، دشت و آبهای جاری درآنها اطلاق می شود که دارای زیستگاههای طبیعی نمونه وشرایط اقلیمی خاصی برای جانوران وحشی باشد و به منظور حفظ و احیاء گونه های نادر گیاهی و جانوری تحت حفاظت قرار می گیرد.
اکنون در کشور ۳4 پناهگاه حیات وحش وجود دارد که از سال 1361 به منظور مقابله با عوامل تخریب و حفظ و احیای بخشی از اراضی موجود در این مناطق با توافق سازمان جنگلها و مراتع 20 درصد از آنها ممنوع التعلیف اعلام شده اند.
پناهگاه حیات وحش شیراحمد در سال 1375 به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی گردید و براساس ارزیابی های به عمل آمده در اردیبهشت ماه سال 1381 شایسته احراز عنوان پناهگاه حیات وحش شناخته شد.
این پناهگاه ترکیبی از مناطق دشتی و تپه ماهوره ای پست با بافت کویری می باشد که به دلیل برخورداری از ویژگیهای اکولوژیکی و گونه های منحصر به فردی مانند "گورخر"، "جبیر"، "کاراکال"، "هوبره" و "زاغ بور" ارزش زیستی بسیار بالایی دارد.
موقعیت جغرافیایی و طبیعی شیراحمد
منطقه شیراحمد در پنج کیلومتری جنوب شرقی سبزوار واقع شده و حداکثر ارتفاع آن 1381 متر در کوه آوش و حداقل ارتفاع 915 متر در منتهی الیه غرب پناهگاه و در محل خروجی حاشیه کال شور است و 22 هزار هکتار وسعت دارد.
از نظر موقعیت نسبی با شهرستان نیشابور 75 کیلومتر و با شهرستان بردسکن 90 کیلومتر فاصله داردو با قرار گرفتن بین دو راه ترانزیتی سبزوار به مشهد و سبزوار به بردسکن با فاصله کمتر از دو کیلومتر موقعیت ویژه ای را ایجاد نموده تا ارزشهای آموزشی- پژوهشی و تفرجگاهی آن بیشتر مورد توجه مردم باشد.
تنها روستای مسکونی داخل پناهگاه روستای چشمه آوش با 235 نفر جمعیت است و روستای یحیی آباد نیز در جنوب شرقی مرز پناهگاه با 986 نفر جمعیت قرار دارد.
رودخانه کال شور به طول30 کیلومتر تمامی مرز شمالی منطقه را در بر می گیرد، که خود با ایجاد میکرواکوسیستم های کوچک پذیرای چندین گونه پرنده و آبزیان مختلف است.
این منطقه از اقلیم خشک و کویری با نوسان زیاد درجه حرارت برخوردار و میانگین درجه حرارت سالیانه معادل 17 درجة سانتیگراد و مجموع بارندگی سالانه 185 میلیمتر می باشد که حداکثر بارشها در زمستان با 48 درصد کل بارندگی ها اتفاق می افتد.
منطقه شیر احمد به دلیل ساختار زمین شناسی و شرایط اقلیمی حاکم بر آن از چشمه های پرآبی که در تمام طول سال جریان داشته باشد برخوردار نیست.
رودخانه کال شور که مرز شمالی منطقه را در بر می گیرد تنها منبع آبی دائمی منطقه می باشد که در سالهای پر آبی از دبی پایه نسبتا خوبی برخوردار است و علاوه بر اینکه مورد استفاده وحوش منطقه قرار می گیرد و همه ساله پذیرای صدها پرنده مهاجر هم هست و رودخانه کال شور و سه چشمه فصلی به نامهای بلوری، خیرآباد و آوش از منابع طبیعی تامین آب در این منطقه هستند.
زندگی خزندگان و مارها در شیر احمد
مهره داران منطقه اعم ازپستانداران، پرندگان و خزندگان مورد شناسایی قرارگرفته اند، ولی مطالعه در مورد سایر رده ها و راسته های بی مهره هنوز انجام نگرفته است.
پوشش گیاهی منطقه به علت قرق چندین ساله از وضعیت مطلوبی برخوردار است که زیستگاه مناسبی را برای انواع خزندگان فراهم آورده است و 15 گونه از راسته سوسمارها و 11 گونه از راسته مارها در این منطقه زندگی می کنند.
زیستگاه 502 گونه پرندگان بومی و مهاجر
در پناهگاه شیر احمد پرندگان به دلیل دارا بودن قدرت پرواز، تحرک و جابجایی در سطح وسیع، بزرگترین خانواده مهره داران را به خود اختصاص داده اند بطوریکه 502 گونه پرنده در فصول مختلف سال مشاهده شده که در حدود 46 درصد مهاجر و دو درصد مهاجرعبوری و بقیه بومی منطقه هستند.
"هوبره " بومی شیر احمد
پرندگان خانواده "مرغابیهای سرسبز"، "خوتکا"، "آنقوت" و از خانواده حواصیلها "بوتیمار"، "اگرت بزرگ" و "حواصیل خاکستری" همه ساله در قسمت کال شور برای زمستان گذرانی مهاجرت می کنند و 60 گونه پرنده از خانواده های مختلف در منطقه مشاهده شده اند که "هوبره" به عنوان یک پرنده بومی از اهمیت بالایی برخوردار است .
شیر احمد زیستگاه آهو و جبیر و گراز
پستانداران تکامل یافته ترین موجوداتی هستند که بیشترین سازگاری را با محیط های مختلف پیدا کرده اند و این گروه از جانوران در شرایط آب وهوایی مختلف قادر به ادامه زندگی می باشند،به خصوص اگر غذا، آب و امنیت آنها تأمین شده باشد.
منطقه شیر احمد به علت قرق چند ساله یکی از زیستگاههای بسیار خوب" آهو" و پرورش "جبیر" در ایران محسوب می شود، بطوریکه در سال 1381 بیش از هزار رأس آهو در این منطقه سرشماری شده است.
هم اکنون در منطقه 10 گونه از راستة جوندگان و 6 گونة گوشتخوار و 3 گونه زوج سم "آهو"، "جبیر" و "گراز" شناسایی شده است.
شکار غیر مجاز تهدیدی برای حیات وحش شیر احمد
با توجه به شرایط جغرافیایی و محدودیت منابع آب عمده ترین عوامل تهدید در این منطقه ،چرای دامهای بومی روستاهای اطراف محدوده ،شنهای روان که با حرکت خود پوشش گیاهی و به تبع آن تغذیه وحوش را تحت تأثیر قرار می دهد و شکار غیر مجاز که مهم ترین آنها می باشد.
از مهمترین عوامل تهدید کننده وحوش کمیاب در خارج از منطقه و طی شب یعنی زمانی که جهت تعلیف به خارج از پناهگاه مهاجرت می نمایند شکار غیر مجاز می باشد. که با تقویت پوشش گیاهی در منطقه می توان به این امر پایان داد.
همچنین کشاورزی که در داخل منطقه محدود به کلاته ای کوچک به نام شیر احمد می باشد کهضرورت دارد نسبت به خرید آن اقدام فوری صورت گیرد.
حیات وحش شیر احمد اگرچه از نظر تنوع اکوسیستم ها غنی نیست ولی به عنوان یک عرصه کویری از ویژگیهای علمی پژوهشی و تفرجگاهی مناسبی برخوردار است.
چنار دو هزارساله کیذقان
محیط این درخت کهنسال که در روستای کیذقان بخش ششتمد واقع شده 45 متر است و در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان اثر طبیعی ملی به ثبت رسیده است .
ارس 400 ساله پروند
این درخت ارس که در زمره درختان دیر زیست قراردارد از میان دامنه های سنگلاخی و در مجاورت غار آهکی کوه پروند روییده است که خود اهمیت اکوتوریستی ویژه ای به این منطقه داده است.
ارس500 ساله جاورتن
درخت ارس 500 ساله جاورتن در مجاورت مجموعه غارهای جاورتن در بخش جغتای قرار دارد.
سرو 300 ساله روستای بیزه
این درخت سرو در روستای کوهستانی بیزه در زمره آثار طبیعی ملی شهرستان سبزوار به ثبت رسیده است .
و از درختهای کهنسال دیگر سبزوار می توان به چنار کهنسال بابا افجنگ و چنار 400 ساله روستاهای نوده انقلاب گاچ و ریوند اشاره کرد که در فهرست آثار ملی قرار دارند و گردشگران زیادی از سایه آن خستگی خود را فراموش می کنند.
سبزوار شامل شهرستانهای سبزوار، جغتای، جوین ، خوشاب، داورزن و ششتمد است.
………………………………………
گزارش: زهره رنگ آمیز
نظر شما