جغرافیای تاریخی خلیج فارس نماد هویت ملی ایران است

*با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی حاکم بر جامعه امروز و اولویت های به وجود آمده، به نظر شما برگزاری همایش ملی خلیج فارس چه ضرورت هایی را توجیه می کند؟

خلیج فارس اصلی ترین و کهن ترین نامی است که به آبراهه میانه سرزمین ایران، دریای عمان و شبه جزیره عربستان از سده های پیش از میلاد تاکنون نهاده شده و مستندات، مدارک و شواهد آن در منابع کهن و اسناد معتبر بین المللی معاصر برجای مانده است. علاوه بر اهمیت تاریخی خلیج فارس، این آبراه از نظر جغرافیایی، اقتصادی، سیاسی، نظامی- راهبردی و زیست محیطی اهمیت شایانی دارد.

این خلیج، در منطقه خاورمیانه، به عنوان محور اصلی ارتباط بین اروپا، آفریقا، آسیای جنوبی و جنوب شرقی آسیا، ممتازترین جایگاه راهبردی، سیاسی و ژئوپولتیک را داراست و وجود پایگاه های متعدد نظامی کشورهای مختلف در خلیج فارس اهمیت نظامی و راهبردی آن را نمایان می سازد و به لحاظ اقتصادی، به دلیل وجود معادن سرشار نفت و گاز، مخزن انرژی جهان نام گرفته است.

از دیگر سو، خلیج فارس از نظر زیست محیطی نیز جزء متنوع ترین زیستگاه های جهان است که گونه های متنوع جانداران را در سواحل، جزایر متعدد و اعماق خود جای داده است و در نهایت اهمیت گردشگری، فرهنگی و اجتماعی خلیج فارس به مثابه يكي از نقاط برخورد فرهنگ‌هاي بزرگ جهان مهد و آیینه فرهنگ های ایرانی، عربی، هندی و ... که در اشکال مختلف گویش ها، معماری، هنر، اقوام، خرده فرهنگها، آداب و رسوم و... جاذبه های بی شمار طبیعی و فرهنگی تجلی یافته است؛ با این تعاریف و با توجه به سایر ابعاد ناشناخته این خلیج پهناور در کشور، به نظر می رسد نیاز به سایر توجیهات و توجهات برای برگزاری بزرگداشتی به نام قطعه ای از وطن نباشد.

*با وجود دستگاه های متعدد فرهنگی و گردشگری در کشور چه وظیفه ای بر دوش جهاددانشگاهی در این حوزه وجود دارد؟

جهاددانشگاهی به عنوان یکی از پیشتازان عرصه علم و پژوهش وظیفه بررسی و واکاوی جایگاه ممتاز و ویژه خلیج فارس را با ایده پردازی اولیه این همایش از 9 سال پیش در مرکز علمی – گردشگردی دانشجویان ایران متوجه خود دانست و با تلاش مستمر طی 9 دوره برگزاری این همایش ملی نسبت به پژوهش در این حوزه اقدام کرد.

*با این وجود رویکرد اصلی نهمین دوره همایش خلیج فارس بر پژوهش معطوف است؟

بله همین طور است. بدین معنا که مرکز علمی – فرهنگی گردشگری دانشجویان ایران وابسته به جهاددانشگاهی در حوزه های مختلف علمی – پژوهشی فراخوان مقاله داد و در این مجال به مقالات متعددی از اساتید برجسته دانشگاه و پژوهشگران این حوزه دست یافت.

*محورها و موضوعات تخصصی مقالات در چه حوزه هایی اعلام شده است؟

نهمین دوره همایش در شش محورکلی با موضوعاتی چون؛ ابعاد سیاسی– اجتماعی خلیج فارس، اقتصاد و انرژي خلیج فارس،  جغرافیا و محیط زیست خلیج فارس، تاریخ و باستان شناسی خلیج فارس، فرهنگ، هنر و معماری خلیج فارس، گردشگری خلیج فارس و یک بخش به صورت ویژه و تخصصی با عنوان "بررسی توریسم سلامت در جزایر و سواحل خلیج فارس" که در این همایش دنبال می شود.

*در بخش ویژه همایش که به "توریسم سلامت" اختصاص دارد، چه مباحثی و با چه هدفی ارائه می شود؟

همانطور که می دانیم توسعه گردشگری سلامت از حائز اهمیت ترین مسایلی است که باید توسط جامعه علمی کشور به ابعاد مختلف آن به خوبی پرداخته شود. جهاددانشگاهی واحد علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی در این خصوص ایده های متعدد و کاربردی را ارائه کرد که پس از بررسی توسط کمیته علمی همایش در حوزه های مشخصی اعلام فراخوان مقاله داده شد. "توسعه گردشگری سلامت در خلیج فارس؛ فرصت ها و تهدیدها"، "الزامات و زیرساخت های توسعه توریسم سلامت در سواحل و جزایر خلیج فارس"، "آینده پژوهشی توریسم سلامت در ایران"، "تحلیل بازار سلامت از منظر گردشگری؛ اقتصاد توریسم سلامت"، مطالعات تطبیقی گردشگری سلامت در داخل و خارج از کشور، ایده یابی و تجاری سازی ایده در گردشگری سلامت  از محورهایی است که طی سخنرانی اساتید و پژوهشگران جهاددانشگاهي واحد شهید بهشتی در همایش خلیج فارس به آن پرداخته خواهد شد.

*نهمین همایش خلیج فارس در ابعاد سیاسی – اجتماعی به چه مقولاتی پرداخته است؟

در این دوره همایش در ابعاد سیاسی– اجتماعی خلیج فارس، نشست ها و سخنرانی هایی را در موضوعات مهم و قابل توجهی از لحاظ سیاسی در شرایط موجود منطقه ترتیب داده ایم. «روند بيداري اسلامي در كشورهاي خليج فارس»، «تعامل کشورهای حاشيه خلیج فارس و تأکید بر وجوه فرهنگ اسلامي به عنوان عامل همگرايي و همبستگي ساز»، «جايگاه جغرافياي سياسي (ژئوپوليتيك) خليج فارس»، «سیر تحولات سیاسی و اجتماعی کشورهای خلیج فارس»، «سیر تحولات سیاسی و اجتماعی سواحل و جزایر ایرانی خلیج فارس»، «مسائل و ویژگی های اجتماعي ساکنان منطقه خلیج فارس»، «نقش جنبش های دینی، سیاسی و اجتماعی در منطقه خلیج فارس»، «نقش خيزش‌هاي مردمي در حفظ تماميت ارضي و هويتي خليج فارس»، «حضور بيگانگان در خليج فارس»، «چالش‌هاي سياسي پيش‌روي كشورهاي منطقه»، «آينده تحولات منطقه خليج فارس»، «بیداری اسلامی در کشورهای حاشیه خلیج فارس(تحول هندسه قدرت جهانی)»، «خليج فارس، انرژي و نقش آن در تحولات سياسي منطقه و فرامنطقه ای»، «سياست قدرت-هاي فرامنطقه¬اي در خليج فارس و پيامدهاي آن  بر امنيت خليج فارس»، «جهانی شدن و الزامات برنامه¬ریزی فضایی ایران در سواحل خلیج فارس در قالب موازین فرهنگی و اجتماعی»، «تعامل کشورهای حاشيه خلیج فارس و تأکید بر وجوه فرهنگی، معماری و جغرافیایی مشترک آنها» از جمله مباحثی است که بنا داریم در این نشست¬ها به صورت علمي، تحليل ژرف‌نگر، مستند، مستدل و دانایی محورانه به دفاع از اركان و سرمايه¬هاي فرهنگي- تمدني و اقتصادی- سیاسی ايران بپردازیم.

*با توجه به پشتوانه تخصصی برگزاری هشت دوره همایش و بررسی نقاط ضعف و قوت آن، چه اهدافی برای همایش نهم دنبال می شود؟

مرکز علمی – گردشگری دانشجویان ایران با برگزاری هشت دوره همایش ملی خلیج فارس به یک سری از اهداف مشخص خود در منطقه که همانا شناساندن موقعیت جغرافیایی خلیج فارس به قشر دانشگاهی جامعه و جذب مقالات و پژوهش های مختلف در این حوزه و به طور کلی افزایش حساسیت جامعه نسبت به مسأله خلیج فارس بوده است، دست یافته است و یک بخش دیگر از این اهداف و برنامه ها با تداوم در این جریان دنبال خواهد شد.

*چه تعداد مقاله به دبیرخانه جشنواره ارسال شده است؟

در حدود 500 مقاله توسط اساتید دانشگاه و پژوهشگران به دبیرخانه همایش ارسال شده است؛ با این تعریف که حدود 68 درصد از این مقالات از سوی اساتید دانشگاه، اعضاي هيئت علمي در سطح استاديار و دانشيار دریافت شده است و 32 درصد از مقالات نیز توسط فارغ التحصيلان كارشناسي ارشد و دانشجويان مقطع دكتري ارائه شده است.

*داوری مقالات به چه ترتیب و به راهبری چه کسانی انجام شده است؟

مقالات همایش زیرنظر کمیته علمی همایش به ریاست احمد پوراحمد، استاد جغرافیای دانشگاه تهران و پژوهشگر نمونه انجام شده است. در کمیته علمی همایش از حمایت های علمی شمار قابل توجهی از اساتید برجسته و شهیر در انجمن ژئوپلیتیک ایران، دانشگاه تهران، انجمن علوم سیاسی ایران و در رشته های مختلفی چون جغرافیای سیاسی، شهری، انسانی، تاریخ، باستان شناسی، گردشگری، اقتصاد، فرهنگ و جامعه شناسی و... بهره جسته ایم.

* چه پیشنهادی خطاب به متولیان امور دارید؟

همانطور كه مي دانيد بودجه فرهنگي سال جاری، 55 درصد كاهش داشته است حال اگر مسائلي مانند تورم و افزايش قيمت ها را هم به آن بيافزائيم خواهیم ديد كه چه بلايي سر مقوله فرهنگ و فعالیت فرهنگي مي آيد. هرجا كه با مشكل مالي روبرو مي شويم ابتدا اعتبار حوزه  فرهنگ را  با عدد صفر آشنا مي كنيم! همايش خليج فارس يك همايش ملي است كه در حوزه فرهنگ برگزار مي شود و تمامی تداراکات علمی و اجرایی آن در نهاد علمی -  فرهنگی جهاددانشگاهی کشور تأمین می شود و اگر به هر دلیل با مسآله عدم تأمین هزینه های جاری خود روبرو شود باید به نوعی از حمایت های سایر نهادهای فرهنگی بهره مند گردد ولی متأسفانه آنچه در این مسیر ما را با فراز و نشیب های گوناگونی روبرو کرد نگاه های غیرفرهنگی به مسأله فرهنگ بود. این در حالی است که متولی این همایش نهادي با مختصات جهاددانشگاهي است كه اساس آن انجام فعالیت علمي، پژوهشي در حوزه فرهنگ به دور از سياست زدگي است؛ باید گفت این طرز تلقی از فرهنگ در نهایت به اصل فعالیت ارزشی لطمه وارد می کند. با این تعریف تا زماني كه به مقوله فرهنگ نگاه صدقه اي حاکم است انجام فعالیت فرهنگي فاخر و عميق نیز امكان پذير نيست.

همایش خلیج فارس روز شانزدهم اردیبهشت ماه در دانشگاه علم و فرهنگ تهران برگزار می شود.