نسل مترجمان کتب نظری داستان‌نویسی در حال انقراض است

به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری معرفی کتاب‌های آموزش داستان‌نویسی انتشارات سوره مهر ظهر امروز چهارشنبه 18 اردیبهشت با حضور محسن سلیمانی و مهدی غبرایی در غرفه سوره مهر واقع در بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

سلیمانی در ابتدای این نشست گفت: من چند سال پیش طرحی را به سوره مهر دادم که کتاب‌های اصول داستان‌نویسی روز دنیا را ترجمه و منتشر کنیم. بعد هم مترجمان را دعوت به کار کردیم. خوشبختانه این طرح پذیرفته شد و با افت و خیزهای زیادی ادامه پیدا کرد. قرار بر این شد که 10 کتاب چاپ شود. طرحی را هم آقای مصطفی مستور پیش می‌برد که تفاوتش با طرح ما این بود که ما به عرصه‌های فرعی نویسندگی هم پرداختیم و با آقای مستور هماهنگی کردیم که دوباره کاری به وجود نیاید. برخی مترجمان بزرگ مانند آقای غبرایی لطف کردند و در این پروژه با ما همکاری کردند.

وی افزود: از این مجموعه سه عنوان آماده چاپ، سه عنوان زیرچاپ و چهار عنوان هم در حال ترجمه است.

غبرایی نیز در این برنامه گفت: 30 سال است که ترجمه می‌کنم و بیشتر کارم در حوزه رمان و داستان کوتاه بوده است. کم پیش آمده کار فرعی درباره رمان و داستان انجام بدهم. این پروژه هم یکی از آن موارد نادر بود.

در ادامه سلیمانی گفت: در این پروژه سعی کردیم در انتخاب کتاب‌ها از شیوه تصادفی جلوگیری کنیم. به این ترتیب که در ابتدا 100 کتاب را انتخاب و خریداری کردیم. از این 100 کتاب 30 عنوان را انتخاب کردیم و من برای هر کتاب 10 صفحه توضیح نوشتم. این توضیحات در اختیار گزینش انتشارات سوره مهر قرار گرفت و با استفاده از آنها 10 کتاب از میان 30 کتاب مذکور انتخاب شد که تصور می‌کنم این روش راه صحیح تری برای انتخاب کتاب‌ها بوده است.

این مترجم ادامه داد: در رابطه با این گونه کتاب‌ها دیده‌ام که گاهی در بازار نشر ترجمه می‌شوند و آنچه جلب توجه می‌کند عدم تسلط نسبی مترجمان به اصطلاحات ادبیات داستانی است. به این ترتیب خواننده نمی‌فهمد چرا در برابر این اصطلاح، آن اصطلاح آمده است. سعی کردیم در کتاب‌های این مجموعه یکدستی برقرار کنیم تا خواننده گیج نشود.

وی گفت: برخی از مترجمان دعوت ما را نپذیرفتند و اصولا با این معضل روبرو هستیم که تعداد کسانی که به این رشته می‌پردازند، بسیار کم است و نسلشان در حال انقراض است. خود من هم یکی از آنها هستم، بنابراین یک همت ملی برای جایگزینی مترجمان خوب لازم است. متاسفانه از کمبود کار پژوهشی رنج می‌بریم و نویسندگان ما تجربیاتشان را ثبت نمی‌کنند. اکثر کتاب‌هایی هم که در کشور درباره اصول داستان‌نویسی نوشته می‌شود از روی کتاب‌های اصلی و مرجع این رشته نوشته می‌شود.

سلیمانی افزود: به قول چینی‌ها باید ماهیگیری را یاد بدهیم نه اینکه ماهی آماده را به دست متقاضی برسانیم. می‌شود مرتبا رمان ترجمه کرد، ولی ما باید داستان خودمان را هم بنویسیم و برای این کار باید اصول داستان‌نویسی را بلد باشیم که این مهم با ترجمه کتاب‌های اصول داستان‌نویسی میسر خواهد شد.

وی در پایان اظهاراتش گفت: دیده ام که مرتب صاحب نظران از این مسئله می‌نالند، اما واقعا کتاب‌ها و اصول داستان‌نویسی از کجا باید بیاید و ترجمه شود؟ همین می‌شود که از نظر تکنیک داستان‌نویسی سطحمان پایین می‌آید. در مجموع سعی کردیم در کتاب‌های آموزش داستان‌نویسی جنبه‌های مختلف رمان را در نظر بگیریم. اگر بگوییم در زمینه اصول داستان‌نویسی بزرگسالان بحران داریم در زمینه نبود منابع اصول داستان‌نویسی کودک و نوجوان اوضاعمان بغرنج است.

در ادامه غبرایی با اشاره به اصول داستان‌نویسی گفت: اساس کار داستان‌نویسی بر پشتکار است. این اساس کار است اما کتاب،دانشکده و... می‌توانند ابزاری برای یاددادن باشند. نکته دیگرخواندن و خواندن بیشتر است و نکته دیگر تسلط به یک زبان خارجی است. فردی مانند ماریو بارگاس یوسا می‌رود زبان‌های انگلیسی و فرانسوی را می‌آموزد و همه رمان‌های شناخته شده نویسندگان این دو زبان را می‌خواند و همه را از سرچشمه اصلی می‌نوشد. او از واسطه ترجمه استفاده‌ای نمی‌کند پس به این نکته توجه داشته باشیم که اصل آموزش یک زبان خارجی برای نویسنده و داستان نویس بسیارمهم است.

این مترجم در بخشی از سخنانش گفت: عمر رمان‌نویسی ما مجموعا به صد سال هم نمی‌رسد اما اگر دن کیشوت را در نظر بگیریم عمر رمان‌نویسی غربی‌ها به چند قرن می‌رسد. ما یک کشور تک زبانیم به همین دلایل است که رمان‌هایمان ترجمه نمی‌شود به علاوه تعداد آثارمان هم در این زمینه کم است نباید من رمان ایرانی را ترجمه کنم بلکه باید آنقدر تولید داشته باشیم که مترجم مقیم انگلستان به سراغ آثارمان بیاید.

غبرایی گفت: یک مسئله دیگر هم سانسوری است که نه یک وزارتخانه خاص که خودمان اعمال می‌کنیم. ما تا بیاییم و به مقطع حل این مسائل برسیم خیلی کار داریم. مسئولان هم باید سعه صدر داشته باشند که هم محصولات زیبا ارائه شود هم زشت چون همه ادبیات که زیبایی نیست؛ بنابراین باید همه محصولات از زشت و زیبا در کنار هم عرضه شوند.