فرهنگ جامع زبان فارسی یک فرهنگ تاریخی است

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از اولین جلد فرهنگ جامع زبان فارسی صبح امروز پنجشنبه 19 اردیبهشت با حضور غلامعلی حداد عادل، حسن انوری و علی‌اشرف صادقی و حسن قریبی در سرای اهل قلم واقع در بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.

انوری در این مراسم گفت: این فرهنگ به واقع شایستگی عنوان جامع را دارد و اولین فرهنگی است که طور علمی و با پیکره ای وسیع در ایران به وجود آمده است. وقتی یک فرهنگ را باز می‌کنید، در وهله اول یک مدخل می‌بینید، بعد آوانگاری و بعد ر یشه. بعد هم هویت‌های دستوری. در نهایت هم کدهای دیگر مانند مجاز یا حوزه‌های شخصی و ... را می‌بینید. این فرهنگ روز سه شنبه به دست من رسید و تورقی روی آن داشتم که نکات امروزم ناشی از آن تورق است.

وی افزود: منابع موجود در این فرهنگ از کهن‌ترین نوشته‌ها و گفتارها از جمله نوارهای صوتی در رشته‌های تخصصی و پژوهش‌های میدانی تشکیل شده است. این فرهنگ 60 صفحه فرهنگ شواهد دارد و در هر صفحه اش هم 25 عنوان ذکر شده است. یعنی هزار و 500 منبع برای شواهد آن ذکر شده است و این بی سابقه است. نه در فرهنگ دهخدا و نه در هیچ فرهنگ دیگری این همه منبع و شاهد تدارک دیده نشده است.

این محقق در ادامه گفت: نباید این تصور به وجود بیاید که هر چه در زبان هست، باید در این فرهنگ هم وجود داشته باشد. چون دو نوع واژه وجود دارد. یکی آن دسته واژه‌هایی که از نظر دستوری درست هستند اما لغت نیستند تا در فرهنگ بیایند. واژه‌های نوع دوم هم آن گروهی هستند که فرهنگ نگار از لحاظ لغوی آن‌ها را قبول دارد و در فرهنگ می‌آورد.

در ادامه صادقی به عنوان ناظر این طرح گفت: کار این فرهنگ همان طور که آقای حداد عادل گفتند از 18 سال پیش شروع شد البته ما به صورت جدی 18 سال کار نکردیم چون ابتدا شروع به جذب پژوهشگر و فیش برداری به روش‌های قدیمی کردیم. دیدیم این کار بسیار پرمخاطره است و اگر یکی از فیش‌ها گم شوند، کل کار با مشکل مواجه می‌شود. به همین دلیل فیش‌ها را به رایانه دادیم. پس عده ای فیش برداری می‌کردند و عده ای دیگر فیش‌ها را در رایانه ثبت می‌کردند. به این ترتیب پیکره ای از واژه‌ها و لغات زبان فارسی جمع آوری شد.

وی گفت: این پیکره فعلا متشکل از هزار متن فارسی از روز نخست تا آخر است. این هزار متن تقریبا معادل هزار و 200 مجلد و متجاوز از 35 میلیون رکورد است. حجم وسیعی از اطلاعات این فرهنگ ذیل هر مدخل آمده است. این فرهنگ یک فرهنگ تاریخی است. به این معنی که از آغاز شروع ادبیات فارسی، شواهد را استخراج کرده‌ایم.