دکتر بهرام امیراحمدیان در مورد اینکه عقل و خرد در زندگی فردی و جمعی چه جایگاهی دارد به خبرنگار مهر گفت: در آموزه های اخلاقی ما آمده اول اندیشه وانگهی گفتار / پای بست آمد پس دیوار . یعنی اندیشه مقدم بر سخن گفتن است و باید یک عقل و خردی بکار برده شود تا سخن بیرون بیاید. به همین سبب گاهی سخنانی که بدون اندیشه بویژه از سوی مقامات گفته می شود مشکلاتی برای جامعه به وجود می آورد. به همین جهت به کار بردن خرد و اندیشه در متون ادب فارسی تأکید بسیاری شده است و در همه جا گفته می شود که جامعه باید عقلانیت را رعایت کند تا به یک تعادل برسد. در صورت تعادل هم مردم در کنار هم و نه در مقابل هم خواهند ایستاد.
وی افزود: سخنان نسنجیده و بدون عقلانیت دردسرهایی پیش می آورد در ادبیات ما سخن گفتن به مانند تیری که از کمان رها شده تشبیه شده است که بعد از گفتن دیگر قابل مهار و گرفتن نیست. باید جوانب مختلف را در نظر گرفت آنگاه سخن گفت نظامی هم می گوید سخن کم گوی و گزیده گوی چون دُر/ تا جهان به دُر تو شود پُر.
این استاد دانشگاه تهران در مورد اینکه راهکار ارتقای عقلانیت در جامعه هم اظهارداشت: آموزش گام نخست توسعه در هر زمینه ای است. بایستی واحدهای درسی برای آئین نگارش و سخنوری در دبیرستان و دانشگاه ها در نظر گرفته شود برای نمونه مثلاً سیاست نامه خواجه نظام الملک توسط مسئولین خوانده شود زیرا متنی است که درس سیاست و مملکت داری را به مسئولین می آموزاند.
وی تصریح کرد: این کتاب حتی در اروپا ترجمه شده و تدریس می شود. ساختن سریالهای با ادبیات فاخر و به طور ضمنی القا کردن عقلانیت می تواند به ارتقای عقلانیت در جامعه کمک کند باید فرهنگ عقلانیت در جامعه را نهادینه کنیم. اینطور که هر کسی را در تخصص خود بگماریم و انتصابات بر اساس شایستگی افراد باشد. مدیریت کردن منابع انسانی برای دسترسی بیشتر و تقویت سرمایه های اجتماعی حاصل نخواهد شد مگر اینکه منابع انسانی درست و بهینه و در جای خود با منطق و عقلانیت صورت گرفته باشد و این به فرهنگ عقلانیت در جامعه کمک می کند. در غیر این صورت و فامیل بازی و رابطه بازی ها موجب دلسردی نخبگان و متخصصان و فرار مغزها و بی ثباتی در جامعه می شود. اگر به طور عملی عقلانیت را در هنگام رانندگی در صف های وسایل نقلیه عمومی و یا چیزهای دیگر و در زندگی امان رعایت کنیم آنگاه است که به فرهنگ عقلانیت رسیده ایم.
این نویسنده و مترجم در مورد اینکه علل و ریشه های رعایت نکردن عقلانیت در جامعه ایرانی هم اظهارداشت: شاید به کار نبستن عقلانیت در رده های بالای مملکتی چنانچه گفتم در انتصاب ها و عدم شایسته سالاری یکی از علل رعایت نکردن عقلانیت در بین مردم است زیرا در یک طرف جامعه اداره کنندگان جامعه قرار دارند و در طرف دیگر مردم عادی. به همین جهت مردم می فهمند و از حاکمانشان تأثیر می پذیرند.
استاد دانشگاه تهران در مورد اینکه جامعه ایرانی در زندگی فردی، اجتماعی و سیاسی چقدر عقلانیت را مد نظر قرار می دهند گفت: جامعه ایرانی این پتانسیل را دارد که به یک قدرت منطقه ای در جهان مبدل شود و این امر میسر نخواهد شد مگر با به کار بستن عقلانیت در همه زمینه ها. متأسفانه ما فرهنگ عقلانیت نداریم. باید عقلانیت را به طور ضمنی در کتاب ها و فیلمها و سریالها القا کرد. آموزش و پرورش و رسانه ها در این خصوص نقش مؤثری می توانند ایفا کنند.
نظر شما