درس مساوات و برابري از آثار اجتماعی روزه

 امام صادق(ع) نيز با اشاره به اين پيامد نيكوي روزه مي فرمايد: «خداوند روزه، را از آن رو واجب كرد كه دارا و محتاج در آن برابر گردند».

از نتايج بارز روزه برانگيختن حس همدردي نسبت به مستمندان و همنوعان تنگدست است، آنانکه زندگي آسوده اي دارند و رنج فقر و طعم گرسنگي را نچشيده اند، ممکن است از حال مستمندان غافل بمانند و روزه وسيله‌اي است که آنان را از غفلت مي‌رهاند و رنج مستمندان را با ياد آنان مياورد تا به دستگيري فقيران همت گمارند و به درد دل آنان برسند.

از سويي به احسان و اطعام و انفاق به مستمندان در ماه مبارک رمضان بسيار سفارش شده است و بدين ترتيب ثروتمند به فقير نزديک می‌شود، احساسها، رقت می یابد و احسان و انفاق فزوني مي‌گيرد و جامعه کمک به همنوع را مي‌آموزد. مواسات يعني سهيم ساختن برادران را در رزق و روزي خود، رمضان به همين جهت ماه مواسات ناميده شده است تا مسلمانان به احسان نسبت به هم بپردازند و با تمرين بر اين صفت ارزنده انساني جامعه را از حقد و کينه برهانند و برادروار در کنار هم از نعمتهاي الهي بهره بگيرند.

خداوند روزه را بدین جهت واجب کرد که بین غنی و فقیر تساوی برقرار شود، چون غنی و بی‌نیاز، گرسنگی را نمی‌فهمد تا بر فقیر رحم کند، چون غنی هر چه بخواهد برآن قدرت دارد و لذا خداوند متعال خواست تا بین خلقش تساوی برقرار کند و اثر و درد گرسنگی را به شخص غنی بچشاند تا بر ضعیف رقت کند و بر گرسنه رحم نماید.
و چه نیکو توجه خداوند متعال به بندگانش از این حدیث ظاهر می‌شود که حتی روزه را برای این واجب فرموده که قدرتمندان به فکر بیفتند و ضعفا از محرومیت به درآیند و این بالاترین وظیفه برای اشخاص قدرتمند است که به فکر ضعفا و محرومین جامعه باشند.

هبستگی اجتماعی و ایجاد حس یکرنگی افراد سرمایه دار و افراد فقیر در ماه مبارک تمرین و راهبرد عملی است. در این ماه تنبُّه و خاطر نشان نمودن ثروتمندان است که باید با این امساک و روزه داری حس مشترکی میان پولداران و فقیران به وجود آید، از سوی دیگر رسول مکرم اسلام با استفاده از روش تشویق اطعام مساکین و بالا بردن انگیزه افراد متمکن و پول دار در این ماه می­فرماید: : هر كس روزه دارى را سير نمايد، خداوند از حوض (كوثر) من شربتى نصيب او خواهد كرد كه پس از آن هرگز تشنه نشود.

يكي دیگر از آثار سودمند روزه در بخش اجتماعي آن، تمرين احترام به قانون و ديگر افراد جامعه است. در جامعه اي كه روزه به عنوان يك فريضه ديني مورد توجه است، همه افراد خود را موظف به خويشتنداري و رعايت احترام آن جامعه مي دانند و از هركاري كه موجب جريحه دار شدن و آزار روزه داران مي گردد، پرهيز مي كنند. در جامعه روزه دار، خوردن و آشاميدن و حركات ضد اخلاقي مغاير با رفتار ديني به شدت محكوم است و انسانهاي فهيم خويشتن را از آن دور نگه مي دارند.

اكرام ايتام به پيروي از مولاي يتيمان، امير مؤمنان (ع) نيز گوشه اي از آثار اجتماعي روزه داري به شمار مي آيد. در ماه رمضان، دل ها در اثر همسايگي با نور و كاستن از عوامل مادي، رنگ و بوي بيشتري از محبت به خود مي گيرد و زمينه گسترش شميم خوش مهرباني در سراسر جامعه اسلامي پديد مي آيد.

تشويق به افطاري دادن در فرهنگ اسلامي و دستگيري از نيازمندان و نيز گستردن سفره هاي اطعام براي همگان كه امروزه به صورت فرهنگي فراگير درآمده، نشانه هايي از مهرورزي اند.