دکتر یحیی قائدی دانشیار دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه کودکان باید یاد بگیرند چگونه فکر کنند و چگونه به طور مستقل فکر کنند، در تعریف فلسفه برای کودکان به خبرنگار مهر گفت: فلسفه برای کودکان برای آموزش چگونگی اندیشیدن به کودکان است. این مدل آموزشی به آنها کمک می کند تا توانایی پرسیدن سوال آن هم به طور مداوم و مستمر را کسب کنند و به دنبال یافتن پاسخهای مناسب برآیند. باید به این نتیجه برسیم که معلومات به تنهایی برای تربیت کودکان کافی نیستند بلکه تنها انتقال یک سری از معلومات آنها را رشد خواهد داد.
عضو هیئت مدیره انجمن فلسفه تعلیم و تربیت در پاسخ به این سوال که فلسفه برای کودکان در جامعه ما چه ضرورتی دارد، گفت: معمولاً شکوه ای از سیستم آموزش و پرورش ما وجود دارد مبنی بر اینکه در این سیستم، کودکان فرهیخته و متفکر پرورش نمی یابند. همه ما بارها و بارها شاهد افرادی بوده ایم که سیستم آموزشی را مرحله به مرحله طی کرده اند اما اعمالی از خود نشان می دهند که می توان گفت از سر بی فکری است. در چنین مواقعی این سوال ایجاد می شود که آیا سیستم آموزشی ما برای تربیت صحیح فرزندانمان کافیست؟ از همین رو فلسفه برای کودکان به نوعی برای جبران نقص و ضعف سیستم آموزش و پرورش است، در واقع این موضوع بارزترین ویژگی این مدل محسوب می شود.
وی افزود: متأسفانه نظامهای تربیتی در ایران به گونه ای تنظیم شده اند که نیازهای جدید را پاسخ نمی گویند. امروزه کودکان در موضوعات مختلف با تنوع بسیاری مواجه هستند و مجبورند از میان این تنوع، داوری و قضاوت کرده و در نهایت انتخاب کنند. به عنوان مثال در گذشته تعداد کتابهای داستانی و آموزشی انگشت شمار و محدود بود، از همین رو والدین به راحتی می توانستند بر کتابها و محتوی آن نظارت داشته و سیر مطالعاتی فرزندانشان را کنترل و حتی تعیین کنند.
قائدی ادامه داد: اما دنیای اینترنتی که امروز با آن مواجه هستیم دنیای وسیعی است و هیچ کس به تنهایی توانایی ارزیابی محتوای آن را ندارد تا برای فرزندانش تعیین تکلیف کند که چه چیزی را ببینند یا بخوانند. لاجرم کودک بی دفاع است. از یک سو با سیستم سنتی نمی توان خوراک فکری کودکان را تعیین کرد و از طرفی ابزار دیگری برای نظارت بر تفکر کودکان نداریم، از همین رو فلسفه برای کودکان به والدین کمک می کند تا داوری، ارزیابی و با ذهن نقالی به موضوعات مختلف بنگرند.
دبیر علمی دانشنامه فلسفه تعلیم و تربیت در سال 91 درباره شروع سن فلسفه برای کودکان یادآور شد: تعریف ما در ایران برای رده های مختلف سنی به گروه های کودک، نوجوان و جوان و... تقسیم می شود، در حالی که در کشورهای دیگر این طور نیست، به این ترتیب که افراد زیر سن قانونی کودک محسوب می شوند، بنابراین برنامه های فلسفه برای کودکان تمام دوران مدرسه را پوشش می دهد، حتی برنامه هایی تنظیم شد که برای کودکان پیش دبستان و مهدکودک نیز آموزش هایی ارائه می کرد. بنابراین می توان گفت دوره های آموزش فلسفه برای کودکان از 4-5 سالگی شروع می شود و تا 18 سالگی ادامه می یابد.
قائدی درباره روش مناسب فلسفه برای کودکان و متناسب با جامعه و فرهنگ ما گفت: به جای استفاده از اصطلاح «روش»، بهتر است عبارت «مدل» یا «سبک» بکار گرفته شود، چراکه فلسفه برای کودکان برای شخص حقیقی یا حقوقی نیست بلکه به تمام جوامعی اختصاص دارد که قصد دارند نحوه تفکر صحیح را به کودکانشان آموزش دهند. در حال حاضر کاملترین چارچوب و مدل به مدل متیو لیپمن اختصاص دارد و از پایه اول تا دهم را در برمی گیرد. استفاده از این روش مشکلی ندارد اما جامعه ما نیاز دارد در محتوی آن تجدید نظر کند. روش همان روش است؛ معلم و کودکان هم از یک جامعه به جامعه دیگر تفاوتی با یکدیگر ندارند، اما از آنجا که داستان زندگانی کودکان ما با داستان زندگانی سایر کودکان دنیا متفاوت است به همین دلیل باید محتوی این مدل آموزشی را بومی کنیم. برای دستیابی به این مهم یا باید این مدل بازنویسی یا داستانهای قدیمی موجود مثل مولوی، شاهنامه، حافظ ، سعدی و قابوسنامه بکار گرفته شود.
نظر شما