ضرورت توجه به حواشی زندگانی معصومان/ مهری ماهوتی آغازگر یک حرکت بود

ابراهیم حسن‌بیگی، نویسنده در گفتگو با خبرنگار مهر به دشواری‌های نوشتن درباره پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم اشاره و بیان کرد: نوشتن درباره موضوعات و شخصیت‌های دینی، کار بسیار دشواری است؛ هم به لحاظ ساختار و پیدا کردن قالب مناسب، هم به جهت خیال‌پردازی و بسط و گسترش داستان. انتقاد بعضی علمای دین را هم نمی‌توان نادیده گرفت که چرا فلان نویسنده به نوشتن درباره بزرگان دین پرداخته است؟ مگر او تحصیلات حوزوی داشته یا با جزییات تاریخ زندگی این بزرگان آشنا بوده است؟

نویسنده رمان «محمد (ص)»، خیال‌پردازی را تا آنجا جایز دانست که خدشه‌ای به اصل داستان وارد نشود. وی گفت: ما نمی‌توانیم هر رفتار و گفتاری را به بزرگان دینی خود نسبت دهیم. برای مثال، برخی مسایل متناقض با شخصیت این بزرگواران است، اما مهربانی و گذشت هیچ تناقضی با رفتار پیامبر و امامان ندارد. پس نویسنده هم می‌تواند به روایات تاریخی مراجعه کند و هم به تخیل خود.

حسن‌بیگی با اشاره به ضرورت آشنایی نویسندگان دینی با روایت‌های مذهبی و صحت و سقم آن گفت: بیشتر نویسنده‌ها با ساختار و عناصر داستانی آشنا هستند، نه با کتاب‌ها و روایات دینی و درستی و نادرستی آن. بنابراین ضروری است که نویسندگانی که می‌خواهند درباره بزرگان و رویدادهای دینی بنویسند یا با کارشناسان دینی تعامل برقرار کنند یا سطح سواد و دانش خود را در این زمینه بالا ببرند.

نویسنده رمان «قدیس» معتقد است، توجه به حواشی نه تنها ما را از اصل دور نمی‌کند که نشان‌دهنده هنر نویسنده و میزان توانمندی اوست؛ چرا که حواشی می‌تواند ما را به اصل برساند و نویسندگان با ورود حاشیه‌ای به متن، از تخیل خود بیشتر بهره می‌برند و این مسئله هیچ منافاتی با وفاداری به مستندات تاریخی ندارد؛ اتفاقا برای بیان بهتر و تاثیرگذارتر تاریخ است که نویسنده‌ها به حاشیه پناه می‌برند.

حسن‌بیگی، در ادامه گفته‌های خود داستان‌های دهه 60 درباره بزرگان دینی را چندان تاثیرگذار ندانست و گفت: نویسندگان در دهه 60 به شدت وفادار به مستندات تاریخی بودند و به هیچ عنوان داستان‌سرایی نمی‌کردند و توجهی به حواشی نداشتند. اوایل دهه 70، مهری ماهوتی داستان پیامبران را نوشت و در چند جلد از سوی نشر مدرسه منتشر کرد؛ شاید او جزو نخستین کسانی بود که به حاشیه‌ها توجه کرد و کوشید تا داستانی جذاب برای بچه‌ها بنویسد.

نویسنده کتاب «گاهی به ماه نگاه کن» به اینکه نویسندگان کودک و نوجوان می‌توانند به مفاهیم توجه کنند، اشاره کرد و افزود: نویسندگان کودک و نوجوان با محدودیت‌های بیشتری در زمینه نوشتن درباره بزرگان دینی روبرو هستند. بنابراین بهتر است فرازهایی از زندگی ایشان را انتخاب کنند و درباره آن بنویسند یا در ارتباط با یک مفهوم بنویسند. برای نمونه درباره مهربانی پیامبر (ص) بنویسند.