جواد محقق، شاعر و نویسنده ادبیات کودکان و نوجوانان در گفتگو با خبرنگار مهر، نقد را بازشناسی سره از ناسره دانست و افزود: نقد ادبیات کودک و نوجوان در سال‌های اخیر از رشد بیشتر و بهتری برخوردار بوده؛ امروز، نشریاتی چون پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان، کتاب ماه کودک و نوجوان و روشنان، به طور تخصصی به نقد می‌پردازند و هستند منتقدانی که بیش از سرودن شعر و نوشتن داستان در حوزه نقد فعالیت می‌کنند و اینها اتفاقات خوشی است که نمی‌توان بی‌تفاوت از کنارشان گذشت.
نویسنده «قصه مرد بزرگ پاپتی»، تفاوت عمده نقد ادبیات کودک و نوجوان با ادبیات بزرگسال را در نوع و تعداد مخاطبان این دو دانست و افزود: نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که در نقد ادبیات کودک و نوجوان، بخش عمده‌ای از مخاطبان، غایب هستند. به این معنی که بچه‌ها نمی‌توانند مخاطب نقد شعرها و داستان‌هایی باشند که برای آنها نوشته و سروده شده است. در نتیجه نقد ادبیات کودک و نوجوان، هرگز نمی‌تواند به گستردگی نقد ادبیات بزرگسال باشد.
به باور محقق، تعداد نشریات تخصصی که در حوزه نقد ادبیات کودک منتشر می‌شود (و به شمار انگشتان یک دست نمی‌رسد)، تعداد قابل توجهی است؛ چرا که حتی پدر و مادرها هم مخاطب این مجله‌ها نیستند و تنها خود پدیدآورندگان ادبیات کودک و نوجوان، این نشریات را می‌خوانند تا ببینند دیگر کارشناسان و پدیدآورندگان، آنها را چگونه داوری کرده‌اند. اما در ادبیات بزرگسال این طور نیست؛ مخاطبان آثار ادبی، بخش عمده‌ای از خوانندگان نشریه‌های تخصصی و مطالب مربوط به نقد و بررسی این آثار را تشکیل می‌دهند.
نویسنده «کلمات در خط مقدم» به جای خالی نقد ژورنالیستی اشاره و بیان کرد: نشریات تخصصی که درباره ادبیات کودک و نوجوان هستند و معمولاً به صورت ماه یا فصلنامه منتشر می‌‍شوند و مخاطبان خاص و محدود خاص خود را دارند؛ از سوی دیگر مجله‌هایی چون «سروش کودکان»، «کیهان بچه‌ها» و ... هم تنها این گروه سنی را مورد توجه قرار می‌دهند و خانواده‌ها به تصور اینکه کودکانه هستند، سراغشان نمی‌روند؛ در این میان، جای نقدهای روزنامه‌ای خالی است. مخاطب روزنامه، مخاطب عام با هر سطح از دانش و درک است. افسوس که روزنامه‌های کثیرالانتشار، حتی یک صفحه را در هفته به کتاب‌ها و ادبیات کودک و نوجوان اختصاص نداده‌اند.
یادآور می‌شود که پیش از این ابراهیم حسن‌بیگی به ضرورت راه‌اندازی کانون منتقدان ادبیات کودک و نوجوان اشاره کرده بود؛ چیزی شبیه کانون منتقدان سینما یا تئاتر، اما جواد محقق معتقد است: تا زمانی که مطالبه عمومی از سوی خانواده‌ها وجود نداشته باشد و تعداد مخاطبان نقد ادبیات کودک و نوجوان تا این اندازه محدود باشد، نیازی به شکل‌گیری کانون منتقدان احساس نمی‌شود. شاید از این‌روست که تاکنون کانون پرورش فکری و انجمن نویسندگان کودک و نوجوان نیز به انجام چنین کاری اقدام نکرده‌اند.
محقق با اشاره به اینکه نوجوانان را می‌توان با کلیات نقد آشنا کرد، افزود: کودکان با فوت و فن شعر و داستان آشنا نیستند، اما می‌توان نوجوانان را با ناشران خوب آشنا کرد و متر و معیارهایی کلی در اختیارشان قرار داد تا کتاب‌های خوب را از آثار بی‌کیفیت و بازاری تشخیص دهند؛ وگرنه نقد برای بچه‌ها حتی برای نوجوانان، معنا ندارد. حتی بچه‌ها به اسم شاعر یا نویسنده توجه نمی‌کنند و آنچه برایشان اهمیت دارد، خود متن است.
نظر شما