به گزارش خبرنگار مهر، در مقدمه «رباعیات خیام» به قلم جواد محقق، با اشاره به اینکه هنوز شناخت درست و دقیقی از خیام وجود ندارد، آمده: «شناخت ما از خیام، شناختی ناقص و ناقض است. به صورتی‌که گاه وجوه مختلف دانسته‌های ما درباره او یکدیگر را نفی و بی‌اعتبار می‌کنند؛ چون به درستی نمی‌دانیم با کدام خیام روبروییم؟ خیام فیلسوف و حکیم؟ خیام متکلم و عالم ادبی؟ خیام ستاره‌شناس و ریاضیدان؟ خیام پزشک و موسیقیدان؟ یا خیام شاعر؟»
محقق پس از آن به این نکته اشاره می‌کند که «خیام در زمان زندگی‌اش هرگز به شاعری شهرت نداشته و معروف‌ترین معاصران و شاگردانش، خبری از آن نداده‌اند. یعنی کسانی چون زمخشری، بیهقی، خازنی و حتی نظامی عروضی که شاگردش هم بوده، چیزی درباره شعر و شاعری خیام نگفته‌اند.
این نویسنده ادبیات نوجوان همچنین به این مسئله اشاره کرده که اندیشه و محتوای بسیاری از شعرهای موجود در رباعیات منسوب به خیام با آرا و عقاید خیام در زندگی و کتاب‌هایش همخوانی ندارد و او به چنین ولنگاری و فسق و فجوری شهره و شناخته نیست؛ وگرنه با القاب ستایش برانگیزی چون «حجةالحق» و «امام خراسان» شناخته نمی‌شد. از سوی دیگر خیام، لقب «حکیم» دارد و این عنوانی است که در طول تاریخ جز به چند نفر اطلاق نشده است. »
جواد محقق پس از آن به این مسئله اشاره کرده که تا حدود قرن هشتم، هیچ دفتر و دیوانی به نام خیام وجود نداشته و بسیاری از شعرهای منسوب به خیام، قبل و بعد از او در دیوان ده‌ها شاعر معروف یا گمنام دیگر آمده است. با این همه معدودی رباعی هست که انتساب آنها به خیام قطعی است. مثلا محمدعلی فروغی، رباعیات واقعی خیام را 66 عدد اعلام کرده است.
«رباعیات خیام» با مقدمه جواد محقق و خط علیرضا مددی را انتشارات هزاره ققنوس در 1100 نسخه و به قیمت 9200 تومان منتشر کرده است.
نظر شما