مرور سرگذشت تایخ و هنر ایران توسط شش انگلیسی در یک کتاب

به گزاش خبرنگار مهر، کتاب «ایران تاریخ و میراث» به کوشش جان.ای.بویل و با ترجمه جعفر محسنی شامل مجموعه مقالاتی از اساتید ایرانی شناسی بریتانیا درباره تاریخ و  هنر ایرانیان منتشر شد.

در این کتاب شش مقاله از اندیشمندانی چون لورنس لاکهارت، جی.ای.بویل، پی.آر.ال.براون، پی.دبلیو اوری، بی.دبلیو.رابینسون، دن.ان.ویلبر، آر.اچ.پیندر ویلسون و جی. ویلفرید سیگر درج شده است و موضوعاتی مانند تاریخ ایران در دوران هخامنشیان، پارتیان و ساسانیان و دوره ورود اعراب به ایران تا دوره قاجار به صورت مجزا مورد بررسی قرار گرفته است.

همچنین این کتاب در مقالاتی مجزا موضوعاتی مانند ادبیات، نقاشی، معماری، سفال و سفالگری و قالی و قالیبافی در ایران را مورد واکاوی قرار داده است.

استیونز در بخشی از دیباچه خود بر این اثر می‌نویسد: مردم بریتانیا نخست از طریق نوشته‌های مطابق انتظار انتقادی مورخان یونانی و رومی به گذشته باشکوه ایران پی‌بردند؛ برای بریتانیایی‌ها نخست دشوار بود که این روایت را با شناخت مستقیم خود از آن کشور مطابقت دهند که فقط در قرن هدفدهم برای دنبال کردن اهداف عملی آغاز شد. تجربه متاخر آنها درباره این کشور و مردم آن عمدتا از هند مستعمره بریتانیا نشات می‌گرفت؛ پس تصور شد که گذشته ایران جالب توجه بوده است ولی آینده ناامیدکننده‌ای دارد. گذشته سرجای خودش است ولی آینده همواره تغییر می‌کند و ما در این کشور بیشتر درگیر گذشته می‌شویم بیش از آنچه درگذشته درگیرش بوده‌ایم یا حتی رویای آن را در سر می‌پرورانده‌ایم.

بنا بر این زمان مناسبی است تا از خودمان پرسش‌های تحقیقی بکنیم. مثلا چه اندازه از گذشته ایران را درک کرده‌ایم یا حتی درباره آن می‌دانیم؟ آیا ممکن است این کار حال و آینده را کمی برایمان روشن کند؟

در بخشی از مقاله ادبیات فارسی نوشته پی.دبلیو.اوری در این کتاب می‌خوانیم: نثر و نظم دوره اسلامی  به فارسی نو نوشته شده است که ظهور آن به عنوان ابزار بی‌بدیل شعر به شعرای بسیار قدیمی نظیر حنظله بادغیسی و محمد بن وصیف برمی‌گردد که دومی در سده نهم میلادی در اوج موفقیت بود.قطعه‌های بازمانده این شاعران به تولد بهنگام و تدریجی سنتی باشکوه اشاره دارد که مقدر بوده با درجه‌ای خیره‌کننده از پیشرفت تمام عیار در آثار رودکی که در سال 940 میلادی درگذشت ظهور پیدا کند.

پژوهش‌های تخصصی تاکنون بین این نوع از شعر فارسی که به حدود دو قرن پس از سقوط حکام ایران قبل از اسلام یعنی ساسانیان مربوط می‌شود و بیان آن در قالب ترانه یا سرود و نیایش کلام منظوم یا مزمور دوره‌های کهن و میانه ایران رابطه‌ای عمیق و مستند بر قرار نکرده است. هرچند همانطور که کتاب الاغانی اشاره دارد، سرچشمه‌های آن نوع از شعر فارسی که به طور چشمگیری فرهنگ بشری را غنی کرده باید خیلی قدیمی‌تر از آنی باشد که مدت‌ها تصور می‌شده است.

کتاب «ایران تاریخ و میراث» در شمارگان 990 نسخه و با قیمت 11 هزا تومان از سوی نشر ققنوس منتشر شده است.