شیردال اهدا شده به ایران در سال 1999 ساخته شده است / پای یک دلال ایرانی - سوئیسی در میان است

به گزارش خبرنگار مهر، شیردال جامی مرکب از چند حیوان است که در جریان سفر رئیس جمهور به نیویورک، به رئیس سازمان میراث فرهنگی اهدا شده بود. پس از آن محمدعلی نجفی، در جمع خبرنگاران از آن رونمایی کرد و گفت که احتمال دارد این جام 2700 سال قدمت داشته باشد بنابراین باید برای بررسی تاریخ دقیق ساخت آن، کارشناسان ایرانی تحقیقات بیشتری انجام دهند. همان روز پایگاه خبری هنری نیوز در گفتگویی با شهرام زارع، یکی از باستان شناسان کشور، اعلام کرد که این شی تقلبی است. با این حال مسئولان سازمان میراث فرهنگی عنوان کردند اصل و فرع بودن این شی اهمیتی ندارد. مهم حسن نیتی است که آمریکاییها نشان داده اند اما کارشناسان ایرانی می گویند از آنجا که اشیای تاریخی زیادی از ایران در آمریکا وجود دارد، این حسن نیت می توانست با اهدای یک شی اصل نشان داده شود.

محمد بهشتی مشاور ارشد سازمان میراث فرهنگی نیز بر این باور است که"آمریکایی ها موظف به بررسی اصل و یا تقلبی بودن این شی نبوده و نیستند. همانطور که هنگام اهدای اشیای توقیف شده افغانستان به مسئولان این کشور، ایران بررسی نکرد که کدامیک از آنها اصل و کدام یک تقلبی بوده است."

با این حال نیم نگاهی به مقاله منتشر شده متخصص امور اشیای عتیقه در موزه متروپلیتن نشان می دهد که تقلبی بودن این شی قبلا تایید شده است و شاید بهتر بود که همان روز اول مسئولان سازمان میراث فرهنگی اظهار نظری درباره تاریخی بودن این شی نمی کردند و پیش از هر گفتگویی اولویت ها در مناسبات میان کشورها را توضیح می دادند.

اما سایت "تبلت مَگ"، در مطلبی به نقل از یک کارشناس اشیای عتیقه به بررسی تقلبی بودن شیردال پرداخته است.

بر اساس مقاله مستدلی که به تازگی توسط اسکار وایت ماسکارلا موزه دار بازنشسته موزه هنر متروپولیتن منتشر شده، آمده است که بر اساس تجربه ده‎ها سال کار نویسنده، تعداد زیادی -حتی هزاران- هنرهای دستی و عتیقه‎هایی که در موزه‎های سراسر دنیا از خاور نزدیک به نمایش گذاشته شده است، تقلبی هستند.

  در بخشی از این گزارش با چاپ تصویر شیردالی که به ایران "اهدا" شد آمده است:

"به تازگی جام شیردال از نقره و جعلی با هوشمندی به سه قیف مجهز شده است که یکی از  این سه قیف از نظر باستانی در جای نامربوطی قراردارد، اما در جهان( جهان هنر) مدرن درست است. این یک تلاش ناموفق توسط خالق مدرن ( سازنده شی تقلبی) است تا آن را شبیه به اشیاء قدیمی ایرانی کند (احتمالاً مربوط به اکتشاف از غار کلماکره ایران). وی در این زمینه موفق شد، اما بیشتر شبیه به (هنر) ایرانی مدرن شده است. این شیردال که به قیمت یک میلیون دلار توسط پائولا کسی -یکی از معتمدان هنری موزه متروپولیتن- خریداری شده بود، توسط وزارت امنیت داخلی آمریکا (به دلایل فنی قانونی) توقیف شد و بعد از آن، پول خرید توسط فروشنده (H. Aboutaam) بازگردانده شد."

در ادامه این مطلب آمده است: این شیء که توسط وزارت خارجه آمریکا نیز ادعا شده بود که 2700 ساله است، تقلبی و مربوط به 1999 بوده است. شیردال برای اولین بار در گالری اشیاء ایرانی در ژنو دیده شده بود و در سال 2002 توسط یک کلکسیونر متمول نیویورکی -که یکی از معتمدان موزه متروپولیتن است- خریداری شد.

وی که از اصالت آن اطمینان نداشت، موقع خرید از دلال مربوطه مدارک شیردال را درخواست کرده بود که در پاسخ گزارشی دریافت کرد که سه متخصص تایید می کردند این شیء مربوط به 700 سال قبل از میلاد مسیح و کشف شده در غرب ایران است.

اما هنگامی که شیردال در سال 2003 به نیویورک آورده شد، دلالان ایرانی- سوئیسی توسط وزارت امنیت داخلی آمریکا به جرم تقلب در تعیین منشا عتیقه‎ها دستگیر شد. یکسال بعد وی اعتراف کرد به دروغ گفته است که شیردال مربوط به سوریه بوده درحالی که این شی متعلق به ایران است. وی به همین دلیل به یکسال تعلیق و 5 هزار دلار جریمه محکوم شد. خریدار که همان پائولا بود، پول خود را پس گرفت و شیء توقیف شد.

شیردال تا پاییز امسال در انبار کوئینز (انبار وزارت امنیت داخلی آمریکا) قرار داشت. این شیء از دسترس محققین خارج شده بود و تنها یک عکس از آن موجود بود که ماسکارلا را به این نتیجه رساند که این شی تقلبی است.

در این مقاله آمده است: "هر کسی که آشنایی سطحی با هنر باستان خاور نزدیک یا مشابه با آن را داشته باشد، با اولین نگاه به اصل بودن شیردال مشکوک می شود."