نگاهی به اسب اصيل تركمن در خراسان شمالي/ سرمايه اي نجيب كه از نفس افتاد

به گزارش خبرنگار مهر، اسب از دیرباز یار اجداد ما ایرانیان و عامل مهم در ایجاد تمدن های بزرگ بشری بوده است، بررسی تاریخ ایران زمین بدون در نظر گرفتن اهمیت اسب، امری ناشدنی است چرا که ایرانیان به اسب عشق می ورزیدند و ورزش هایی مانند اسب دوانی و چوگان ریشه در تاریخ کشور ما دارند.

با کمی درنگ می توان فهمید که اسب در حقیقت بخشی از تمدن ایرانیان را تشکیل می دهد، این حیوان یادگار گذشتگان است و همانند موسیقی، شعر و معماری ایرانی، جزئی از افتخارات ملی ما محسوب می شود تا آنجایی که در اشعار سهراب از اسب به مصداق نجابت یاد شده است.

مطمئنا ورزشهایی همانند چوگان بخشی از تاریخ ایران را تشکیل می دهند، بخشهایی که ریشه در تاریخ این سرزمین دارد. کافی است کمی به تاریخ و پس از آن به همین دهه های معاصر و مقام هایی که چوگان بازان ايراني در میادین بین المللی کسب کرده اند رجوع کنیم.

با اين اوصاف به راحتی می توان دریافت که سرمایه گذاری و برنامه ریزی در امر پرورش اسب اصیل و ورزشهای جانبی آن نه تنها یک حرکت ورزشی، بلکه یک حرکت فرهنگی و افتخاری برای ایران و ايرانيان به شمار مي رود.

اما متاسفانه در اين ميان دردی دیرینه و کهنه وجود دارد؛ دردی که همیشه ابتدا باید آن را حس کرده و بعد به دنبال درمانش بیافتیم؛ اینکه چرا نباید ما اقدامي برای داشته های كهن خود انجام دهیم؟ و برای ارزشهایمان هیچ معیاری قائل نباشیم و چرا پس از وقوع واقعه کاسه چه کنم چه کنم به دست بگیریم؟.

طی روزهای اخیر خبری پخش شد که این بار کشور آذربایجان در نظر دارد، ورزش چوگان ما را به عنوان ورزشی بومی و ملی برای خود در سازمان یونسکو به ثبت برساند، اصل این موضوع که نه، حتی بیانش هم از جانب کشوری چون آذربایجان هم برای ما جای تاسف دارد.

خراسان شمالي و اسب اصيل تركمن

در اين ميان استان خراسان شمالی از جمله استان هایی به شمار مي رود که یکی از نژادهای اصیل اسب ایران زمین در آن قرار دارد، اسب اصیل ترکمن که آوازه آن در سراسر جهان نیز به واسطه چالاکی و چابكي اين گونه پیچیده شده است.

آنها كه در زمينه پرورش اسب و اسبدواني تخصص دارند معتقدند كه هویت اسب اصیل ترکمن متعلق به خراسان شمالی است؛ هويتي كه در دهه هاي گذشته به دليل كم توجهي مسئولان و متوليان استاني به نام مناطق ديگر مطرح شده و در اين راستا لازم است با انجام اقدامات سنجيده، تلاش شود هويت اين اسب به نام خراسان شمالي ثبت شود.

بر اساس آمار ارائه شده از سوي سازمان جهاد كشاورزي خراسان شمالي در اين استان بيش از هزار راس اسب اصيل تركمن با اجرای طرح ژنوتایپینگ شناسایی شده اند؛ طرحي كه در آن ک میزان خلوص ژنتیکی اسب ها نسبت به اسب اصیل ترکمن سنجيده مي شود و براي آنها شناسنامه صادر مي شود.

شهرستان راز و جرگلان از مناطق مهم پرورش اسب اصيل تركمن در خراسان شمالي به شمار مي رود؛ شهرستاني كه بسياري از مردم آن در زمينه پرورش اسب و سواركاري فعاليت دارند؛ مجموعه اقداماتي كه همواره مورد كم توجهي مسئولان قرار گرفته است.

يكي از پرورش دهندگان اسب در شهرستان راز و جرگلان در زمينه اقدامات مسئولان براي حمايت از صنعت اسب اصيل تركمن در اين شهرستان مي گويد: بی تدبیری ها در زمینه حفاظت از اصالت این اسب بسیار است؛ یکی از اين بسيارها ممنوع کردن خروج اسب از کشور بوده که از نگاه کارشناسی شاید درست باشد ولی لازمه موفقيت آن  حمايت از اسب هاي موجود است.

آشور يزداني اظهار مي كند: عدم حمايت مناسب دردی است که اسب داران و مربیان قدیمی بسیار گفته اند، همه اسب داران حتی در مناطق مستعد جرگلان با وجود تقاضای بسیار، بر نیت ممنوع الخروج بودن اسب ترکمن واقف هستند اما از اين كه به حال خود رها شده اند و حمايتي از آنها صورت نمي گيرد، بسيار گلايه مندند.

به گفته وي پرورش دهندگان اسب اصيل تركمن در منطقه راز و جرگلان از واردات بی رویه و حتی افراطی اسب های خارجی به منطقه نگران بوده و خواستار اقدام مناسب در اين زمينه هستند.

يزداني مي افزايد: آیا با این بی تدبیری واردات و بعضا اسب دارانی که برای خواسته های دیگری اسب هایشان را دو خون می کنند می توانیم امیدوار باشیم که ژن های اصیل اسب ترکمن حفظ شود؟.

وي تصريح مي كند: مسئله بعدی که آرزوی همه مردم خراسان شمالي بوده و هست؛ داشتن مجموعه ای در خور ادعایمان مبنی بر استان چابک سواران و اسب های نام آور و پرورش اسب اصیل ترکمن است.

اين پرورش دهنده اسب مي گويد: متاسفانه بزرگترین ضعف این بوده که ما تا به امروز از اینچنین فضاهایی محروم بوده ایم.

مسئولان همت کنید!

در روزهای گذشته شاهد مسئله ای دردناک تر بودم آن هم غرض ورزی هایی برای پا نگرفتن مجموعه های فرهنگی و ورزشی پرورش اسب اصیل ترکمن در خراسان شمالي، مجموعه هایی که بدون حتی دریافت کوچکترین کمک مالی از دولت بلکه با عشق، علاقه و همت افرادی آنهم با فروش اموال و دارائیهایشان شکل گرفته است.

با وجود موانع بسیار این بار مجموعه پرورش و سوارکاری اسب تاسیس شد و در بی خبری همشهریان و رسانه ها، اسب اصیل ترکمن و این مجموعه مورد غضب برخی از مدیرانی که منصبشان را مهمتر از خواسته مردم می دانند قرار گرفت.

سوال اینجاست دو سال برای ساخت این مجموعه زمان صرف شد، چرا یک روز مانده به تاسیس به جای تقدیر و حمایت باید اینگونه رفتاری صورت می گرفت؟!.

حال اگر مسئولین استان و بالاتر به این طریق از دوستداران و سرمایه گذاران این صنعت حمایت می کنند، به هیچ وجه نباید ناراحت شد که کشورهای بیگانه به دنبال به ثبت رساندن ورزشهایمان به نام خود باشند.

آیا در مقابل ترکمنستان؛ کشور کوچک و هم مرز خراسان شمالی که وزارتخانه اسب"آخال تکه" و وزیر اسب دارد، ارزش قائل شدن ما برای اسب اصیل و نجیبمان به این میزان کافی است؟ آیا نبايد کنترل دقیق تری بر واردات و کشش های غیر علمی صورت پذیرد؟ آیا نباید از افرادی که دلسوزانه قدم پیش می گذارند حمایت کرد؟ و آیاهای دیگر ...

امیدواريم مسئولان کمی به خود آيند و جلوی سنگ اندازی عده قلیلی از زیردستان را بگیرند، افرادی که به جای توسعه و تعمیق ارزشها و داشته ها، به فکر منافع و مناصب خویش هستند. حال افکار عمومی و دوستداران این حیوان نجیب منتظر اقدامات موثر مسئولین هستند.