دکتر حسن قنبری استاد گروه فلسفه دانشگاه ادیان و مذاهب قم درمورد اینکه پیش نیازهای فرهنگی رشد و توسعه علوم انسانی در کشور چیست به خبرنگار مهر گفت :نگاه درست به علوم انسانی اساسی ترین پیش نیاز فرهنگی رشد و توسعه این علوم به شمار می رود. یعنی باید بدانیم این علوم چه چیزی هستند و به چه دردی می خورند و این مسئله به صورت یک فرهنگ دربیاید. نوع تلقی جامعه در مورد علوم انسانی می تواند بسیار تأثیرگذار در پیشرفت و عدم پیشرفت این علوم باشد.
وی افزود: در کشور های پیشرفته برای مثال در آلمان به علوم انسانی و بویژه به فلسفه نسبت به علوم طبیعی جایگاه درجه اول را می دهند. این نگاه طبعاً منجر به توسعه و پیشرفت این علوم در آنجا می شود. ولی در کشور ما متأسفانه این نوع نگاه وجود ندارد. بعضی ها اصلاً نمی دانند علوم انسانی چیست و برخی هایی که می دانند هم معتقد به کاربردی بودن این علوم نیستند و می گویند به درد جایی نمی خورند و بیشتر دنبال نتایج عملی علوم هستند و غافل از اینکه نتایج عملی ای که از علوم طبیعی حاصل می شود، پشتوانه اش یک نگاه نظری بوده که در غرب از یک مقطع پدید آمده و بعد آن نگاه نظری به نتایج عملی کشانده شده است.
استاد گروه فلسفه دانشگاه ادیان و مذاهب قم تصریح کرد: ما مصرف کننده علوم انسانی غربی هستیم. بالاخره در علوم در دنیای پیشرفته نتایج عملی به بار آمده که ما آن نتایج عملی را گرفته ایم و داریم استفاده می کنیم. ولی مسئولین و سیاست گذاران فرهنگی ما تلقی نادرستی از علوم انسانی دارند. فکر می کنند که همین نتایج عملی ای که در علوم طبیعی در دنیای پیشرفته پیش آمده اینها را می گیریم و استفاده می کنیم و اساساً علوم انسانی را برای چه می خواهیم؟ لذا با این نگاه هیچ اتفاقی در علوم انسانی نمی افتد. حداکثر رشته تفننی و تشریفاتی می شود که برای سرگرم شدن، افراد آن را می خوانند. ولی پیش نیاز اساسی فرهنگی رشد و توسعه علوم انسانی تغییر این نگاه نادرست به علوم انسانی در جامعه ماست.
قنبری یادآورشد: علوم انسانی تا در درجه اول اهمیت قرار نگیرند نمی توان هیچ نوع تحولی در آن ایجاد کرد.
این محقق و پژوهشگر مسائل فرهنگی درمورد اینکه چگونه می توان فرهنگ عمومی را متوجه اهمیت علوم انسانی ساخت هم عنوان کرد: در دانشگاه ها، مراکز آموزشی، کسانی که متصدی و مسئول اداره جامعه علمی کشور هستند باید این نگاه در آنها تغییر کند. برای مثال از اول انقلاب تا حالا همه وزیران علوم ما از رشته های فنی و مهندسی و مکانیک و فیزیک بوده اند. یک وزیر علومی که علوم انسانی خوانده باشد نداریم. این ها همه پیامدهای این نگاه نادرست به علوم انسانی است. یعنی باید آن سیاست گذارها، مسئولین رده بالای کشور و مسئولین فرهنگی خودشان به این باور برسند که علوم انسانی مبنا است. این باور در حال حاضر در کشور وجود ندارد. وقتی هم این نگاه نیست باید از بالا به پائین درست کرد. درست است که از پائین دانشگاه ها کارشان را می کنند و همه رشته های علوم انسانی استاد و دانشجو دارند ولی از پائین به بالا اتفاقی نمی افتد باید از بالا آن سیاست گذاری ها نگاهشان را عوض کنند اگر چنین شود یواش یواش این نگاه به پائین هم سرایت می کند و در پائین هم این اتفاق می افتد.
این محقق و پژوهشگر حوزه فرهنگ و فلسفه در مورد اینکه فهم اهمیت و ضرورت تحول در علوم انسانی چگونه در فرهنگ عمومی نهادینه می شود هم گفت: باز این مسئله به جواب پرسش قبل بر می گردد. برای اینکه این موضوع نهادینه شود طراحان و مسئولان و کسانی که در نظام مهندسی علمی فرهنگی کشور دستی دارند و آن را دنبال می کنند باید در باورشان تغییری در مورد علوم انسانی ایجاد شود. یعنی اینطور نبوده که در کشورهای پیشرفته تکنولوژی، علم، پزشکی و مهندسی یکدفعه از یک جایی بیرون زده باشد. آنها اول نگاهشان به علوم انسانی و مبانی فکری اشان به علوم انسانی را منقح کردند و بعد علوم فیزیکی و مادی بوجود آمد. اگر بخواهد این مسئله در جامعه ما نهادینه شود از بالا به پائین باید این قضیه اتفاق بیفتد.
این استاد گروه فلسفه دانشگاه ادیان و مذاهب قم در پایان گفت: نظام آموزشی ما یکجورهایی شبیه نظام آموزشی کشورهای پیشرفته است شکل و صورتش را داریم ولی محتوایش را نداریم؛ چرا که سیاست گذاران، بزرگان و مهندسان فرهنگی و علمی نگاه درست را به علوم انسانی ندارند. این مسئله ریشه تاریخی در جامعه ما دارد و قبل از انقلاب هم همین وضع بوده است. بعد از انقلاب هم علیرغم تأکیدات رهبری برای به اجرا درآمدن تحول در علوم انسانی وقتی به اجرایی کردن آن می رسیم می بینیم که مجریان خیلی اعتقادی به علوم انسانی ندارند.
نظر شما