ضرورت اعلام "منطقه حفاظت شده جنگل ابر"/ سرچشمه آب شرب شاهرود و بسطام در آستانه آلودگی صنعتی

به گزارش خبرنگار مهر، امیرحسین ولیان شامگاه جمعه در همایش بررسی تهدیدات زیست محیطی شهرستان شاهرود که به همت جمعیت دیده بان طبیعت و سایر تشکل ها و سازمان های مردم نهاد این شهرستان در تالار بهمن اداره فرهنگ و ارشاد شاهرود برگزار شد، انسان را بخشی کوچک از طبیعت و محیط زیست برشمرد و اظهار داشت: طبیعت و محیط زیست ما سیستمی مرتبط، منسجم و به هم پیوسته است که اجزای آن به قدری با ظرافت، شگفتی و پیچیدگی با هم مرتبط اند که کوچکترین تغییر در یک جزء از این سیستم همه سیستم را متاثر می سازد.

وی تاکید کرد: انسان اگر طبیعت اطراف خود را تخریب کند و قدر این سیستم به هم پیوسته و منسجم را نداند نمی تواند زندگی سعادتمند و خوشبختی داشته باشد.

میزان اهمیت مردم به مسائل زیست محیطی یکی از ملاک های ارزیابی و توسعه یافتگی جوامع است

مسئول جمعیت دیده بان طبیعت با بیان اینکه بسیاری از جامعه شناسان یکی از ملاک های ارزیابی و توسعه یافتگی جوامع را میزان اهمیت آنها به محیط زیست و مسائل زیست محیطی می دانند، افزود: ما مفتخریم و خوشحالیم که از این منظر شاهرود با داشتن تشکل های فعال زیست محیطی و مردم فرهیخته و علاقه مند به طبیعت یکی از توسعه یافته ترین شهرستان های کشور است.

ولیان با اشاره به دیدار اخیر فعالان محیط زیست شهرستان شاهرود با معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: در این دیدار طی نامه ای سرگشاده مهم ترین مشکلات و مسائل زیست محیطی شهرستان مطرح شد که تخریب جنگل ابر، تخریب شاهوار و سرچشمه های آب شاهرود و پروژه انتقال آب از چشمه سارهای قطری به شهرستان، سه چالش اصلی و عمده محیط زیست این منطقه می باشد که زیست بوم منطقه را به مخاطره انداخته است.

10 درصد ذخیره جهانی سرخدار در جنگل ابر است

مسئول "جمعیت دیده بان طبیعت"، جنگل ابر را با ارزشترین و گرانبهاترین میراث طبیعی کشور نام برد و بیان داشت: یک هزارم وسعت استان کویری سمنان جنگل هیرکانی سه میلیون ساله ای است که 10 درصد ذخیره جهانی سرخدار را نیز در بر دارد که نمی توان بر آن چیزی جز معجزه ای شگفت و نعمتی عظیم نام نهاد.

ولیان احداث جاده در جنگل ابر را باعث از بین رفتن این نعمت های خدادای دانست و گفت: شاهرود با یک هزارم ترابری تهران چهار محور اصلی به سمت شمال دارد یعنی دو برابر آنچه برای تهران لازم است، پس بهتر است به جای برنامه ریزی برای افزودن محورهای مواصلاتی فکری به حال ارتقای کیفیت راه های موجود شود تا شاهد نابودی صدها هکتار جنگل بکر و بی نظیر، یک میلیون اصله درخت و نهال و جاری شدن سیل های ویرانگر در حوزه زرین گل و صحرای شمال نباشیم.

وی با اشاره به دستور معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در رابطه با عدم احداث جاده در جنگل ابر افزود: با اقدامات تشکل های زیست محیطی و طبیعت دوستان شاهرود و سراسر کشور ظرف چندسال گذشته چندی پیش سازمان حفاظت از محیط زیست کشور اعلام کرد که پرونده احداث جاده در جنگل ابر برای همیشه بسته خواهد ماند و امروز مصرانه از این سازمان خواستاریم تا با اعلام "منطقه حفاظت شده جنگل ابر " صیانت قانونی به جهت حفاظت از این سرمایه خدادادی و انتقال سلامت این گنج گرانبها را به آیندگان فراهم آوریم.

تخریب شاهوار و سرچشمه های آب شاهرود یکی دیگر از چالش های منطقه

این فعال محیط زیست، تخریب شاهوار و سرچشمه های آب شاهرود را یکی دیگر از چالش های عمده محیط زیست شهرستان شاهرود دانست و اذعان داشت: متاسفانه در سال 90 با کمال تعجب شاهد تخریب بی رحمانه و گستاخانه دره های شاهوار به بهانه استخراج سنگ معدن برای احداث کارخانه ای آن سوتر شدیم آن هم سنگ معدنی که اصلا کمیاب نیست و در همان محدوده کارخانه یافت می شود و افزون بر آن احداث جاده ای اختصاصی به عرض 10 متر و طول 6 کیلومتر باعث تخریب قسمت وسیعی از مراتع و دامنه های شاهوار شد.  

ولیان ضمن اشاره به اینکه با ادامه روند تخریب مهم ترین نقطه پیکره کوهستانی شاهرود از این مکان چیزی جز دره آهار و چشمه خرسی در شاهوار باقی نمی ماند تاکید کرد: یکی دیگر از خطرات مهم این تخریبات آن است که سرچشمه رودبار تاش در این منطقه همان سرچشمه آب شرب شاهرود و بسطام است که آلودگی صنعتی این آب سلامتی هزاران شهروند را به خطر انداخته است و تشکل های زیست محیطی شاهرود خواهان توقف کامل فعالیت مخرب و ناموزن این معدن که در مراحل اولیه است در این منطقه بکر و حیاتی هستند.

وی یکی دیگر از چالش های اصلی محیط زیست شاهرود را پروژه انتقال آب از چشمه سارهای قطری به این شهرستان برشمرد و اظهار داشت: نیاز روزافزون به آب و کمبود آن امری بدیهی و چاره اندیشی برای تامین آن الزامی است اما به چه صورت و از کدام منابع با چه طرح و روشی نیز مهم است.

ولیان تصریح کرد: با فرض قبول تامین آب از طریق جمع آوری و انتقال آن از چشمه سارهای قطری، بهره برداری از کدام چشمه ها روش جمع آوری و مسیر انتقال آن سه فاکتور اصلی و مهم این پروژه اند که متاسفانه در پروژه مذکور هر سه فاکتور دارای تحقیقات ناقص، روش مبهم و مسیر غیرکارشناسانه بوده است.

چشمه های پیشنهادی برای تامین آب شاهرود به خاطر آبدهی کم، توجیه فنی و مهندسی ندارد

مسئول جمعیت دیده بان طبیعت با طرح این موضوع که بعضی از چشمه های پیشنهادی به خاطر آبدهی کم و قرار گرفتن در نقاط پرشیب جنگلی واقع در جبهه شمالی برای بهره برداری توجیه فنی و مهندسی ندارد گفت: مسیر پیشنهادی و اجرا شده نیز می توانست با صرف هزینه ای کمتر و تخریب بسیار کمتر از منطقه ای دیگر طرح و اجرا شود تا امروز شاهد تخریب های صورت گرفته در مسیر لوله گذاری در مناطق حمام دره و چشمه مریم و قطع حدود هزار اصله درخت از گونه های نادر فقط در این دو منطقه نباشیم.

ولیان با تاکید بر اینکه تشکل های زیست محیطی شهرستان شاهرود خواهان توقف کامل این پروژه تا زمان ارائه طرح جدید و کارشناسانه با تخریب کمتر جهت جمع آوری و انتقال آب چشمه های اصلی هستند، افزود: طرح عبور از دامنه های شمالی به منظور دستیابی به چشمه های اصلی به خاطر شیب زیاد منطقه، جنگل های کاملا انبوه و گذر از دره های متوالی به هیچ وجه مورد تایید کارشناسان خبره محیط زیست نیست.

وی تصریح کرد: از طرفی قرار گرفتن مسیر پیشنهادی در مسیر تنها زیست بوم سرخدارها با ارتفاع 30 متر به هیچ عنوان توجیه پذیر نیست و هرگونه اقدامی در این منطقه ضربه بزرگی به پیکر منابع ملی و خدادادی وارد خواهد کرد.

ضرورت بر ارتقاء فرهنگ و دانش زیست محیطی شهروندان

دبیر "جمعیت دیده بان طبیعت کشور" نیز در این همایش حفاظت از طبیعت را وظیفه همه افراد جامعه دانست و اظهار داشت: همه ما باید هم پیمان شویم که خود دست از تخریب و ویرانی طبیعت برداریم و دیگران را نیز دعوت کرده و آگاه سازیم و برای حفاظت از زندگی، زیبایی جنگلها و مرتع ها، حیات وحش و گونه های نادر جانوری و گیاهی، پاکی آب، خاک و هوا همت کنیم.

سعید عبادی در رابطه با فعالیت های سازمان مردم نهاد "جمعیت دیده بان طبیعت" شهرستان شاهرود افزود: این جمعیت یک تشکل غیر دولتی، غیرسیاسی و غیر انتفاعی است که در جهت حفاظت از منابع طبیعی، جنگلها، مراتع، حیات وحش و گونه های جانوری و فضای سبز شهری و نیز ارتقاء فرهنگ و دانش زیست محیطی شهروندان تلاش می کند.

وی با اشاره به تامین هزینه های این انجمن اظهار داشت: کلیه هزینه های فعالیت های این جمعیت از طریق شهریه اعضای آن تامین می شود و پذیرای علاقه مندان و دوستداران طبیعت با هر توان و تخصصی است.

هر هکتار از خاک جنگل ابر حدود 100 برابر هر هکتار از خاک ایران ارزش دارد

کارشناس ارشد مسائل محیط زیست کشور نیز در این همایش با تاکید بر حفظ میراث گرانبها و گنج خدادادی جنگل ابر گفت: یک درصد از مجموع گونه های گیاهی کشور در این رویشگاه 35 هزار هکتاری قرار دارد و هر هکتار از خاک جنگل ابر حدود 100 برابر هر هکتار از خاک ایران ارزش دارد و آن هم ایرانی که مطابق گزارش بانک جهانی هر هکتار از خاک آن 11 برابر هر هکتار از کره زمین ارزش دارد.

محمد درویش افزود: در جنگل ابر بیش از 85 نوع گونه گیاهی از هفت هزار گونه گیاهی ایران مشاهده شده است و این امر یکی از دلایلی است که باعث شده این منطقه به عنوان مناطقی که دارای مناظر بی نظیر و اکوسیستم غنی است مورد توجه بسیاری از طبیعت دوستان و جهانگردان قرار بگیرد.

 وی با اشاره به مصوبه دولت دهم در رابطه با احداث جاده در جنگل ابر اظهار داشت: یکی از ناگوارترین خبرها برای دوستداران محیط زیست در چند سال گذشته، خبر احداث این جاده بود.

درویش تصریح کرد: این خبر اعتراض‌ها و انتقادهای بسیاری را به دنبال داشت و پس از کش و قوس های فراوان چندی پیش خانم ابتکار ریاست سازمان حفاظت محیط زیست کشور اعلام کرد که پرونده احداث جاده در جنگل ابر برای همیشه بسته شد.

جنگل ابر سپر خاوری دیرینه‌ترین جنگل‌های جهان در البرز شمالی است

عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور با بیان اینکه جنگل ابر سپر خاوری دیرینه‌ترین جنگل‌های جهان در البرز شمالی است افزود: اگر این جنگل از بین برود بیابان زایی با شدت بیشتری انجام شده و جنگل های هیرکانی به عنوان میراث چند میلیون ساله ایران در برابر گسترش سرزمین خشک خارتوران بی دفاع و در نهایت نابود خواهد شد.

درویش با اشاره به دیدار اخیر رئیس فدراسوین جهانی فوتبال "سپ بلاتر" از ایران و ملاقات با ریاست سازمان حفاظت محیط زیست در موزه تنوع زیستی پردیسان افزود: توافقنامه دوجانبه بین فیفا و سازمان محیط زیست ایران مبنی بر مساعدت فیفا برای حمایت از یوزپلنگ آسیایی که بر اساس گزارش فقط 70 قلاده از آن در ایران باقی مانده است، حاصل شد.

وی با بیان اینکه این توافقنامه پس از امضای "سپ بلاتر" برای تأیید رئیس سازمان محیط زیست دوباره به ایران ارسال خواهد شد تا در آینده به عنوان سند فدراسیون جهانی فوتبال منتشر شود ادامه داد: در این توافقنامه قرار شد فیفا جهت معرفی نماد یوزپلنگ و توجه جهانیان به حفظ این گونه ارزشمند، مساعدت لازم را به عمل بیاورد و یوز آسیایی نماد تیم ملی ایران در مسابقات جام جهانی باشد.

درج عکس یوزپلنگ آسیایی بر لباس تیم ملی فوتبال گامی دیگر برای حفظ این گربه‌سان

رئيس کارگروه تحقيقات و مؤلفه هاي بيابان زايي کشور اظهار داشت: چینی‌ها در المپیک پکن با مطرح کردن خرس پاندا، بودجه‌های هنگفت بین‌المللی را برای حفظ این گونه جانوری جلب کردند و ما نیز باید با درج عکس یوزپلنگ آسیایی بر لباس تیم ملی فوتبال ایران گامی دیگر برای حفاظت از سومین گربه‌سان ارزشمند جهان که هم‌اکنون فقط در ایران وجود دارد برداشته باشیم.

درویش با تاکید بر اینکه لازم است زیستگاه‌های این گونه جانوری به امنیت سابق برگردد، اذعان داشت: حفظ يک ارزش زيست محيطي در ایران و توجه مردم به این موضوع مي تواند سبب خنثی شدن بسياري از تبليغات منفي عليه ايران شود و آن اينکه ايران با وجود تحريم هاي ناعادلانه اهمیت ویژه ای براي ارزش هاي محيط زيست خود قائل است.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر در کل جهان فقط 70 قلاده یوزپلنگ وجود دارد، گفت: هم ‌اکنون زیستگاه این 70 قلاده یوز، در ایران است و با توجه به شرایط موجود فرصت چندانی برای حفاظت از این گونه جانوری وجود ندارد تا جایی که اگرتا آینده نه چندان دور تعداد این گونه جانوری در ایران به 200 قلاده افزایش نیابد همانند ببر مازندارن و شیر یال کوتاه ارژن باید شاهد نابودی این سومین گربه سان ارزشمند جهان باشیم.

شاهرود مستعدترین منطقه برای حفاظت از حیات وحش

کارشناس ارشد مسائل محیط زیست کشور، منطقه حفاظت شده خارتوران شاهرود را مهم ترین زیستگاه یوزپلنگ آسیایی دانست و افزود: خارتوران بیشترین تعداد یوزپلنگ را در بین مناطق مختلف ایران در خود جای داده ‌است و به جز اینها غزال ایرانی (آهو) جبیر، پلنگ ایرانی، سیاه گوش، گوسفند وحشی، بز وحشی، گربه شنی، گربه دشتی، گربه پالاس (از انواع بسیار نادر گربه سانان)، کفتار راه راه، گرگ، شغال، روباه قرمزو شاه روباه از پستانداران شاخص قابل ذکر در این ناحیه هستند.

درویش، از هوبره، کبک، تیهو، بلدرچین، کبوتر چاهی، قمری، سبزه قبای هندی، سهره سبز و صورتی به عنوان گونه های پرندگان موجود در پارک ملی توران نام برد و ادامه داد: پرندگان دیگری چون چکاوک کاکلی، سنگ چشم دم سرخ، انواع گنجشک، اردک بلوطی و حواصیل و انواع پرندگان شکاری مانند بحری، دلیجه، عقاب طلایی، عقاب دشتی، شاه بوف، مرغ حق، دال، کرکس مصری، قرقی و انوع سارگپه از دیگر پرندگان این زیستگاه هستند.

وی با یادآوری اینکه زاغ بور تنها پرنده بومی و انحصاری ایران است که در کنار بوته‌های قیچ زندگی می‌کند و منطقه خارتوران شاهرود از بهترین زیستگاه‌های زاغ بور نیز به شمار می‌رود اذعان داشت: هم چنین از خزندگان خارتوران هم به جز انواع سوسمار و آگاما می توان از گونه های دیگری چون مار زنگی و انواع مارهای جعفری، بزمجه بیابانی، لاک پشت مهمیزدار، کفچه مار و افعی شاخ دار نام برد.

به خاطر منابع ملی باید از بخشی از منابع شخصی، قومی و قبیله ای بگذریم

رئيس کارگروه تحقيقات و مؤلفه هاي بيابان زايي کشور با تاکید مجدد بر حفظ 70 قلاده یوز آسیایی و افزایش تعداد آنها خاطرنشان کرد: یوزپلنگ نماد طبیعت ایران است اگر یوزپلنگ ها در این سرزمین ها بخرامند به معنای آن است که حال طعمه های این تیزپاترین حیوان جهان یعنی آهوها، جبیرها، خرگوش ها و هم چنین حال پوشش گیاهی و مراتع کشور ما خوب است.

درویش، در خاتمه تصریح کرد: یادمان نرود که بخاطر منابع ملی و سرزمین مان باید از بخشی منابع شخصی، قومی و قبیله ای بگذریم و این دستان ماست که می تواند محافظ طبیعت یا نابود کننده آن باشد.

در پایان این همایش غلامعلی عامری به خاطر تلاش در کاشت داوطلبانه درخت و محمد رضا احمدی به دلیل کاشت درختان تاغ و گز در حاشیه کویری شهرستان شاهرود به عنوان فعال زیست محیطی معرفی شده و با اهدای لوح سپاس از آنها تقدیر و تشکر شد.