نسخه بی‌اثر مهار آلودگی هوای پایتخت / مقصران اصلی همچنان در حاشیه امنیت

به گزارش خبرنگارمهر، به‌رغم آنکه مسئولان محیط‌ زیست و نیروی انتظامی اجرای طرح زوج و فرد از در منازل را تا پایان سال یکی از راهکارهای کاهش آلودگی هوا در تهران می‌دانستند، اما این طرح نتوانست در شورای‌عالی ترافیک رای بیاورد.

سیدحسین هاشمی، استاندار تهران در این باره می‌گوید: اجرای طرح زوج و فرد از در منازل تا پایان سال رای نیاورد و این طرح تنها با اعلام وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محیط‌ زیست در شرایط اضطرار و با دستور استانداری از در منازل اجرایی می‌شود.
این در حالی است که پیش از این اعضای شورای شهر تهران و معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهردار تهران نیز اعلام کرده بودند که اجرای این طرح نمی‌تواند مشکل آلودگی هوا را در پایتخت حل کند.

رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت و محیط‌زیست شورای شهر تهران با اعلام مخالفت شورا با اجرای طرح زوج و فرد کردن خودروها تاکید می‌کند: در صورت اجرای این طرح هزینه حمل‌و‌نقل عمومی باید رایگان شود و وزارت صنعت و خودروسازها هزینه‌های آن را بپردازند.

مرتضی طلایی، نایب رئیس شورای شهر تهران نیز اعتقاد دارد؛ ما در شورای شهر تهران تنها به‌ دنبال آسایش مردم هستیم و علاقه‌مندیم که شهروندان تهرانی در شرایطی زندگی کنند که شرایط زیست‌محیطی آنها همچون آلودگی هوا تاثیر منفی کمتری بر زندگی آنها داشته باشد. بنابراین معتقدیم تصمیم شورای‌عالی ترافیک به عنوان مرجع ذی‌صلاح که ترکیبی از متخصصین و مسئولان ذی‌ربط است باید مورد تمکین همه قرار گیرد.

سیدجعفر تشکری‌هاشمی، معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهردار تهران نیز اعتقاد دارد که اجرای طرح‌هایی مانند طرح زوج و فرد از در منازل تنها باعث بروز مشکلات برای شهروندان می‌شود در حالیکه برای حل مشکل آلودگی‌ها در تهران در کنار اجرای راهکارهای کوتاه مدت نیاز به اجرای راهکارهای بلند مدت مطابق با اسناد بالادستی است.

قرار گرفتن وضعیت هوای تهران در شرایط اضطرار خبر جدیدی نیست. بیش از دو دهه است که وضعیت آلودگی هوای پایتخت به‌ویژه در نیمه دوم سال به مسئله مهمی برای پایتخت نشینان تبدیل شده است. در این بین ناموفق بودن طرح‌های متولیان کاهش آلودگی‌هوا در تهران دست‌کم سالانه جان 4500 شهروند تهرانی را گرفته است. اما در کنار آمار سالانه مرگ‌ومیرهای ناشی از آلودگی هوا در تهران باید هزینه‌هایی که این مشکل بر اقتصاد کشور وارد می‌کند را نیز اضافه کرد. طبق گزارش بانک جهانی در سال 2006 ایران بابت خسارات ناشی از آلودگی هوا مبلغ 8 میلیارد دلار هزینه پرداخت کرده است.

رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون محیط‌ زیست شورای شهر تهران تاکید می‌کند: این در حالی استکه ماهانه 277 مرگ منتسب به آلودگی هوا در کشور گزارش می‌شود. ضمن آنکه بر اساس آمارهای ارائه شده هر یک از موتور سیکلت‌ها معادل 8 خودرو با استاندارد یورو 4 آلودگی صوتی و هوایی دارد.

به اعتقاد این عضو شورای شهر تهران، بر اساس آمارها در یکسال گذشته 2 هزار و 722 نفر بر اثر آلودگی هوا فوت کردند. همچنین 4 هزار و 570 نفر مورد بستری بیماران تنفسی ناشی از آلودگی هوا و 2 هزار و 570 مورد بستری بیماران قلبی ناشی از آلودگی هوا گزارش شده است.

حافظی در عین حال تاکید می‌کند:ماهانه 277 مرگ منتسب به آلودگی هوا خود به نوعی شبه قتل محسوب می‌شود از این رو لازم است قوای سه‌گانه در این زمینه مشارکت کنند.

هرچند برخی نهادها و کارشناسان  اعتقاد داشتند که اجرای طرح زوج و فرد از در منازل می‌تواند به عنوان یک راهکار کوتاه مدت تاثیرگذار در تهران در کاهش آلودگی هوا تاثیرداشته باشد، اما اجرای این طرح از همان ابتدا مخالفان زیادی داشت.به اعتقاد بسیاری از نمایندگان مجلس، اعضای شورای شهر و مدیران شهری اجرای این راهکارها نه تنها تاثیر زیادی در کاهش آلودگی هوا در پایتخت ندارد، بلکه مطرح شدن طرح‌های اینچنینی تنها محدود کردن شهروندان است در حالیکه دولت نیز برای رفع این مشکل وظایفی را برعهده دارد که این وظایف همچنان فراموش شده است.

در روزهایی که وزارت بهداشت و درمان اعلام می‌کند آلاینده‌ها بیش از حد مجاز است و سلامتی شهروندان به خطر خواهد افتاد استاندار می‌تواند در صورت صلاحدید اجرای طرح زوج و فرد را از در منازل اعلام کند. پیش از این برای اعلام این موضوع باید کمیته اضطرار تشکیل می‌شد که یک روز با تاخیر، این محدودیت‌ها ایجاد می‌شد.

اجرای طرح زوج و فرد ازدر منازل، راهکار جدیدی برای کاهش آلودگی هوا در تهران نیست این راهکار در دولت گذشته نیز بسیار مورد استفاده قرار گرفت، هرچند در همان زمان نیز بسیاری از کارشناسان محیط‌زیست نسبت به اجرای راهکارهای کوتاه مدت اینچنینی اعتراض داشتند. یکی از معترضان محمدهادی حیدرزاده، رئیس سابق ستاد محیط‌زیست و توسعه پایدار شهردار تهران بود که اعتقاد داشت، رفع آلودگی هوا در تهران نیاز به اجرای راهکارهای علمی و بلند‌مدت دارد و مسئولان دولتی نباید تلاش خود را به اجرای طرح‌های اینچنینی معطوف کنند.

اکنون حیدرزاده مدیرکل محیط‌زیست استان تهران است. مسئولی که اکنون اجرای این طرح را موثر در کاهش آلودگی هوا می‌داند. محمدهادی حیدرزاده، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان تهران و دبیر کارگروه کاهش آلودگی هوای پایتخت در این باره می‌گوید: اعتقاد داریم که اجرای طرح زوج و فرد از در منزل هدف نیست، بلکه راهکاری کوتاه مدت در مدیریت آلودگی هواست. پیشنهاد ما این است که شورای‌عالی ترافیک به این سمت برود که این طرح را همیشگی کند یا حداقل این مجوز را به کمیته مواقع اضطرار بدهد که در شرایط اضطرار بدون تشکیل کمیته بتوان با هماهنگی پلیس راهور این طرح را اجرا کرد.

تاکنون ایده‌های مختلفی برای مهار آلودگی مطرح شده است؛ برای نمونه شهرداری می‌گوید ملاک برای کاهش تردد خودروها پلاک آنها نباشد و قانون منع عبور و مرور خودرو‌های دودزا اجرا شود. نکته اینجاست که شناسایی خودروهای فرسوده نیز مشکل است.

علاوه بر این در قانون پیش‌بینی شده که خودروی فرسوده باید از رده خارج شود، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت اکنون حجم ترافیک مشکل‌زا شده است. این در حالی است که اطمینانی وجود ندارد که خودرو‌های جدید و صفر کیلومتر آلودگی ایجاد نکنند. به همین دلیل موافقان طرح زوج و فرد از در منازل به اجرایی شدن این راهکار تمایل دارند.

دبیر کارگروه کاهش آلودگی هوای تهران در این باره اعلام می‌کند: چون در روزهای باقی‌مانده سال، روزهای آلوده زیادی در پیش داریم، اجرای این طرح می‌تواند مفید باشد یا اگر شورای‌عالی ترافیک با آن موافق نیست می‌تواند دست‌کم مجوزی را به کمیته مواقع اضطرار بدهد که در شرایط اضطرار بدون تشکیل کمیته این طرح قابل اجرا باشد.

پیش از این حیدرزاده بیان کرده بود: اگر اجرا شدن این طرح برای روزهای باقی‌مانده سال رای نیاورد، اعضا باید تصمیم بگیرند که این طرح در شرایط ناسالم به صورت خودکار اجرا شود، ولی هر چه شورای‌عالی ترافیک تصمیم بگیرد، ما آن را اجرا می‌کنیم. قطعا اجرای این طرح تاثیرگذار است، زیرا از تعداد منابع آلاینده کاسته شده و این طرح در خیلی از شهرهای دنیا مانند آتن و پکن اجرا می‌شود.

اجرای طرح زوج و فرد از در منازل به عهده پلیس راهور است، چرا که این دستگاه به عنوان مسئول و مدیر اجرایی ترافیک شناخته می‌شود، در این میان برخی ادعا می‌کنند پلیس به دلیل اینکه اجرای چنین طرحی مشکل بوده و به نیرو و هزینه زیادی نیاز دارد، تمایلی به اجرای آن ندارد ولی پلیس راهور نظر دیگری در این باره دارد. سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ می‌گوید: ما مشکلی برای اجرای این طرح نداریم، زیرا در سال‌های گذشته این طرح را به مدت یک ماه هم اجرا کرده‌ایم. طبیعتا اجرای این طرح توان و انرژی بیشتری می‌طلبد، اما به نظر ما این طرح اثرگذار نیست و باید کمیته‌ای با مسئولان ذی ربط برگزار شود.

سردار رحیمی اعتقاد دارد که او و همکارانش از هر تصمیمی که بتواند آلودگی هوا را کاهش دهد، موجب تسهیل در عبور و مرور شود، تراکم خودروها را کم کند، حمل‌ونقل عمومی را بهبود بخشد و طرحی منطقی و اثرگذار برای خودروهای فرسوده و دودزا باشد، استقبال می‌کنند.

این در حالی است که شرکت‌های خودروساز و وزارت نفت در این میان بسیار تاثیرگذار هستند؛ برای نمونه آنها می‌توانند با ارتقای محصولات خود، میزان آلودگی هوا را کاهش دهند البته از نقش حمل‌ونقل عمومی نیز نباید غافل شد، زیرا سازمان‌های درگیر در این حوزه با ارائه خدمات بهتر می‌توانند شهروندان را به استفاده از وسایل نقلیه عمومی تشویق کنند.

رئیس پلیس راهور تهران بزرگ تاکید می‌کند: بحث ما این است که اقدامات باید اثرگذار باشد؛ خودروساز‌های ما چند سال است که در استاندارد یورو 2 مانده اند؛ از طرفی وزارت نفت نیز باید کیفیت سوخت‌های تولیدی خود را بالا ببرد.

همیشه مسئولان آسان‌ترین راه را انتخاب کرده و خیلی زود تصمیم می‌گیرند که با جریمه کردن مردم، تعداد خودروها را در شهر به نصف برسانند،تاکنون جلسه‌های زیادی برگزار شده اماهنوز در نقطه اول هستیم و مسئولان همان حرف‌هایی را می زنند که این چند ساله زدند. نکته  اینجاست که بعضی از دستگاه‌ها نمی‌خواهند وظیفه خود را انجام دهند و در حالیکه  خودروسازهای دنیا دنبال استاندارد یورو 6 هستند ما می‌خواهیم از استاندارد یورو 2 هم کم کنیم.