به گزارش خبرنگار مهر، در سالهای اخیر یکی از گلایه های مردم بم این بود که چرا مدیریت پایگاه میراث جهانی بم در سالگرد زلزله یا در سالروز ثبت جهانی بم برنامه ای برگزار نمی کند و حضور مؤثری در عرصه اجتماعی بم ندارد؟ هرچند اکنون با روی کار آمدن دولت یازدهم در سالگرد زلزله برنامه ای با محوریت میراث فرهنگی و گردشگری برپا شده، اما همچنان پاسخی برای کاستیهای مدیریتی در مورد وضعیت نابسامان مجموعه میراث فرهنگی بم وجود ندارد.
دهبکری؛ بهشت بم
به عنوان مثال در 40 کیلومتری جنوب غرب شهر بم، منطقه ای زیبا و بسیار خوش آب و هوا به نام دهبکری واقع است که به نوعی ییلاق مردم بم و نرماشیر و مناطق پیرامون آن محسوب می شود و نزد اهالی بم محبوبیت بسیاری دارد. منطقه دهبکری طی سالهای اخیر از سوی مدیریت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در دولت گذشته، به عنوان «منطقه نمونه گردشگری» معرفی شد. اما نه تنها این اتفاق موجب توجه به این خطّه نشد، بلکه آسیبهایی نیز برای آن به دنبال داشت.
حمام دهبکری
منطقة دهبکری به خاطر موقعیت پایکوهی و وجود رودخانة دهبکری، سرسبز و خوش آب و هواست. در دهبکری نه فقط غلات و حبوبات و صیفی-جات، بلکه محصولات عمدة باغی نظیر گردو، سیب، زردآلو، گیلاس، هلو، انجیر و انگور نیز به عمل می آید. این ویژگی دهبکری، در جوار دشتهای کویری بم و نرماشیر، باعث شده تا جایگاه ویژه ای نزد اهالی منطقه بم داشته باشد و لقب «بهشت بم» را بگیرد.
از گذشته‌های دور نیز در نوشته‌های نویسندگان و ادیبان از دهبکری با عنوان «بهشت میان جهنم» یاد شده و در وصف دل انگیزی آن سخن ها رانده‌اند. در حالی که این «بهشت بم» می توانست طی ده سال گذشته از آلام مردم داغدیده بم تا حدی بکاهد و مرهمی بر دردهای روحی شان باشد، اما مسؤولان میراث فرهنگی کشور به آن بی توجه بوده اند. بی توجهی مسؤولان به «بهشت بم» باعث شده تا زیباترین دیدنی منطقه «زباله هایی» باشد که متأسفانه در همه جای این «منطقه نمونه گردشگری» رها شده و خودنمایی می کند.
یکی از وظایف مدیریتهای محوطه های میراث جهانی، آن هم در منطقه ای چون بم که فاجعه ای در مقیاس ملی را پشت سرگذاشت، این بود که با ارائه مشاوره هایی از این دست که نیاز به بودجه چندانی نداشت و با مشارکت دستگاه های مختلف قابل اجرا بود به رشد گردشگری بومی کمک کنند و موجب کارآفرینی در مقیاس خرد و تقویت روحی و عاطفی مردم داغدیده شوند. همچنین حفاظت و نگهداری آثار فرهنگی منطقه را تضمین کنند. موضوعی که تاکنون اتفاق نیفتاده است.
عمارت پاقلعه
بخش های از باغ عمارت پاقلعه فروخته شد
از جمله آثار دهبکری باید به باغ ها و عمارت های واقع در محل موسوم به «پاقلعه» دهبکری اشاره کرد که متعلق به خوانین منطقه است. به خصوص عمارت عیسی خان سالار بهزادی بزرگ ترین و مجلل ترین آنهاست. گویا طی دولت نهم و دهم چندین بار ضمن دیدارهای مسؤولان ارشد سازمان میراث فرهنگی و گردشگری وعده داده شده بود که این عمارت به تملک سازمان میراث فرهنگی درمی آید و به عنوان پایگاهی برای توسعه اهداف میراث فرهنگی و گردشگری منطقه بم و دهبکری بهره برداری خواهد شد، اما هیچ گاه این وعده ها عملی نشد. تا اینکه اخیراً بخش های بزرگی از باغ پیرامون این عمارت توسط ورثه فروخته شده که شاید کارایی این مجموعه را به عنوان یک پایگاه میراث فرهنگی و گردشگری منتفی کند.
عمارت پا قلعه
عمارت عیسی خان امروزه در وضعیت بدی قرار دارد و آسیب زیادی دیده است. این عمارت با استخری در جلوی آن در وسط یک باغ واقع شده و پیرامون آن را درختان کهنسال چنار، سرو و کاج و نیز درختان میوه فراگرفته بوده است. این عمارت، معماری شاخصی دارد و تا حدودی به سبک معماری دوره پهلوی اول ساخته شده و اتاق ها و فضاهای متعددی دارد. در ده متری جنوب عمارت عیسی خان، بنای رو به ویرانی دیگری هم وجود دارد که وضع آن نیز نابسامان است.
حمام دهبکری (حاج امینی)
بقایای حمام دهبکری در غرب رودخانة دهبکری، در داخل باغ های روستا، واقع است. سازة اصلی حمام در زیرزمین ایجاد شده و امروزه متروک و رو به ویرانی است. معمار این بنا حاج حسین حاج امینی از ساکنان بومی منطقه دهبکری بوده است. بام حمام همسطح زمین های اطراف است و با دو گنبد کوچک آجرچینی شده پوشش داده شده است.
حمام دهبکری
سرای بیدان
یکی دیگر از آثار با قابلیت توسعه میراث فرهنگی و گردشگری در این منطقه «سرای بیدان» است. این اثر اقامتگاهی میان راهی در مسیر جادة بم- جیرفت در منطقه دهبکری بوده است که گویا تا یک نسل قبل هم از آن استفاده می کرده اند. سرای بیدان در 100 متری جنوب روستای بیدان یا بیدون در منطقه دهبکری واقع است.
این اثر عمارت منفرد نسبتاً ساده ای است که گرداگرد آن حصاری وجود دارد و به نظر می رسد که مربوط به دورة پهلوی اول باشد. سرای بیدان، طی دوره ای که وسایط نقلیه همچون امروز در دسترس نبوده، در گردنة دهبکری نقشی ویژه و حیاتی برای رهگذران و مسافرانی که از منطقه کرمان و بم به سمت جیرفت می رفته اند، داشته است. وضع امروزی این بنا بسیار نابسامان است و در شرف نابودی قرار دارد.
سرای بیدان
اینها فقط نمونه ای از میراث بم بودند که اگر به جاذبه های گردشگری آنها اهمیت داده می شد، می توانستند در کنار ارگ، شهر بم را به بهشت در سزمین پهناورمان ایران تبدیل کنند. غیر از این آثار آنچه که در اطراف ارگ بم به عنوان میراث جهانی شناخته می شود نیز تنها از دید میراثی مورد توجه هستند و گردشگران کمتری پس از بازدید از ارگ بم سراغی از آنها می گیرند.
نظر شما