درخواست کمک آمانو برای تامین هزینه های نظارت بر اجرای توافقنامه ژنو

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از رویترز، "یوکیو آمانو" با انتشار گزارشی جدید با تاکید بر اینکه آژانس بین المللی انرژی اتمی نقشی محوری در نظارت بر اجرای توافقنامه هسته ای ژنو خواهد داشت خواستار مشارکت کشورهای عضو آژانس در تامین هزینه های این کار شد.

این گزارش در حالی منتشر شده که بازرسان آژانس جمعه وارد ایران شده اند.

آمانو با اشاره به نامه مشترک مورخ 13 ژانویه ایران و شش کشور که در آن از آژانس درخواست شده تا فعالیتهای نظارت و راستی آزمایی ضروری در ارتباط با برنامه اقدام را اتخاذ کند، تشکیل نشست شورای حکام در تاریخ 24 ژانویه را به دلیل مشورت با اعضا در این رابطه اعلام کرده است.

مدیر کل آژانس شب گذشته در توضیح این گزارش جدید چهار صفحه ای گفت : ما ضمن استقبال از توافق چین، فرانسه، آلمان، روسیه،انگلیس وآمریکا(E3+3) درقالب طرح اقدام مشترک با ایران، دبیرخانه آژانس را مامور یافتن روشی برای آن دسته ازعناصر توافق که مربوط به آژانس است، کردیم تا بتواند اجرایی شود.

مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی اظهار داشت: در آغاز طرح اقدام مشترک تاکید شده که هدف از این مذاکرات رسیدن به یک راه حل جامع و درازمدت براساس توافق دوجانبه است که اطمینان حاصل می کند برنامه هسته ای ایران منحصرا صلح آمیز خواهد بود.

در بخش دیگر گزارش با فهرست کردن اقدامات داوطلبانه ایران طبق توافق ژنو، آمانو اعلام کرده است که آژانس در جریان مذاکرات بین ایران و 1+5 برای اجرای اقدامات اولیه بوده است.

مدیرکل آژانس در خصوص تبعات مالی افزایش فعالیتهای آژانس به واسطه اجرای توافق ژنو اعلام کرده که برای اجرای شش ماهه حدود شش میلیون یورو نیاز است که نیم میلیون آن از طریق جابجایی فعالیتها امکان دارد.

آمانو در خصوص گزارش های بعد این نهاد نیز اعلام کرده که علاوه بر گزارشهای فصلی، آژانس به صورت ماهانه، شورای حکام را در خصوص اجرای فعالیتهای راستی آزمایی در رابطه با برنامه اقدام مطلع خواهد کرد.

بر اساس این گزارش، متن کامل گزارش جدید آژاس بین المللی انرژی اتمی درباره ایران به شرح زیر است :

 نظارت و راستی آزمایی در جمهوری اسلامی ایران

در ارتباط با برنامه مشترک اقدام

گزارش مدیر کل

A. مقدمه

1. در تاریخ 24 نوامبر 2013 کشورهای چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلستان و ایالات متحده آمریکا (E3+3)در ژنو بر سر یک برنامه مشترک اقدام (JPA) با جمهوری اسلامی ایران به توافق رسیدند. مدیر کل از این برنامه مشترک اقدام استقبال کرد و به شورای حکام اطلاع داد که دبیر خانه روشی را که بتوان موارد مربوط به آژانس از جمله پیامدهای مرتبط با تامین مالی و کارکنان را در این موافقتنامه به عمل درآورد مد نظر دارد.

2. مقدمه این برنامه مشترک اقدام می گوید هدف این مذاکرات رسیدن به یک راه حل جامع دراز مدت و مورد توافق همه طرفها است که تضمین کند برنامه هسته ای ایران صرفا صلح آمیز است. ایران در نخستین بخش از گام نخست به سوی این راه حل دراز مدت متعهد می گردد که طی مدت 6 ماه یک سلسله اقدامات داوطلبانه را (اقدامات کوتاه مدت) در ارتباط با برنامه هسته ای خود انجام دهد.

3. بر اساس برنـامه مشتـرک اقـدام یـک کمیسیون مشترک از E3/EU+3 و ایران تشکیل می گردد تا بر اجرای اقدامات کوتاه مدت نظارت کند و مسایلی را که ممکن است پیش آید مورد توجه قرار دهد به نحوی که آژانس بین المللی انرژی اتمی مسئولیت راستی آزمایی اقدامات مرتبط با امور هسته ای را بر عهده خواهد داشت. کمیسیون مشترک برای تسهیل حل و فصل مسائل مورد نگرانی مربوط به گذشته و حال با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری می کند.

4. در تاریخ 12 ژانویه 2014، E3/EU+3  و ایران توافق کردند که برنامه مشترک اقدام از تاریخ 20 ژانویه 2014 اجرایی شود. E3+3 و ایران در تاریخ 13 ژانویه 2014 در نامه مشترکی خطاب به مدیر کل (رجوع به پیوست) در خواست نمودند که آژانس فعالیتهای لازم  برای نظارت و راستی آزمایی مرتبط با امور هسته ای را در ارتباط با برنامه مشترک اقدام بر عهده بگیرد. آنها همچنین اظهار نمودند که نقش مورد نظر کمیسیون مشترک در ارتباط با راستی آزمایی اقدامات مرتبط با امور هسته ای این است که برای تسهیل کارهای آژانس به منزله مکانی برای گفتگو عمل نماید.

5. در راستای مطالب فوق مدیر کل درخواست نمود که شورای حکام در تاریخ 24 ژانویه 2014 تشکیل جلسه دهد تا مدیر کل بتواند درباره نظارت و راستی آزمایی آژانس در ارتباط با اقدامات مرتبط با امور هسته ای مندرج در برنامه مشترک اقدام با شورا مشورت نماید.

B ـ نظارت و راستی آزمایی آژانس

6. آژانس این اختیار را دارد که نظارت و راستی آزمایی را در ارتباط با اقدامات مرتبط با امور هسته ای مندرج در برنامه مشترک اقدام اجرا نماید. نظارت و راستی آزمایی باید تایید کند که ایران چنانکه در برنامه مشترک اقدام ذکر شده است در طول شش ماه اول اقدامات داوطلبانه زیر را تعهد نموده است:

• از اورانیوم 20 درصد غنی شده موجود نیمی را به عنوان ذخیره اکسید 20 درصد جهت تولید سوخت برای رآکتور تحقیقاتی تهران نگه دارد.

• ایران اعلام می نماید که برای مدت 6 ماه اورانیوم بالای 5 درصد تولید نخواهد کرد.

• ایران اعلام می کند که در کارخانه غنی سازی سوخت نطنز i، فوردو یا رآکتور اراک که از سوی آژانس به عنوان IR-40 شناسایی شده است فعالیتهای خود را به هیچ طریق بیشتر نخواهد کرد.

iـ بدین معنا که ایران در طول 6 ماه UF6 را به داخل سانتریفیوژهایی که نصب شده اند ولی  غنی سازی اورانیوم را انجام نمی دهند تزریق نخواهد کرد.

iiـ در فوردو در چهار آبشاری که اکنون در حال غنی سازی اورانیوم است غنی سازی بیشتری بالاتر از 5 درصد انجام نمی شود و ظرفیت غنی سازی افزایش نمی یابد.

iiii ـ ایران در مورد نگرانیهای مربوط به ساخت رآکتور در اراک اعلام می کند که برای مدت 6 ماه رآکتور را راه اندازی نخواهد کرد و یا سوخت یا آب سنگین را به سایت رآکتور منتقل نخواهد نمود و سوخت اضافی را آزمایش نخواهد کرد یا سوخت بیشتری برای رآکتور تولید نخواهد کرد یا اجزاء باقیمانده را نصب نخواهد کرد.

• زمانی که خط تبدیل UF6 غنی شده تا 5 درصد به اکسید اورانیوم (UO2) آماده شود ایران تصمیم گرفته است که در طول دوره 6 ماهه UF6 جدیدا غنی شده تا 5 درصد را به اکسید تبدیل کند همانطور که در برنامه عملیاتی کارخانه تبدیل که به آژانس اعلام شده آمده است.

• هیچ گونه اماکن جدیدی برای غنی سازی وجود نخواهد داشت.

• ایران به رویه معمول تحقیق و توسعه خود که تحت پادمان است از جمله رویه جاری غنی سازی خود برای تحقیق و توسعه که در جهت انباشت اورانیوم غنی شده طراحی نشده است ادامه می دهد.

• ـ هیچ گونه بازفرآوری یا ساخت تاسیساتی که قادر به بازفرآوری باشد وجود نخواهد داشت.

• نظارتهای بیشتر

- ارائه اطلاعات به آژانس شامل اطلاعات مربوط به برنامه ایران برای تاسیسات هسته ای، توصیف هر ساختمان در هر سایت هسته ای، توصیف مقیاس عملیات برای هر محل مشغول در فعالیتهای معین هسته ای، اطلاعات در مورد معادن و آسیابهای اورانیوم و اطلاعات در خصوص مواد منبع (مرجع) (source material). این اطلاعات ظرف سه ماه از تصویب این اقدامات فراهم خواهند شد.

- ارائه یک پرسشنامه اطلاعات طراحی روز آمد به آژانس برای راکتور در اراک که از سوی آژانس به عنوان IR-40 شناسایی شده است.

- برداشتن گامهایی به منظور توافق با آژانس پیرامون انعقاد رویکرد پادمانی برای راکتور در اراک که از سوی آژانس به عنوان IR-40 شناسایی شده است.

- دسترسی روزانه بازرسان آژانس به منظور دسترسی به فایلهای ضبط شده دوربینهای نظارتی در فوردو و نظنز، زمانی که بازرسان جهت راستی آزمایی اطلاعات طراحی، راستی آزمایی موقت (interim) موجودی، راستی آزمایی موجودی فیزیکی و بازرسیهای سرزده حضور ندارند.

- دسترسی مدیریت شده بازرسان آژانس به:

 کارگاههای مونتاژ سانتریفیوژ

 مطابق با برنامه های ایران، تولید سانتریفیوژ در طول شش ماه مختص جایگزینی ماشینهای آسیب دیده خواهد بود.

 کارگاههای تولید روتور و تاسیسات نگهداری، معادن و آسیابهای اورانیوم

7.  E3/EU+3و ایران، آژانس را در رابطه با مباحث خود پیرامون اجرای اقدامات اولیه مندرج در برنامه مشترک اقدام ، آگاه نگاه داشته اند. طی نشستهای اخیر E3/EU+3و ایران که در بخشی از آنها، آژانس نیز حضور داشته، موضوعات مرتبط با اقدامات ذیربط هسته ای که باید به مورد اجرا درآیند روشن شد. این موضوع، دبیرخانه را قادر به طراحی برنامه تفصیلی ضروری نظارت و راستی آزمایی نموده است.

8. به منظور تایید تعهدات ایران ذیل برنامه مشترک اقدام ، لازم است شماری از فعالیتهای اضافی نسبت به آنچه که در حال حاضر توسط آژانس در ایران انجام می شود، انجام شوند که به شورای حکام گزارش خواهند شد. این اقدامات اضافی مستلزم تلاش بیشتر آژانس خواهد بود. به ویژه، توالی فعالیتهای راستی آزمایی میدانی جاری بایستی افزایش یابد؛ دسترسی به مکانهایی علاوه بر مکانهایی که در حال حاضر، آژانس فعالیتهای راستی آزمایی انجام می دهد باید انجام گیرد؛ لازم است تجهیزات پادمانی بیشتر، تهیه و نصب گردند؛ بایستی آنالیز بیشتر نمونه ها انجام پذیرد؛ و بنا بر حجم بیشتر و ماهیت اطلاعاتی که باید از سوی ایران به عنوان بخشی از اقدامات نظارت تقویت شده، فراهم شود لازم است کار تحلیلی بیشتری معمول گردد.

C. پیامدهای مالی

9. تلاش بیشتر، هزینه های بیشتری را متوجه آژانس خواهد نمود. برآورد اولیه دبیرخانه از هزینه فعالیتهای نظارت و راستی آزمایی در خصوص برنامه مشترک اقدام، که ممکن است مشمول اصلاح در مرحله بعدی گردد، آن است که مبلغ اضافی تقریبا 6 میلیون یورو در طول شش ماه آینده لازم خواهد بود.

10.  دپارتمان پادمان برخی از کارهایش را اولویت بندی مجدد خواهد کرد، برای برخی از فعالیتهای موجود، برنامه ریزی مجدد انجام خواهد داد و تعدادی از کارکنانش را بر اساس ضرورت، جابجا خواهد کرد تا بخشی از حجم کار اضافی را پوشش دهد. با این حال، از آنجا که انتظار می رود این موارد تنها نیم میلیون یورو را پوشش دهد، کمکهای داوطلبانه مازاد بر بودجه به میزان 5/5 میلیون یورو برای دوره شش ماهه اول لازم است.

11. در صورت توافق بین E3/EU+3 و ایران در مورد گامهای بعدی ذیل برنامه مشترک اقدام، مدیر کل پیامدهای مالی را مورد ارزیابی مجدد قرار خواهد داد و بنا بر ضرورت به شورای حکام گزارش خواهد کرد.

D. گزارش دهی

12. مدیر کل، شورای حکام را نسبت به وضعیت برنامه هسته ای ایران در روزی که قرار است برنامه مشترک اقدام لازم الاجرا گردد، آگاه خواهد ساخت و ضمنا علاوه بر گزارشهای فصلی، قصد دارد شورای حکام را ماهانه در مورد اجرای نظارت و راستی آزمایی مربوط به اقدامات ذی ربط هسته ای برنامه مشترک اقدام به هنگام نماید.

E . توصیه ها

13. توصیه می شود که شورای حکام:

الف) در پاسخ به در خواست E3/EU+3 و ایران، وظایف آژانس نسبت به نظارت و راستی آزمایی مربوط به اقدامات مندرج در برنامه مشترک اقدام را در صورت موجود بودن منابع مالی، تایید نماید.

ب) گزارش مدیر کل را مورد توجه قرار دهد.