دیار خانه های تاریخی در محاصره بافت فرسوده/ اختلاف نظر مسئولان بالا گرفت

به گزارش خبرنگار مهر، محدوده قدیمی شهر بروجرد با مساحتی بالغ بر 280 هکتار همچنان ساختار تاریخی خود را حفظ کرده است، محدوده ای که نزدیک به 50 خانه تاریخی را در خود جای داده است.

این بافت تاریخی مجموعه‌ای بالغ بر 280 هکتار از مناطق مرکز و شرق این شهر را شامل می‌شود که امروزه بیشتر در محدوده خیابانهای جعفری، صفا، شهدا و بحرالعلوم قرار گرفته اند.

بافت قدیمی بروجرد میزبان آثار تاریخی منحصر به فرد

این بافت تقریباً شامل حدود تقریبی شهر بروجرد در سال 1850 میلادی است که بر اساس نقشه‌ای که در آن سال توسط ارتش روسیه از این شهر تهیه شده تعریف شده است. بافت تاریخی بروجرد چهار محله یا کوی دودانگه، صوفیان، یخچال و رازان داشته است. دودانگه محله اصلی و مرکز تجاری و اقتصادی این بافت به شمار می‌رود.

خانه های تاریخی بروجرد

بناهای تاریخی قابل توجهی مانند امامزاده جعفر، مسجد جامع بروجرد و مسجد سلطانی در این بافت قرار گرفته اند که قدمت برخی از آنها به بیش از هزار سال می‌رسد.

بازار قدیمی بروجرد و چندین کاروانسرای تاریخی نیز در همین منطقه قرار گرفته اند. بیش از 50 خانه تاریخی در این بافت قرار گرفته که برخی از آنها از معماری جالب توجهی برخوردار هستند. خانه بیرجندی، خانه طباطبایی و خانه افتخارالاسلام از این گروهند.

بر اساس برخی آمارهای موجود بیش از 50 خانه قدیمی و ارزشمند در شهرستان بروجرد وجود دارد که تنها تعدادی از آنها در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و بقیه در اختیار مالکان خصوصی هستند.

لرزه خیزی بروجرد و نگرانی مسئولان در مورد بافتهای فرسوده

این در حالیست که در این محدوده و دیگر مناطق متصل شده به آن شاهد بافت های فرسوده ای هستیم که قرارگیری شهرستان بروجرد بر روی محدوده لرزه خیز لرستان از آن تهدیدی بالقوه برای بروجرد ساخته است.

جمع این دو موضوع در کنار هم مسئولان را در دوراهی احیای خانه های تاریخی و محدوده قدیمی شهر و یا تخریب و نوسازی مجدد آن قرار داده است، موضوعی که به محل کشمکش میان شهرداری و میراث فرهنگی بروجرد تبدیل شده است.

میراث فرهنگی معتقد است که تخریب بافت فرسوده محدوده خانه ها و آثار تاریخی بروجرد و علم کردن برج های چند طبقه منظر این جاذبه های کم نظیر را با مشکل جدی مواجه می کند. شهرداری نیز با استناد به لرزه خیز بودن بروجرد خواستار نوسازی این بافت فرسوده و اعطای مجوزهای لازم به صاحبان این خانه ها است.

در طول سالهای اخیر نیز برخی از صاحبان خانه های مسکونی که در محدوده بافت تاریخی بروجرد قرار دارند بارها برای ساخت و ساز در این محدوده و دریافت مجوزهای لازم اقدام کرده اند ولی هر بار با "نه" میراث فرهنگی مواجه شده اند.

دغدغه میراث فرهنگی برای حفظ این بافت تاریخی در شرایطی که در عمده شهرهای لرستان محدوده های تاریخی شهرها از بین رفته اند در نوع خود قابل تقدیر است اما در این میان نیز باید زمینه مقاوم سازی خانه های مسکونی موجود در این محدوده را فراهم کرد.

شهردار بروجرد: 28 درصد محدوده شهر جزو بافت فرسوده است

شهردار بروجرد در این رابطه به مهر می گوید: در حال حاضر حدود 264 هکتار بافت فرسوده و سکونت گاه غیررسمی در بروجرد وجود دارد که علاوه بر آن 320 هکتار دیگر نیز در دست بررسی مشاورین ذیربط است.

منوچهر یوسفی ادامه می دهد: با این تفاسیر بیش از 28 درصد محدوده شهر بروجرد جزو بافت فرسوده و سکونت گاه غیررسمی محسوب می شود که باید برای نوسازی و مقاوم سازی آن تدابیری اندیشیده شود.

وی یادآور می شود: در این راستا با پیگیریهای انجام شده برای ساماندهی بافتهای فرسوده و سکونتهای غیر رسمی مصوبه ای گرفته شد که طی آن افراد متقاضی می توانند با دریافت تسهیلات به  بازسازی منازل فرسوده خود اقدام کنند.

شهردار بروجرد: اجازه ساخت و ساز تا سه طبقه داده شود

شهردار بروجرد می گوید: در این مصوبه آمده بود که متقاضیان می توانند ساخت و ساز را در سه طبقه به همراه پیلوت انجام دهند که این مصوبه با اعتراض میراث فرهنگی شهرستان مواجه شد.

یوسفی به دلایل اعتراض میراث فرهنگی اشاره کرده و عنوان می کند: میراث فرهگی معتقد است که ساخت و ساز بیش از دو طبقه در این محدوده مجاز نیست.

وی معتقد است که جلوگیری میراث فرهنگی از ساخت و ساز بالای دو طبقه موجب سلب اشتیاق سرمایه گذاران و انبوه سازان برای ساخت و ساز در این محدوده می شود چرا که ساختمانهای با حداکثر دو طبقه برای انبوه سازان توجیه اقتصادی ندارد.

شهردار بروجرد یادآور می شود: با اقدام میراث فرهنگی و جلوگیری از ساخت و ساز بیش از دو طبقه در محدوده بافت قدیمی بروجرد شهرداری بلاتکلیف مانده است.

میراث فرهنگی: ساختمانهای بلندمرتبه سیمای آثار تاریخی بروجرد را محو می کند

و اما رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد در این زمینه دلایل خود را دارد و معتقد است که جلوگیری از ساخت و ساز بیش از دو طبقه در حریم آثار تاریخی و ابنیه قدیمی به صورت یک قانون مصوب شده است.

حجت اله یارمحمدی با یادآوری اینکه ممانعت میراث فرهنگی از ساخت و سازهای بلندمرتبه در این محدوده کاملا قانونی است، می گوید: ابنیه قدیمی و آثار تاریخی در منطقه مرکزی شهر بروجرد از ضوابط خاصی برخوردارند و هیچ کسی نمی تواند از این قوانین سر پیچی کند.

وی یادآور می شود که برخی آثار و خانه های تاریخی در محدوده بافت قدیمی شهر بروجرد وجود دارند که با ساخت و سازهای بلندمرتبه از دید مردم پنهان شده و تاثیر فرهنگی اصلی خود را به عنوان یک اثر تاریخی و گردشگری از دست خواهند داد.

یارمحمدی با یادآوری اینکه ساخت و ساز خانه های بلندمرتبه در محدوده بافت تاریخی بروجرد به نفع آثار تاریخی موجود در این محدوده و شهر بروجرد نیست، می گوید: با این اقدام ضمن محو این جاذبه های ارزشمند در میان ساختمان های نوساز، با گذشت زمان این آثار تاریخی در میان ساخت و سازهای بی رویه به دست فراموشی سپرده می شوند.

دستیابی به راه حل متوازن در گرو رویکرد کارشناسی

به هر روی به نظر می رسد اصرار متولیان امر بر ساخت و سازهای بلندمرتبه در محدوده بافت تاریخی شهر بروجرد منجر به از دست رفتن آثار تاریخی ارزشمندی خواهد شد که می توان از آن به عنوان فرصتی بی بدیل برای شهر بروجرد یاد کرد.

رفع مشکل بافتهای فرسوده نیز با تعامل مسئولان امر و رسیدن به یک راه حل متوازن قابل حل است، البته این امر در گرو آن است که سایر دستگاههای مرتبط نیز دغدغه حفظ و احیای آثار تاریخی بروجرد را داشته باشند.

در این راستا به نظر می رسد نیاز است با به کار گیری و استفاده از نظرات مشاورین و کارشناسان ذی صلاح نسبت به اخذ بهترین راهکار برای بافت قدیمی شهر بروجرد اقدام کرد، راهکاری که هم ضامن حفظ آثار تاریخی موجود در این محدوده باشد و هم به بهسازی بافت فرسوده بروجرد کمک کند.