فروش یک میلیارد تومانی نمایشگاه کتاب در روز نخست نشان‌دهنده چیست؟

خبرگزاری مهر-گروه فرهنگ و ادب: برای دیدن شگفتی های بیست و هفتمین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب سوای از بازدید از مصلی امام خمینی(ره) که این روزها مملو از جمعیتی است که تا پیش از این به گمان بسیاری از کتاب نخوان ترین جمعیت های حاضر در جهان بودند، می توان بهربرخی از آمار و ارقام نیز استناد کرد و با توجه به آن شور و شوق این روزهای ایرانیان برای کتاب و کتابخوانی را با وجود تمامی مشکلات اقتصادی حاضر در میان خانوارها ستود.

روز گذشته خبرنگار مهر اطلاع کسب کرد که آمار فروش روزانه نمایشگاه کتاب در تنها روز نخست از بازدید مردم از نمایشگاه کتاب که به روز نسبتا خلوتی نیز بود و از ازدحام جمعیت روز دوم نمی شد در آن اثری دید؛ یک میلیارد تومان بوده است.

با یک حساب سرانگشتی اگر به طور نسبی قیمت هر جلد کتاب را 10 هزار تومان بدانیم می توان گفت که در یک روز تقریبا خلوت از نمایشگاه که توقع استقبال مردمی زیادی از نمایشگاه کتاب نیز در آن نمی رفته است چیزی در حدود   100000نسخه کتاب در تنها یک روز به فروش رسیده است که در شمارگان آثار چاپی موجود در کشور و وضعیت فعلی مطالعه کتاب، امری بسیار قابل اعتناست.

چنین فروشی در روز نخست نمایشگاه بین المللی کتاب و در کنار تمامی تبلیغاتی که به منظور مسموم نشان دادن محتوای ارائه شده در نمایشگاه مورد توجه برخی رسانه ها در روزهای اخیر قرار گرفته به خوبی نشان می دهد که مخاطب کتاب در ایران به چنان بلوغی دست پیدا کرده است که می تواند فارغ از تمام جو سازی های موجود در فضای یک رویداد بزرگ فرهنگی به راحتی نیاز و خواست خود را از باز فعلی کتاب در کشور استحصال کند. 

واقعیت هایی که باجه های اطلاع رسانی نشان دادند

برای نشان دادن میزان توجه و علاقه مندی مردم به نمایشگاه کتاب و مطالعه و نیز جستجوی هوشمندانه مخاطبان برای دریافت کتاب این روزها می توان شاهد مثال های زیادی در سطح نمایشگاه بین المللی کتاب دید.

ازدحام قابل توجه مخاطبان در مقابل غرفه های اطلاع رسانی و تلاش برای پیدا کردن کتاب ها و غرفه هایی که هر یک از آنها با اطلاع و شناخت قبلی نسبت به محتوای مورد نیازشان در کنار آن جمع شده بودند یکی دیگر از جلوه های حضور هوشمندانه مخاطبان در نمایشگاه بین المللی کتاب امسال است. در کنار این مساله استقبال قابل توجه مردمی از اطلاع رسانان مردمی که با لباس هایی متحد الشکل در سطح نمایشگاه پراکنده شده اند و با توزیع نقشه و نیز اطلاع رسانی کلامی در هدایت مخاطبان نمایشگاه می کشوند، نیز نشان می دهد که مخاطب کتاب در ایران این روزها با بلوغی نسبی به جای پرسه زدن های بی هدف در میان غرفه ها و فضای نمایشگاهی به صورتی هدفمند و با شناخت کافی نسبت به نیازهای خود در حال تهیه کتاب از نمایشگاه است.

این دگردیسی مخاطبان اگر از سوی مسئولان نمایشگاه نیز مورد توجه جدی و نگاه منتقدانه قرار بگیرد می تواند در آینده نه چندان دوری به عنوان یک برگ برنده برای برنامه ریزی های هدفمندتر برای اجرای نمایشگاه کتاب مورد استفاده قرار بگیرد.

آثار ترکیب متجانس ناشران در نمایشگاه

شکی نیست که بدنه اصلی اجرای نمایشگاه بین المللی کتاب را ناشران به عنوان تولید کنندگان اصلی محتوای فکری بخش عظیمی از جامعه که میهمان نمایشگاه کتاب و در آینده بازار نشر هستند، تشکیل می دهند.

آنچه از فضای کلی آثار ارائه شده توسط ناشران در نمایشگاه می توان سراغ گرفت حاکی از نوعی بلوغ و شکوفایی دوباره در فضای صنعت نشر کشور است. نگاهی به حجم بالای آثار و تنوع موجود در میان عناوین منتشر شده توسط ناشران در کشور به خوبی نشان می دهد که بخش قابل توجهی از استقبال مردمی قابل توجه از نمایشگاه در دو روز نخست مرهون تغییر نگرش ناشران و مدیران در ارائه محصولات با کیفیت در نمایشگاه کتاب است. محصولاتی که رفته رفته با درک حقیقی تری از  نیازهای مخاطبان در تمامی زمنیه های فکری، اعتقادی، دینی و حتی سرگرمی در دست تهیه است. شاید به همین روی باشد که در نمایشگاه کتاب در کنار برپایی سالنی مانند یاس که به خوبی هر چه تمامتر به معرفی کارنامه نشر کشور در سال 92 پرداخته است می توان غرفه هایی از ناشران بخش خصوصی را نیز دید که محتوای فکری تولید شده توسط آنها با استقبالی کم نظیر از سوی مخاطبان مواجه شده است. یا در دیدی دیگر در کنار استقابل قابل توجه از غرفه ویژه امیرالمومنین(ع) که امسال در نمایشگاه بین المللی کتاب ایجاد شده است می توان شلوغی و سرزندگی بیشتری را نیز در سال های بخش بین الملل دید.

چرا کتاب می خوانیم؟

این روزها در فضای مصلی و در پیاده راه نزدیک به ورودی شبستان  که قلب تپنده نمایشگاه کتاب به شمار می رود غرفه ای تدارک دیده شده است که بر روی سر در آن از حاضران پرسیده شده است: «چرا کتاب می خوانیم». در پایین این سر در دیواری را می ّینیم که هر یک از میهمانان نمایشگاه بر روی قطعه کاغذ کوچکی پاسخش به این سوال را نوشته و آن را دیوار روبرویش نصب می کند. در یک نگاه وسیعتر در این غرفه هر روز می توان انوبهی از پاسخ های مردمی را دید که بر دیوار تعبیه شده برای این منظور نصب شده است.

صرف نظر از پاسخی که به این سوال از سوی مخاطبان داده می شود از منظر جامعه شناختی نفس حضور در این غرفه که به معنای دیدن سوال نصب شده بر سردر آن و داشتن پاسخ برای آن و مهمتر از همه آنها اهمیت داشتن ابراز پاسخ برای آن از سوی افرادی که آن را می بینند نشان می دهد که فرصت نمایشگاه کتاب بهترین دلیل توجه کردن به این نکته است که کتابخوانی در ایران و در میان اقشار مختلف مردم ایران امری بسیار جدی و هدفمند تلقی می شود که مخاطبش با اندیشه، صرف زمان و هدف گذاری ویژه در آن گام می گذارد. این واقعیتی است که باید آن را پذیرفت و بر مبنای آن برنامه ریزی و حتی اظهار نظر کرد.