دکتر حسن قنبری استاد گروه فلسفه دانشگاه ادیان و مذاهب قم در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد اینکه چرا با وجود سفارش اکید دین اسلام بر دانش و دانستن، مطالعه کردن را به صورت فرهنگ در نیاورده ایم و متوسط مطالعه مردم در جامعه ما کم است، گفت: فرآیند تبدیل شدن امری به فرهنگ، فرآیند طولانی مدتی است. با یکسال و چند سال نمی توان امری را به فرهنگ تبدیل کرد. باید ده ها سال بگذرد البته با برنامه ریزی کردن و نظارت و کنترل مداوم در این فرآیند باید در این مسیر گام برداشت.
وی افزود: اینکه گفته می شود ما ملتی کمتر اهل مطالعه هستیم و با کتاب و کتابخوانی سروکار نداریم ریشه آن به همین فرآیند و عملیات کنترل و نظارت و برنامه ریزی آن بر می گردد که این مسیر را طی نکرده ایم. حالا باید دید چرا در این 35 سال بعد از انقلاب (حالا زمان طاغوت هیچ) که انقلاب ما به تعبیر امام(ره) انقلاب فرهنگی بود و اسلام هم چنانچه شما گفتید بسیار بر مطالعه و دانستن تأکید دارد، چرا نتوانسته ایم فرهنگ مطالعه در بین مردم جابیاندازیم. توقعات خیلی بیشتر از این (وضع کنونی) است.
این محقق و پژوهشگر حوزه فرهنگ اظهارداشت: شاید مشکلات بعد از انقلاب مثل درگیریها و جنگ تحمیلی و بعد هم مشکلات اقتصادی مانع از ارتقای فرهنگ و به خصوص سؤال شما که فرهنگ مطالعه است در جامعه ما شده است، زیرا لازمه تحقق ارتقای فرهنگی، ثبات و آرامش اجتماعی و اقتصادی و سیاسی است.
قنبری بیان کرد: این عواملی که گفتم، زیرساختهای ارتقای فرهنگ و فرهنگ شدن مطالعه در میان مردم است. باید مسیر فرهنگسازی را با هموار کردن زیرساختهای آن به درستی مدیریت کرد و پیش برد. اگر سیاستگذاران و هدایت کنندگان و نظارت و کنترل کنندگان فرهنگی جامعه هم بدانند و هم بخواهند که فرهنگ مطالعه در میان مردم تحقق یابد، آن وقت می توان امید داشت که شاهد جا افتادن این فرهنگ در جامعه باشیم.
این محقق و پژوهشگر مسائل فرهنگی در مورد اینکه چگونه می توان فرهنگ مطالعه را وارد سبک زندگی افراد جامعه کرد، گفت: نهادهای فرهنگی باید این کار را انجام دهند. باید از خانواده ها شروع کرد. یک پای هر فرهنگ سازی در درون خانواده هاست. بعداً نهادهای اجتماعی و فرهنگی خارج از خانواده مثل آموزش و پرورش، آموزش عالی و رسانه های گروهی می توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم فرهنگ مطالعه را در میان افراد ترویج کنند. البته تبلیغات و کارهای غیرمستقیم در زمینه فرهنگ بهتر جواب می دهد. اینکه رسانه ملی می تواند خیلی راحت در این خصوص موفق باشد غیر قابل انکار است. اما متأسفانه کتاب و کتابخوانی در تبلیغات رسانه ملی جایی ندارد آنقدر که کالاهایی مانند چیپس و پفک تبلیغ می شود آیا کتاب و کتابخوانی تبلیغ می شود؟!
این محقق و پژوهشگر حوزه فرهنگ اظهارداشت: باید به جای جایزه های سپرده های بانکی یا جایزه برای خریدن کالاها، برای خرید و خواندن کتاب هم جایزه بگذاریم. با معرفی کتابهای خوب و با دعوت از نویسندگان و منتقدان آن کتابها به نوعی افراد را به خواندن این کتابها ترغیب کنیم. ولی متأسفانه به شکلهایی این قضیه رها شده و هر کس بنا به علاقه شخصی خود دنبال مطالعه می رود.
این استاد گروه فلسفه دانشگاه ادیان و مذاهب درباره اینکه راهکار ارتقای فرهنگ مطالعه با توجه به شرایط کنونی چیست، هم بیان کرد: تشویق و ترغیب افراد به ویژه کودکان به کتاب و کتابخوانی، بهترین راهکار است، زیرا ذائقه بزرگترها شکل گرفته و سخت است که آنرا عوض کنیم ولی در کودکان خیلی راحتتر می توان ذائقه کتابخوانی و مطالعه را ایجاد کرد. فیلمها و کتابهایی برای سنین حتی زیر 7 سال درست کنیم تا آنها به مطالعه و کتاب تشویق شوند. در این خصوص می توان یارانه برای خرید کتاب در نظر گرفت حتی کتابهایی را به طور رایگان در خانواده ها توزیع کنیم. یکی از راهکارهای دیگر این است که برای کسانی که مقاله می نویسند حق الزحمه خوبی در نظر بگیریم و معلمان کتابهایی برای مطالعه به دانش آموزان معرفی کنند و از خوانندگان این کتابها خلاصه کتاب را بخواهند یا اینکه مسابقه کتابخوانی برگزار کنند. برپایی نمایشگاه های کتاب؛ چه به صورت بین المللی و چه به صورت داخلی هم مفید به نظر می رسد.
نظر شما