خبرگزاری مهر ـ گروه فرهنگ و ادب: «رزی از دریا»، «سکوت آسمان» و «با چشمان تو» عنوان 3 رمان از «رمانُ باتالیا» نویسنده ایتالیایی است که حاوی مفاهیم شاعرانه و فلسفی در کنار یکدیگر است. این 3 کتاب با ترجمه محبوبه خدایی توسط انتشارات هدف نوین به چاپ رسیده‌اند.
زمینه و تم مشترک هر 3 کتاب، عشق است. شاید بیان این جمله، کلیشه‌ای به نظر بیاید. چون رمان‌های زیادی هستند که درباره عشق نوشته می‌شوند. اما در واقع یکی از زمینه‌های مشترک این 3 کتاب و در واقع مهم‌ترین‌شان، عشق است. در پشت جلد هر 3 اثر، رمانُ باتالیا شاعر فیلسوفی معرفی شده که با فروتنی و به شیرینی کوچک، رازهای بزرگ زندگی را آشکار می‌کند. این کتاب‌ها نثر شاعرانه و محتوای فلسفی دارند. عشق هم مهم‌ترین مفهوم فلسفی است که در کنار دیگر مفاهیم فلسفی 3 اثر مذکور، به آن پرداخته شده است.
«با چشمان تو»، داستانی‌تر از 2 کتاب دیگر است. چون «سکوت آسمان» و «رزی از دریا» از زبان راوی اول شخص که همان باتالیا باشد، روایت می‌شوند و در واقع ذکر خاطرات او هستند. اما «با چشمان تو» راوی دانای کل دارد که مشغول گفتن قصه پیوند چشمان دختر جوانی است که موجب می‌شود دنیا را از دریچه چشمان اهداکننده ببیند. نمونه اقتباس سینمایی از چنین داستانی، فیلم Eye (چشم) است که در سال 2008 ساخته شد. این کتاب، نسبت به دو اثر دیگر، جایگاه و جذابیت کمتری دارد و داستانش ضرباهنگ کندتری دارد. البته علت دیگر این مساله این است که عشق موجود در این رمان، رقیق‌تر و زیرپوستی‌تر است.
«سکوت آسمان» جذاب‌تر از «با چشمان تو» اما بعد از «رزی از دریا» جا می‌گیرد. در این کتاب که داستانِ «داستان در داستانش» متاثر از خاطره‌گویی باتالیاست، سخنان فلسفی از زبان پیرمرد فیلسوف خاطره‌گو (سیریُ) بیان می‌شود. تا همین جای کار و با خواندن دو کتاب مذکور، با جملات فلسفی زیادی روبرو خواهیم شد. به عنوان نمونه: «فراموش کردن گذشته به مفهوم فراموش کردن خودمان است»، «آسمان و زمین دو راز بیرونی و درونی ما هستند» و یا «از خاک رُس خلق شده‌ایم و نفس الهی به ما حیات داده است. به این ترتیب آسمان و زمین هستیم»
در «سکوت آسمان» و «رزی از دریا» چون عشق، نمود ظاهری و بیرونی بیشتری دارد، داستان نیز جذابیت بیشتری دارد. در «سکوت آسمان»، پیرمرد خاطره‌گو علاوه بر ذکر خاطرات نوجوانی، عشق و وابستگی‌های این سن و سال، قصه مرد مجنون را روایت می‌کند؛ یعنی خاطره‌گویی مرد دیوانه از گذشته‌اش در خلال خاطرات پیرمرد فیلسوف قصه. در «رزی از دریا» هم گویی 2 دفترچه خاطرات را از مرد و زنی عاشق به دست گرفته‌ایم و کتاب پیش رو، ماحصل ترکیب و شاید کلاژ این دو دفترچه است که پر از قطعات شعر تغزلی است. این کتاب در میان 3 اثر مذکور، از نظر کشش داستانی در رتبه اول قرار می‌گیرد. اگر بخواهیم با یک نمونه سینمایی، این کتاب را هم بیشتر معرفی کنیم، می‌توانیم به فیلم «پل‌های مدیسون کانتی» ساخته کلینت ایستوود اشاره کنیم. شکل‌گیری عشق و فرجامی که در کتاب دارد، مشابه عشقی است که روایتش را در این فیلم ایستوود می‌بینیم.
در مطالعه هر 3 کتاب، این حالت دفترچه خاطرات‌‌گونه وجود دارد. شاید بهتر باشد از لفظ شاعرانه برای توصیف این متون استفاده کنیم. توضیح بیشتر اینکه، در هر 3 اثر فرازهای شاعرانه کتاب همراه با تصاویری از طبیعت هستند. در پایان هر 3 کتاب هم اتفاقات داستانی به صورت فهرست‌وار و وقایع‌نگارانه درج شده‌اند؛ مانند یک دفترچه خاطرات که تاریخ شکل‌گیری وقایع در آن اهمیت زیادی دارد. این کتاب‌ها، واقعاً و به معنی واقعی، شاعرانه‌اند و در امر توصیف، از طبیعت و زیبایی‌هایش، همچنین دهکده‌های قدیمی و سنگی ایتالیا بهره برده‌اند.
یک ویژگی دیگر این کتاب‌ها، نگاه به گذشته، مرور خاطرات و به نوعی حسرت گذشته را خوردن است. البته می‌توان رگه‌های امید به آینده را در دو کتاب «سکوت آسمان» و «با چشمان تو» دید. سوژه مورد نظر هر 3 کتاب، شاعرانه است اما در قالب شعر نمی‌گنجد. پس شاعر ِ فیلسوف چاره‌ای جز خلق این 3 اثر در قالب منثور نداشته است. به علاوه مفاهیم فلسفی هم در 3 داستان مذکور، نهفته‌اند که با سرودن شعر، به خوبی منتقل نمی‌شده‌اند. تذکر این نکته هم بی‌ضرر نیست که دو داستان «رزی از دریا» و «سکوت آسمان» واقعی هستند.
--------------------
صادق وفایی
نظر شما