اعمال شب و روز مبعث حضرت رسول(ص)/ روایت ابن‌بطوطه سنی از «لیله المحیا» در نجف‌اشرف

شب مبعث از لیالی متبركه است كه از حضرت امام جواد (ع) روایت شده است كه همانا در رجب شبی است كه بهتر است از آنچه می تابد بر آن آفتاب، و آن شب 27 رجب است كه در صبح آن پیغمبر خدا به رسالت مبعوث گردیده است و بدرستی كه از برای عامل در آن شب از شیعه ما اجر عمل 60 سال است. به خدمت آن حضرت عرض شد كه عمل در آن شب چیست؟ آن بزرگوار فرمود كه چون بجا آوردی نماز عشاء را و بر رختخواب رفتی، پس بیدار می شوی هر ساعتی كه خواستی از شب تا پیش از نیمه آن، و 12 ركعت نماز می خوانی و در هر ركعت حمد و سوره از سوره های كوچك مفصل(از سوره محمد تا آخر قرآن)، پس چون سلام دادی در هر دو ركعتی و فارغ شدی از نمازها می نشینی و بعد از سلام میخوانی حمد را هفت مرتبه و معوذتین را هفت مرتبه و توحید و كافرون و سوره قدر را و آیه الكرسی را هر كدام هفت مرتبه و باید دعایی را در عقب همه این دعاها خواند كه در مفاتیح الجنان به طور كامل توضیح داده شده است.

دوم: مستحب است غسل در این شب و در نیمه شب.

سوّم : زيارت حضرت اميرالمؤ منين(ع) كه افضل اعمال اين شب است و از براى آن حضرت در اين شب سه زيارت است که در مفاتیح الجنان آمده است.

مرحوم شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان در مورد فضیلت زیارت امیرالمؤمنین (ع) در شب 27 رجب بر این مسئله تأکید دارد که نه تنها شیعه بلکه برخی از علمای اهل سنت بدان اشاره کرده اند و به سفرنامه ابن بطوطه در این مورد اشاره می کند:... از جمله اینکه ابو عبدالله محمد بن بطوطه كه يكى از علماء اهل سنت است و در ششصد سال پيش می زیسته است در سفرنامه خود كه به «رحله ابن بطوطه » معروف است در بيان وُرود خود از مكه معظمه به نجف اشرف ذكر كرده روضه و قبر مبارك مولايمان اميرالمؤ منين عليه السلام را و گفته اهل اين شهر تمامى رافضى هستند و از براى اين روضه مباركه كراماتى ظاهر شده از جمله آنكه در شب بيست و هفتم ماه رجب كه نام آن شب نزد اهل آنجا «لَيْلَةُ الْمَحْيا» است، مى آورند از عراقين و خراسان و بلادِ فارس و رُوم هر شَل و مفلوج و زمين گيرى كه هست و جمع مى شود از آنها قريب سى چهل نفر در آنجا پس بعد از عشا مى آورند اين مبتلايان را نزد ضريح مقدّس و مردم جمع مى شوند و منتظرند خوب شدن و برخاستن آنها را و اين جماعت مردم بعضى نماز مى خوانند و بعضى ذكر مى گويند و بعضى قرآن تلاوت مى كنند و بعضى تماشاى روضه مى كنند تا آنكه بگذرد نصف يا دو ثلث از شب آن وقت جميع اين مبتلايان و زمين گيران كه حركت نمى توانستند بكنند برمي خيزند در حاليكه صحيح و تندرست مى باشند و علّتى در آنها نيست و مى گويند لا اِلهَ اِلا اللّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّهِ عَلَىُّ وَلی ُّاللّهِ و اين امري است مشهور و مُسْتَفيض و من خودم آن شب را در آنجا درك نكردم لكن از مردمان ثقه كه اعتماد بر قول آنها بود شنيدم و هم ديدم در مدرسه اى كه مهمانخانه آن حضرت است سه نفر زمينگير كه قادر بر حركت نبودند يكى از اهل روم و ديگرى از اهل اصفهان و سيّمى از اهل خراسان بود از آنها پرسيدم چگونه شما خوب نشده ايد و اينجا مانده ايد گفتند ما به شب بيست و هفتم نرسيده ايم و همين جا مانده ايم تا شب بيست و هفتم آينده كه شفا بگيريم و از براى اين شب مردم زياد از شهرها جمع مى شوند و بازار بزرگى اقامه مى شود تا مدّت ده روز فقير گويد: مبادا استِبْعاد كنى اين مطلب را همانا معجزات و كراماتى كه از اين مشاهد مشرّفه بروز كرده و به تواتر رسيده زياده از آن است كه احصا شود...

اعمال روز بيست و هفتم رجب

از جمله اعياد عظيمه است و روزى است كه حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِيهِ وَ اله در آن روز به رسالت مبعوث گرديد و جبرئيل به پيغمبرى بر آن حضرت نازل شد و از براى آن چند عمل است:

اوّل : غسل

دوّم : روزه و آن يكى از چهار روزى است كه در تمام سال امتياز دارد براى روزه گرفتن و برابر است با روزه هفتاد سال .

سوم : بسيار صلوات فرستادن .

چهارم : زيارت حضرت رسول(ص) و اميرالمؤ منين (ع).

پنجم : شيخ در مصباح فرموده از رَيّان بن الصّلت مروى است كه حضرت امام جواد عليه السلام در زمانيكه در بغداد بود روز نيمه رجب و روز بيست و هفتم را روزه گرفت و جميع حشم آن حضرت روزه گرفتند و ما را امر فرمود كه به جا آوريم 12 ركعت نماز كه خوانده شود در هر ركعت حمد و سوره و بعد از فراغ از نمازها خوانده شود هر يك از حمد و توحيد و مُعَوَّذَتين چهار مرتبه و « لا اِلهَ اِلا اللّهُ واللّهُ اَكْبَرُ وَسُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُلِلّهِ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّبِاللّهِ الْعَلِىِّ الْعَظيمِ» چهار مرتبه، «اللّهُ اللّهُ رَبِّى لا اُشْرِكُ بِهِ شَيْئا»  چهار مرتبه و «لا اُشْرِكُ بِرَبِّى اَحَدا» چهار مرتبه .

ششم: و نيز شيخ روايت كرده از جناب ابوالقاسم حسين بن رُوح رَحَمهُاللّهُ كه فرموده بجا مى آورى در اين روز 12 ركعت نماز، مى خوانى در هر ركعت حمد وسوره اى كه آسان باشد و تشهّد مى خوانى و سلام مى دهى و مى نشينى و مى گوئى بين هر دو ركعتى :
اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى لَمْ يَتَّخِذْ وَلَداً وَلَمْ يَكُنْ لَهُ شَريكٌ فى الْمُلْكِ
وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِىُّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْبيراً يا عُدَّتى فى مُدَّتى يا
صاحِبى فى شِدَّتى يا وَليّى فى نِعْمَتى يا غِياثى فى رَغْبَتى يا
نَجاحى فى حاجَتى يا حافِظى فى غَيْبَتى يا كافِىَّ فى وَحْدَتى يا
اُنْسى فى وَحْشَتى اَنْتَ السّاتِرُ عَوْرَتى فَلَكَ الْحَمْدُ واَنْتَ الْمُقيلُ
عَثْرَتى فَلَكَ الْحَمْدُ وَاَنْتَ الْمُنْعِشُ صَرْعَتى فَلَكَ الْحَمْدُ صَلِّ عَلى
مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاسْتُرْ عَوْرَتى وَآمِنْ رَوْعَتى وَاَقِلْنى عَثْرَتى
وَاصْفَحْ عَنْ جُرْمى وَتَجاوَزْ عَنْ سَيِّئاتى فى اَصْحابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ
الصِّدْقِ الَّذى كانُوا يُوَعَدُونَ

پس چون فارغ شدى از نماز و دعا، مى خوانى هر يك از حمد و اخلاص و مُعَوَّذَتَيْن و قُلْ يا اَيُّهَا الْكافِرُونَ و اِنا اَنْزَلناهُ و آية الكرسى را هفت مرتبه و بعد مى گوئى لا اِلهَ اِلا اللّهُ واللّهُ اَكْبَرُ وَسُبْحانَ اللّهِ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ هفت مرتبه،  و بعد مى گوئى هفت مرتبه «اللّهُ اللّهُ رَبَّى لا اُشْرِكُ بِهِ شَيْئا» و مى خوانى هر دعا كه خواهى .