حسن گروتوفسکی باشم کارم دیده می‌شود/ تاثیر مثبت حضور بازیگران سینما در تئاتر

به گزارش خبرنگار مهر، نشست رسانه ای نمایش «ناقوس ها برای چی‌ن به صدا در می آیند» بعدظهر گذشته دوشنبه 19 خرداد ماه با حضور رحمت امینی نویسنده، حسن وارسته کارگردان و آنا نعمتی و فرزین محدث بازیگران این اثر نمایشی در تالار حافظ برگزار شد.

در ابتدای این نشست خبری رحمت امینی نویسنده این نمایش درباره روند شکل گیری کار گفت: کار زمانی آغاز شد که متوجه شدیم فرصت اجرایی در تالار حافظ  خواهیم داشت. در حال حاضر گرفتن محل اجرا کار ساده ای نیست حتی برای من، که در کنار کار هنری سمت مدیریتی نیز بر عهده دارم. می دانم که بسیاری پشت درهای بسته سالن های تئاتر منتظراند به همین دلیل زمان اجرا را نمی توانستیم، انتخاب کنیم. بنابراین با توجه به زمانی که در اختیار داشتیم متنی مناسب را برای اجرا انتخاب کردیم.

وی ادامه داد: مدت هاست ایده اجرای روایت های شرقی و شیوه اجرایی برشت را داشتیم زیرا جذابیت اجرایی بسیار برای مخاطبان دارد و علاوه بر تسلط بر تکنیک های تئاتر غرب از تئاتر شرق نیز نشات گرفته اند. در این راستا نمایشنامه «همسر چینی» را تکمیل کردیم. این متن در گذشته اجراهای موفقی را پشت سر گذاشته بود اما خواستیم به سراغ متن های دیگری از این دست نیز برویم بنابراین به قصه «برف در چله تابستان» رسیدیم. این متن ها را به شکل کارگاهی نوشتیم و سیاوش بهادری راد دراماتورژی آن را بر عهده گرفت.

امینی در تکمیل حرف هایش درباره بازیگران گفت: مسئله بعدی انتخاب گروه بازیگران بود؛ زیرا انتخاب بازیگر مثل رفتن به قله قاف و گرفتن سیمرغ است. تئاتر حمایت نمی شود و اساسا هم چیزی به نام حمایت وجود ندارد. مثلا نمایش «یک بزرگداشت با شکوه» که سال گذشته اجرا شد یک اثر دولتی بود اما تاکنون هیچ حمایتی دولتی به آن تعلق نگرفته است. به همین دلیل در این نمایش برای جذب مخاطب و برگشت مالی به سراغ بازیگرانی با توان اجرایی بالا و آشنا به عرصه نمایش رفتیم و آن ها را انتخاب کردیم. آنا نعمتی علاوه بر تجربیات تصویری، تجربه تئاتر داشته و دانش آموخته مکتب استاد سمندریان است.

وی ادامه داد: بازیگرانی چون سیامک صفری و فرزین محدث نیز نیاز به معرفی ندارند. تنها حضور هم زمانشان در نمایش های «دن کامیلو» و «رد پای صورتی» مشکل ساز بود. می توان گفت حضور همزمان بازیگران در چند پروژه، زمانبندی اجرا و زمان محدود تمرین ها از جمله مواردی بود که با آنها مانند بسیاری از گروه های اجرایی روبه رو هستیم. معتقدم نمایشی نباید کمتر از 6 ماه تمرین شود. اما مجموع تمرین های ما در این نمایش 20 روز بود. بی شک این عوامل سبب شد انتظار ما از این اجرا برآورده نشود.

وارسته: خانه اول و آخر من تئاتر است

در ادامه نشست حسن وارسته کارگردان نمایش نیز با تاکید بر اینکه خانه اول و آخر من تئاتر است گفت: اگر به ناچار به تلویزیون کوچ می کنم به خاطر معیشت است که در تئاتر به سختی به دست می آید. وقتی آقای امینی پیشنهاد اجرای مجدد نمایش «همسر چینی» را داد، تصمیم گرفتیم با رویکردی جدید به قصه «زن هر دم خیال» نگاه کنم. در آن متن ماجرای جفا و خیانت زن مورد توجه بود پس قصه «برف در چله تاستان» را که 800 سال پیش در سلسله یوآن نوشته شده بود را برای تکمیل کار قبل برگزیدیم و با رویکرد تحقیقی به آن نگاه کردیم. حتی در این زمینه از بازیگر نقش «چوچانگ» در سریال پایتخت در ترجمه اصطلاحات کمک گرفتم. زمان تمرین اسکیس و استوری برد به شیوه سینمایی داشتیم و بازیگران نیز در همین مدت کوتاه تمرینات به نقطه مورد نظر رسیدند.

وی با اشاره به اینکه تئاتر شرق را با چخوف و برشت آغاز کرده گفت: تفکر برشت به روحیه ام نزدیکتر است. نمایش «ناقوس ها برای چی‌ن به صدا در می آیند» با نگاه به تئاتر شرق و تئاتر برشت مانند تکنیک بیگانه سازی، حماسی و اپیک پرداخته شده و بر این مبنا تماشاگر با نوعی فراواقع بینی با اثر همذات پنداری نمی کند. این موضوع در تئاتر شرق به خصوص چین، هند و حتی ایران دیده می شود.

وارسته یادآور شد: فرمول خندادن را به خوبی می دانم بنابراین به عمد در این نمایش فضای تلخی را ایجاد کردم. نمایش از تمی تلخ برخوردار است در واقع لایه بیرونی داستان به زن می پردازد، اما زیر متن اثر تزویر و رفتارهای ماکیاولی را نمایش می دهد که دنیا را فراگرفته است. آدم ها برای یافتن منافع و رسیدن به مقاصدشان همه چیز را قربانی می کنند و این یک درد جهانی است.

وی تاکید کرد: قصه نمایش قصه معصومیت «تانگو» است که باید صدای ناقوس معصومیت اش در تاریخ بپیچد. اتفاقا می خواستم این پیام منتقل شود و از رفتن به سمت هجو، هزل و ایجاد کمدی پرهیز کنم. دنیای ما دنیای از میان رفتن اخلاقیات و از دست دادن معارف های انسانی شده است و من تلاش کردم به ساده ترین شکل آن را بیان کنم. تماشاگر زمانی که از سالن برون می رود شخصیت «تانگو» را می بیند. نخواستم معنا را قربانی جذابیت ها کنم.

وارسته در رابطه با بهره گیری از متون چینی و نرفتن به سمت متن های فولکلور ایرانی عنوان کرد: پیش از این همراه با آقای امینی نمایشی از یکی از داستانهای سعدی به نام «جگر هندی» کار کردیم که متاسفانه به ممیزی خورد و نتوانستیم آن را روی صحنه ببریم. چند روز پیش به موزه هنرهای معاصر رفتم آثاری از پیکاسو و دالی در آنجا وجود دارد اما اگر اسامی را بردارند و آنها را به فردی نشان دهند ممکن است دو واکنش مختلف وجود داشته باشد. به دلیل اینکه بدویت در آن آثار وجود دارد ممکن است بگویند این را یک بچه کشیده است. این اثری که در تالار حافظ می بینید اندیشه من است و ممکن است نظرات تماشاگران بعد از دیدن این اثر متفاوت از یکدیگر باشد که البته امری طبیعی است. چرا باید نام من حسن گروتوفسکی باشد تا کارم دیده شود؟. متاسفانه در ایران با توجه به نام افراد آثار مورد ارزیابی قرار می گیرد.

آنا نعمتی: شخصیت های که در نمایش بازی کردم، وجوه مختلف یک زن را نشان می دهد

آنا نعمتی بازیگر اصلی این نمایش درباره حضورش در صحنه تئاتر گفت: من پیش از این در نمایش «سیزده» به کارگردانی روزبه سجاد حسینی و «چنگیزخان» به کارگردانی چیستا یثربی که تاکنون موفق به اجرای عموم نشده حضور داشتم. در اولین جلسه از تمرینات با مجموعه ای کامل مواجه شدم و دیدگاه های حسن وارسته و رحمت امینی به من از لحاظ تصویرسازی کمک کرد. 4 نقش زن در این نمایش وجود دارد، که تصمیم به بازی در تمام آنها گرفتم. معتقدم این شخصیت ها یک کاراکتر واحدند که وجوه مختلف یک زن را نشان می دهند.

وی درباره حضور در کنار بازیگران تئاتر گفت: فرزین محدث و سیامک صفری سالهاست که فعالیت می کنند و می توان گفت روی صحنه زندگی می کنند. رسیدن به نقش برای من راحت نبود و اضطراب زیادی داشتم. این نمایش اولین تجربه جذاب صحنه ای من است.

این بازیگر درباره سابقه حضورش در عرصه نمایش گفت: فعالیت ام را با تئاتر آغاز کردم و بعد به سینما پیوستم. زمانی که درگیر کارهای تصویری شدم همیشه این دغدغه برایم وجود داشت که به تئاتر بپردازم و پیشنهاداتی نیز داشتم. اما جسارت این را نداشتم که باز گردم. زمانی که در کار چیستا یثربی حضور یافتم و یکباره درگیر تئاتر «چنگیز خان» شدم این اتفاق افتاد و ترسی که با آن درگیر بودم از میان رفت و خوشبختانه این روند ادامه یافت. اگر هنرپیشه های سینما بتوانند تجربه حضور در تئاتر را داشته باشند برایشان تاثیرات مثبتی به همراه خواهد داشت بنابراین نباید آنها را کادر بندی کرد.

نعمتی ضمن انتقاد از وضعیت بازیگران تئاتر گفت: در سینما مشکلاتی وجود دارد. به عنوان نمونه تهیه کننده فیلم «درامتداد شهر» و متولیان سریال «کلاه پهلوی» تا به امروز  دستمزد من را ندادند. اما شرایط بچه هایی که در تئاتر فعالیت می کنند به مراتب سخت تر است. چرا هیچ کسی به حرف بچه های تئاتر گوش نمی کند؟ مردم چگونه باید اطلاع پیدا کنند و به دیدن کارها بیاند؟

وی ادامه داد: این وحشتناک است که من خودم بروم و بروشور و پوستر نمایش ام را پخش کنم. با این همه استعدادی که در تئاتر وجود دارد ما تنها نام یک تعداد از افراد را می بینیم و تنها یک سری کار می کنند. به عنوان یک هنرپیشه می گویم که بسیار تاسف بار است که کسی مانند سیامک صفری که دیدن کارهایش آرزویم بود در چین شرایط سختی و همزمان در دو کار حضور می یابد. با این شرایط چگونه می توان انتظار داشت به بهترین شکل کار کند و آنچه را که در ذهن دارد را نشان بدهد؟

 فرزین محدث: نقشی به من پیشنهاد شد که تاکنون در پرونده کاریم نبود

فرزین محدث دیگر بازیگر این نمایش، نیز عوامل اجرایی را یکی از محاسن این اثر دانست و یاد آور شد : به عنوان بازیگر تصور می کنم نمایش «ناقوس ها برای چی ن به صدا در می آیند؟» محصول قابل تاملی است. با این که متن به مرور در طول تمرین ها نوشته و پرداخته می شد بازیگران آن را دوست داشتند. این نمایشنامه دارای ویژگی های پیچیده ای نیست و براساس بهره گیری از متون شرقی و تکنیک فاصله گذاری برشت تکلیف تماشاگر را از همان ابتدا مشخص می کند.

وی در ادامه تصریح کرد: معتقدم تماشاگران به تماشای تئاتر می آیند تا لذت ببرند. لذت بردن عوامل باعث لذت بردن تماشاگران می شود در این کار نقشی به من پیشنهاد شد که تاکنون در پرونده کاریم نبود. نقشی با ویژگی های پلشت و پلید انسانی.

محدث درمورد حضور بازیگران سینما در تئاتر گفت: بازیگری، بازیگری است و نباید تقسیم بندی شود. بازیگر تنها در مدیوم های مختلف نقش آفرینی می کند. حضور بازیگران سینما در تئاتر خیلی خوب بوده است و توانستند بازخورد و عملکرد خوبی داشته باشند. مخاطبان هم دوست دارند که این افراد را از نزدیک ببینند، این اتفاق بهتر از این است که بازیکن فوتبال بیاد و تئاتر بازی کند.

بهنام صبوحی آهنگساز نمایش «ناقوس ها برای چی ن به صدا در می آیند» نیز با حضور در این نشست درباره موسیقی این اثر متذکر شد: چند روز پیش از شروع اجراها به گروه پیوستم. در واقع اولین اجرای نمایش، نخستین جلسه اصلی تمرین برای ما بود. بی شک طرح خوب و وجود عوامل حرفه ای کار را برایمان سخت می کرد، زیرا از موسیقی نیز انتظار عملکرد حرفه ای می رفت. با توجه به دشواری های این کار و نبود سازها، تجربه ساخت موسیقی کشور های دیگر در ایران به نوعی نوآوری است. در این اثر بخش هایی به صورت پلی بک و بخش هایی نیز با 5 ساز به صورت زنده اجرا می شود. سعی کردیم از المان ها و بافت ساده در موسیقی استفاده کنیم.

نمایش «ناقوس ها برا چی‌ن به صدا در می آیند؟» به نویسندگی رحمت امینی و کارگردانی حسن وارسته و با نقش آفرینی آنا نعمتی، سیامک صفری و فرزین محدث هر روز به جز شنبه ها ساعت 18 در تالارحافظ اجرا می شود.