سواد رسانه‌ای و تقوا دو مؤلفه‌ای که والدین در تقابل کودک با فضای مجازی باید در نظر بگیرند

به گزارش خبرگزاری مهر، نشست «آسیب‌شناسی فضای مجازی در زندگی قرآنی»، جمعه 13 تیرماه در سالن نشست‌های باغ موزه دفاع مقدس، محل برگزاری بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم برگزار شد.

سیدپویان حسین‌پور، مدرس دانشگاه و کارشناس مدیریت رسانه در ابتدای این نشست به بیان آمارهایی در خصوص نحوه استفاده از فضای مجازی در ایران پرداخت و اظهار کرد: 40 میلیون نفر کاربر اینترنت در کشور ما وجود دارد که از این تعداد 30 میلیون نفر جوان هستند و عمده استفاده از فضای اینترنت را می‌توان در سه بخش تقسیم کرد که 60 درصد برای سرگرمی و تفریح، دسته دوم برای فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی و گروه سوم نیز برای فعالیت‌های غیر‌اخلاقی است.

وی ادامه داد: در کنار این آمار افزایش میزان طلاق را داریم و جزء 10 کشور اول جهان در افزایش آمار طلاق و کاهش آمار ازدواج هستیم که یکی از عوامل مؤثر فرهنگی است که از  فضای مجازی به خانواده‌های ایرانی منتقل می‌کند.

این کارشناس حوزه رسانه و فضای مجازی به تعریف فرهنگ از دیدگاه جامعه‌شناسان پرداخت و گفت: جامعه‌شناسان فرهنگ را مجموعه‌ای از بینش‌ها و کنش‌ها در جامعه تعریف می‌کنند و مجموع این دو (بینش‌ها و کنش‌ها) را برخی سبک‌زندگی نام نهاده‌اند.

وی با اشاره به اینکه برخی جنگ نرم امروز را جنگ سبک‌زندگی اسلامی و امریکایی دانسته‌اند، گفت: وقتی باوری به عنوان تعالی جامعه از سوی فضای مجازی مورد تهدید قرار گیرد، یقیناً و به صورت خود به خود مباحثی مانند امر به معروف و نهی از منکر و سایر مباحث متعالی کننده جامعه نیز مورد تهدید قرار گرفته و تحت تأثیر قرار می‌گیرند.

این مدرس دانشگاه افزود: اکنون بیش از 105 میلیون سیم‌کارت تلفن همراه در جامعه ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد یعنی بیش از تعداد جمعیت کشور و بالغ بر 40 درصد استفاده از اینترنت از طریق تلفن همراه است و اینترنت به عنوان عضو خانواده در حال تعریف شدن است. این شرایط یک فرصت است اگر بتوانیم به سواد اینترنتی دست پیدا کنیم فرصت‌ها بیش از تهدید‌ها است ولی متأسفانه تا چند سال پیش اینترنت متولی خاصی در کشور نداشت و سواد اینترنتی به مردم منتقل نشده است.

وی آسیب‌های تکنولوژی‌های نوین را به دو دسته تقسیم کرد و گفت: یک گروه از این آسیب‌ها آسیب‌های ذاتی این ابزار هستند از جمله اعتیاد اینترنتی و دسته دوم آسیب‌های کارکردی هستند مثل سرقت اطلاعات، جنگ‌های اطلاعاتی، جاسوسی اطلاعات و ... .

حسین‌پور با اشاره به اینکه بر اساس آمارهای ارائه شده روزانه در ایران چهار میلیون صفحه فیلتر می‌شود که از این تعداد حدود 500 هزار صفحه سایت‌های علمی هست که به اشتباه فیلتر می‌شود و 500 هزار صفحه نیز سیاسی است، گفت: در جهان 250 میلیون صفحه به صورت روزانه به اینترنت اضافه می‌شود که بالغ بر 100 میلیون صفحه را صفحه‌های غیر اخلاقی تشکیل می‌دهند و کشور ما متأسفانه از کشورهای پربازدید کننده از این صفحات است.

وی در ادامه سبک‌زندگی خطرناک را سبک زندگی غربی برگرفته از مدرنیته دانست و گفت: مهم‌ترین دست‌آورد رنسانس مدرنیته بود که به نوعی خصوصی کردن دین است و مدرنیته فرهنگی را با خود به دنبال اورد که مبتنی بر سه اصل و متناقض با فرهنگ ما ایرانی‌ها است.

حسین‌پور در خصوص این سه اصالت، گفت: اصالت انسان (اومانیسم) که انسان را محور حق و باطل می‌داند، اصالت سود یا کاپیتالیسم که معیار سرمایه‌داری است و اصالت لذت که برگرفته از بی‌قید‌وبندی است اکنون به انحای مختلف در فضای مجازی مطرح می‌شود.

وی یکی از لذت‌های مطرح شده در فضای مجازی را مسئله لذت جنسی عنوان و اظهار کرد: 70 وبلاگ آموزشی مسائل جنسی بر اساس کلیدواژه مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شد که در این وبلاگ‌های آموزشی تعبیرهای شریک جنسی به جای همسر و لذت‌های فانتزی (که از دیدگاه برخی فقها حرام است) به شدت مطرح هستند. حال این مسئله را در کنار این آمار قرار دهید که در کشور ما 63 و نیم درصد از طلاق‌های کشور به دلیل عدم اگاهی همسران از آموزه‌های جنسی است. این افراد از انجایی که نمی‌توانند در جامعه این مسائل را آموزش ببینند وارد فضای مجازی می‌شوند و مباحثی را آموزش می‌بینند که با فرهنگ ما سازگار نیست.

این کارشناس فضای مجازی با تأکید بر اینکه فضای مجازی و فضای حقیقی تفاوتی با هم ندارند اما ما نتوانسته‌ایم این فرهنگ را به اقشار مختلف منتقل کنیم، گفت: یکی از دلایل این مسئله این است که بچه‌های ما از والدین در خصوص استفاده از فضای مجازی جلوتر‌هستند و از سوی دیگر تقوای مجازی مسئله‌ای است که باید به آن به شدت توجه شود.

در ادامه این نشست از سوی شرکت‌کنندگان در جلسه مسئله چگونگی آموزش کودکان و نوجوانان برای استفاده از فضای مجازی به نحوی که موجب واکنش تدافعی آنها نشود، مطرح شد که حسین‌پور پاسخ داد: صحبت کردن به زبان فرزندان، بر اساس فرهنگ زمان و به صورت غیر مستقیم از راه‌های این آموزش است.

وی ادامه داد: باید بپذیریم که فضای مجازی و رسانه‌های نوین عضو جدید خانواده‌های ما هستند و بخش جدی از زندگی محسوب می‌شوند نظارت بر این عضو جدید باید به شیوه هوشمندانه صورت گیرد چرا که نظارت مستقیم موجب پنهانکاری می‌‌شود.

این کارشناس حوزه رسانه نظارت مشارکتی را از بهترین روش‌های آموزش کودکان دانست و اظهار کرد: والدین نباید خط قرمزها را مشخص و کنار بکشند بلکه باید با فرزندان خود وارد فضای مجازی شوند و در کنار هم از این فضا استفاده کنند. سواد رسانه‌ای و تقوا دو مؤلفه‌ای است که والدین در قبال فرزندان خود مسئول هستند.